نقش عضویت در تعاونیهای جنگل نشینان دربهره برداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد توسعة روستایی

2 استادیار دانشکدة اقتصاد و توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

3 دانشیار دانشکدة اقتصاد و توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

4 استاد دانشکدة اقتصاد و توسعة کشاورزی دانشگاه تهران

چکیده

در دهه های اخیر جلب مشارکت مردمی در بهره برداری از منابع طبیعی مورد توجه کشورهای مختلف بوده است. یکی از الگوهای بهره برداری از منابع جنگلی در ایران، ایجاد شرکتهای تعاونی است که در مناطق شمال کشور به ویژه غرب استان مازندران و در شهرستان رامسـر متمـرکـز شده است. بـررسی نقش عضـویـت در شـرکتـهای تـعاونی جنـگل نشینان  در بهره برداری بهینه از منابع جنگلی امری بسیار مهم شمرده می‌شود که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. بنابراین، هدف کلی این تحقیق بررسی نقش عضویت در تعاونیهای جنـگل نشینان در بهـره برداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران در محدوده زمانی  1384- 85  بوده است.
این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از دیدگاه استادان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن 81/0 به دست آمده است. جامعه آماری شامل جنگل نشینان عضو (570=1N) وغیر عضو تعاونی (10596=2N) درغرب استان مازندران و نمونه آماری شامل76 نفر افراد غیر عضو و75 نفر عضو است. نتایج آزمون t نشان داد که بین میزان مشارکت افراد عضو و غیر عضو در بهره‌برداری از منابع جنگلی تفاوت معنی داری وجود دارد. تحلیل همبستگی نیز نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین میزان مشارکت افراد مورد مطالعه در زمینه بهره برداری از منابع جنگلی وجود دارد. آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مجموع متغیرهای حفاظت و توسعه به میزان 8/66 درصد از واریانس متغیر وابستة بهره برداری را تبیین می‌کنند. این مطلب نشان می دهد در این تحقیق متغیرهایی که مقدار قابل ملاحظه‌ای از واریانس کل را تبیین کرده اند مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of Membership in Forestry Cooperatives for Utilization of Forestry Resources in the Western Mazandaran

نویسندگان [English]

  • Z Heidarpour Toutkale 1
  • H Shabanali Fami 2
  • A Asadi 3
  • I Malekmohammadi 4
1 Master Degree, Rural Development Studies
2 Assistant Professor, Faculty of Economics & Agriculture Development,University of Tehran
3 Associate Professor,Faculty of Economics & Agriculture Development,University of Tehran
4 Professor, Faculty of Economics & Agriculture Development, University of Tehran
چکیده [English]

In the recent decades, numerous countries, including Iran, have been considering grassroots participation in exploiting natural resources as an effective strategy. In this regard, the cooperative model of participation in north of Iran, particularly in the western part of Mazandaran Province was tested. The main purpose of this study was to assess the role of membership in forestry cooperatives in the exploitation of forestry resources in the western part of Mazandaran province. It was a correlational – descriptive study conducted through the survey method. The sample consisted of 75 members of forestry cooperatives and 76 of non-members. Validity and reliability of the data gathering instrument were conformed through appropriate methods. The result of "T" test indicated that the two groups i.e.. members and non-members had significant difference of participation in exploitation of forest resources. According to correlation analysis there were significant relation between membership & participation in exploitation of forestry resources. Also, the result produced by multivariate regression Analysis indicated that 66.8 percent of the changes in conservation was accounted by their participation in conservation and development of forest resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cooperatives
  • Forest Resources
  • Forest Settlers
  • participation
  • Utilization
  • Mazandaran Province

