واکاوی نگرش و تمایل به مشارکت کشاورزان نسبت به استقرار تشکل آب‏بران در شهرستان دهلران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان

چکیده

یکی از دلایل احتمالی ناکامی تشکل‏های ایجادشده کم‏توجهی یا بی‏توجهی به بستر و مجموعه اقداماتی است که باید قبل از شروع عملیات استقرار تشکل‏ها انجام شوند. با توجه به این مسئله، هدف مطالعة حاضر تبیین نگرش و تمایل کشاورزان نسبت به راه­اندازی و عضویت در تشکل آب­بران بود. جامعة آماری این مطالعه را کلیة کشاورزان بخش مرکزی شهرستان دهلران - که تا کنون هیچ تشکل آب‏برانی در آن ایجاد نشده است- تشکیل دادند که از میان آنها نمونه‏ای با استفاده از فرمول کوکران به صورت تصادفی انتخاب شد. پرسش‌نامه‏ای محقق ساخته، که روایی و پایایی آن تأیید شده بود، برای جمع‏آوری داده‏ها به کار رفت. داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS V20 تجزیه و تحلیل شد. نتایج مطالعه نشان از وجود نگرش مثبت بهره‏برداران منطقه نسبت به ایجاد تشکل آب‌بران داشت. کشاورزان بزرگ‏مالک با اراضی یکپارچه تمایل کمتری نسبت به مشارکت در تشکیل این تشکل داشتند. علاوه بر این، وجود رابطه‌ا‏ی مثبت و معنی‏دار میان نگرش و تمایل به مشارکت بهره‏برداران ملاحظه شد. در پایان نیز پیشنهادهایی به منظور تسهیل فرایند تصمیم‏سازی در راستای ایجاد تعاونی‏های پایدار و موفق در آینده ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Attitude and Tendency of Farmers toward Participation in the Establishment of WUAs in Dehloran Township

نویسندگان [English]

  • samira jaberi 1
  • Omid M. Ghoochani 1
  • Mansour Ghanian 2
1 Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture Engineering and Rural Development, Agricultural Science and Natural Resources University of
2 Ramin Agriculture & Natural Resources University of Khuzestan
چکیده [English]

One of the reasons for the failure of established WUAs is the lack of attention the social context and the set of actions that must be taken before the start of the establishment of WUAs. Regarding this issue, the purpose of this study was to explain the attitude and intention of farmers to participate in the establishment of WUAs. The statistical population of this study included all farmers in the central district of Dehloran Township, which any WUAs has not been established in this region until now and a sample selected using completely random sampling method and Cochran formula among them. A researcher-made questionnaire, which its validity and reliability confirmed, used to collect data.  The data were analyzed using SPSS V20 software. The results of the study showed that there was a positive attitude among the beneficiaries of the region. The findings also showed that large farmers with integrated lands, tend to be less inclined to participate in establishing WUAs. In addition, the results showed a positive and significant relationship between attitude and willingness to participate of the beneficiaries. Finally, some suggestions provided for facilitating the decision-making process towards the establishment of sustainable and successful cooperatives in the future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Water Resources’ Management
  • Attitudes
  • WUAs
  • Participation
  • Institutionalization
تارمحمدی­قورچی، ز.، عبدالله­زاده، غ. ح.، شریف­زاده، م. ش. و قزل، ع. (1397). ارزیابی کاربرد حکمروایی شایسته در مدیریت مشارکتی آب. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین­المللی مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی. صص 5-1.
تقی­پور، م.، عباسی، ع.، چیذری، م. و حیدری، ع. ق. (1392). تحلیل نگرش کشاورزان شهرستان گچساران نسبت به تشکیل تعاونی­های آب­بران. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 2(6)، 1-22.
جابری، س.، مهراب­قوچانی، ا. و غنیان، م. (1395). حکمرانی خوب رویکردی نوین در جهت تحقق مدیریت اثربخش منابع آب کشاورزی. رویکردهای پژوهشی در علوم اجتماعی، شماره 8، 33-41.
حسین­پور، ز.، منهاج، م.ح. و کاوسی­کلاشمی، م. (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای تعاونی آب­بران در مدیریت منابع آب کشاورزی. رشد و توسعه اقتصاد روستایی و کشاورزی، 1(2)، 91-104.
خدابخشی، آ. و قلی­فر، ا. (1391). بررسی نقش سرمایه­ اجتماعی در تمایل کشاورزان به مشارکت در تشکل­های آب­بران (مطالعه موردی: شهرستان زنجان). پژوهش­های روستایی، 3(2)، 203-223.
خسروی­پور، ب. و مهراب­قوچانی، ا. (1395). تبیین نگرش و نیت رفتاری کشاورزان نسبت به تعاونی آب­بران منطقه­ی جنوب رودخانه کرخه نور. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 5 (20)،  89-111.
سامیان، م. نادری­مهدیی، ک.، سعدی، ح.، بلالی، ح.، موحدی، ر. و اعظمی، م. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت بهینه آب کشاورزی با استفاده از رویکرد سیستمی. فصلنامه بین­المللی پژوهشی تحلیلی منابع آب و توسعه، سال دوم، شماره 4، پیاپی 7.
سیمای کشاورزی استان ایلام. 1394. قابل دسترس در : http://www.jkoi.ir .
شاه­پسند، م. ر. و سواری، م. (1396). موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی جهت آموزش کشاورزان در مناطق روستایی مطالعه­ای در حوزه سد قشلاق استان کردستان). فصلنامه آموزش محیط ­زیست و توسعه پایدار، 5(3)، 91-104.
شاهرودی، ع. ­ا.، چیذری، م. و پزشکی­راد، غ. (1387). تأثیر تعاونی آب­بران بر نگرش کشاورزان نسبت به مدیریت آب کشاورزی: مطالعه موردی استان خراسان رضوی. مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی، 22(2)، 71-85.
شکری، ز.، شاهنظری، ع. و ضیاء­تباراحمدی، م. خ. (1393). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل­های آب­بران در پروژه مدیریت جامع آب و خاک البرز. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 28(1)، 241-250.
ضرغامی، م. (1396). حرکت به سمت حکمرانی موفق آب با هم­افزایی دانش و خرد جمعی: ایده تشکیل مجلس محلی آب. نشریه آب و توسعه پایدار، 4(2)، 169-190.
عطائی، پ. و ایزدی، ن. (1393). مقایسه ویژگی­های کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده تشکل‌های آب­بران. نشریه پژوهش آب در کشاورزی، 28(1)، 251-261.
علیزاده، م. ر.، نیکو، م. ر.، رخشندرو، غ. ر. و طالب­بیدختی، ن. (1394). کاربرد قوانین انتخاب اجتماعی (SCR) در مدیریت و بهره­وری بهینه از منابع آبی. مجله مهندسی منابع آب، سال 8، 73-86.
غنیان، م.، برادران، م.، علی­میرزایی، ع.، هارونی­سلیمانی، خ. و سردار، پ. (1392). مدیریت مشارکتی منابع آب کشاورزی و مؤلفه­های مؤثر بر آن، مطالعه استان خوزستان. پژوهش آب در کشاورزی، 27(2)، 181-190.
قمرنیا، ه. و بصیری، م. (1395). عوامل مؤثر بر عدم موفقیت تشکیل تعاونی آب­بران (مطالعه موردی طرح باویسی سرپل­ذهاب). مجموعه مقالات ششمین کنفرانس ملی مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه کردستان. صص 9-1.
کرباسی، ع.، غفوری، س.، رحیمی، س. و رهنما، ع. (1396). عوامل تأثیرگذار بر گرایش کشاورزان به انجام فعالیت­های تعاونی در شهرستان نیشابور. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 6(22)، 37-52.
ماقبل، ر.، نادری­مهدیی، ک.، پاک­نیا، ف. و نصیری، م. (1393). بررسی سازوکارهای توسعه و تقویت تعاونی­های آب­بران (مطالعه موردی: حوزه رود ارس). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 28(1)، 55-63.
مهکویی، ح.، جاجرمی، ک. و پیشگاهی­فرد، ز. (1393). تهدیدات زیست­محیطی در کشورهای منطقه­ی ژئوپلیتیکی خلیج فارس با تأکید بر بحران منابع آب. فصلنامه برنامه­ریزی منطقه‌ای، 4(13)، 133-143.
میرزایی، آ.، میردامادی، س. م.، حسینی، س. م. و سجادی، ا. (1390). تأثیر ابزارهای ترویجی و منابع اطلاعاتی بر مشارکت کشاورزان استان گلستان در تعاونی­های آب­بران. فصلنامه تعاون، 22(5)، 127-143.
میرزایی، ش.، حسن­پور، ب.، شاهرخی­ساردو، ص. و کریمی، ف. (1394). تعیین­کننده­های اجتماعی درون سازمانی مشارکت کشاورزان در تعاونی­های تولید روستایی شهرستان بویراحمد. مجله پژوهش­ و برنامه­ریزی روستایی، 4(9)، 57-68.
نجفی، ن.، غنیان، م.، خسروی­پور، ب.، برادران، م. و دحیماوی، ع. (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل­های آّب­بران: دیدگاه بهره­برداران حوزه­های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 10(2)، 105-120.
Altz-Stamm, A. E. (2016). Factors that facilitate cooperative efforts in the management of irrigation water: an assessment of water user associations in the Jordan Valley (Doctoral dissertation).
Aydogdu, M. H., & Aydogdu, M. (2015). Attitudes of the water authority to water user associations and the management; GAP region, Sanliurfa-Turkey. International Journal of Current Science, 15, 43-48.
Barker, R., & Molle F. (2004). Evolution of irrigation in South andSoutheast Asia. Comprehensive Assessment Research Report5. International Water Management Institute.
Barlow, M., & Clarke, T. (2017). Blue gold: the battle against corporate theft of the world's water. Routledge.
Garrick, D. E., Hall, J. W., Dobson, A., Damania, R., Grafton, R. Q., Hope, R.,  & O'donnell, E. (2017). Valuing water for sustainable development. Science, 358(6366), 1003-1005.
Hamdy, A. (2004). Participatory water Saving management andwater culturalheritage. WASAMED Project. Proceeding ofthe 1st WASAMED Workshop.
Harper, C., Harper, C. L., & Snowden, M. (2017). Environment and society: human perspectives on environmental issues. Routledge.
Kagan, R. A., Thornton, D., & Cunningham, N. A. (2017). Motivating management: corporate compliance in environmental protection. Crime and Regulation (pp. 203-230). Routledge.
Malano, H. M., & Van Hofwegen, P. (2018). Management of irrigation and drainage systems. CRC Press.
Mekonnen, M. M., & Hoekstra, A. Y. (2016). Four billion people facing severe water scarcity. Science Advances, 2(2), e1500323.
Qiao, G., Zhao, L., & Klein, K. K. (2009). Water user associations in InnerMongolia: Factors that influence farmers to join. Agricultural WaterManagement96(5), 822-830
Yercan, M., Atis, E., & Salali, H. E. (2009). Assessing irrigation performance in the Gediz River basin of Turkey: water user associations versus cooperatives. Irrigation Science, 27(4), 263-270.