مراجع

 
1. آزادگان،علی و آهنگربها (1382)، بررسی وضعیت توسعه و مشارکت در تعاونیهای جنگل نشینان غرب استان مازندران، اداره کل منابع طبیعی غرب استان مازندران.
2. احتشام زاده ،محمد ( 1376)، نگرشی بر وضعیت­تعاونیهای کشاورزی و بهره برداری احیای جنگل، سازمان جنگلها و مراتع کشور.
3. اسدی، علی (1385)، بررسی وضعیت تعاونی‌های منابع طبیعی در سطح کشور، سازمان جنگلها و مراتع کشور، وزارت جهاد کشاورزی و منابع طبیعی.
4. انصاری، حمید (1367)، مدیریت جنگلهای شمال، نشریه جنگل و مرتع، شماره 1، صفحه 513،  ناشر سازمان جنگلها و مراتع کشور.
5. جلالی ، رسول( 1367)، بررسی وضعیت جنگلهای ایران (با تأکید بر جنگلهای شمال کشور)، معاونت امور تولیدی کشاورزی، صفحه 48.
6. خسروی، احمد (1381)، تاریخچه و شناسنامه اجرائی طرحهای جنگلداری در کشور،دفتر فنی جنگلداری سازمان جنگلها و مراتع کشور.
7. دفتر طرح و برنامه سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، (1377)، تحلیلی بر وضعیت موجود منابع طبیعی تجدیدشونده، نشریه جنگل و مرتع ، شماره 41، صفحه 12.
8. رمضان زاده،فاطمه (1384)،درختان ایستاده می میرند، مجله الکترونیکی مازندنومه، شماره 20، صفحه 3.
9. ساریخانی ، نصرت اله (1380)، بهره برداری جنگل، مؤسسه انتشارات، چاپ دانشگاه تهران .
10. شاعری. علی محمدو حشمت ا...سعدی ( 1382)، راهنمای عملی مشارکت وترویج منابع طبیعی، نشر پونه
11. صادقی گرمارودی و علی محرم (1379)، نقش مشارکت مردم در حفظ، احیا،توسعه و
بهره­برداری از منابع طبیعی، مجموعه مقالات اولین همایش منابع طبیعی، مشارکت و توسعه، انتشارات دفتر ترویج و مشارکت مردمی سازمان جنگلها و مراتع کشور، تهران.
12. عاقلی، حسین (1379)، بررسی نقش تعاونی های جنگل داری در بهبود نظارت و کنترل برامور احیاء،حفاظت و بهره برداری، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده مدیریت دانشگاه تهران .
13. عرفانی‌فرد،سیدیوسف و شامخی (1383)، نقش جنگل‌های دست کاشت و درختان خارج از جنگل در مدیریت پایدار جنگل‌ها، جنگل و مرتع، شماره 65، صفحه 12.
14. فرهادیان، همایون (1376)، نقش آموزش - ترویج در امر حفاظت از جنگل‌ها از دیدگاه مدیران سازمان جنگل‌ها و مراتع، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
15. قاسمی،علی‌اصغر(1380)، بررسی زمینه‌های مشارکت شوراهای اسلامی روستایی در فعالیت‌های ترویج و توسعه منابع طبیعی استان مازندران، پایان نامه‌کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
16. سازمان جنگلها و مراتع کشور (1380)، آخرین آمار کمی کیفی از سطح و وضعیت جنگل های کشور، دفتر مهندسی و مطالعات منابع طبیعی، دفتر جنگل داری .
17. ملک محمدی، ایرج (1378)، طراحی الگوی ساختاری تعاونیهای جنگل نشین برای مشارکت نظام­یافته مردمی در مدیریت جنگل، مجموعه مقالات همایش منابع طبیعی مشارکت و توسعه، شماره 36، صفحه 7، ناشر سازمان جنگلها و مراتع کشور.
18. FAO (2005), Problems related to the over exploitation of natural resources terms of use and policy notice.
19.Jones, M.J.(2003), Evaluation of Honduran forestry cooperatives: Five case studies, Unpublished M.Sc thesis, submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of master of science in forestry Michigan Technology University.
20.Pedhazur.E.J. (1982), Multiple regressions in behavioral research: Explanation and Prediction, New York: Reinhart & Winston.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار