تأثیر مشارکت صیادان عضو تعاونیهای پره استان گیلان در عملکرد اقتصادی این تعاونیها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس مسئول امور آموزشی دانشگاه گیلان

چکیده

تعاونیها از نادر تشکلهای مشارکتی هستند که با استقبال نسبتاً وسیع کشورهای مختلف جهان روبه‌رو شده‌اند. براساس اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بخش تعاون یکی از پایه‌های نظام اقتصادی کشور قلمداد گردیده و در اصل 43 هم ضمن تأکید بر انسان‌محوری اقتصاد و تحقق اهداف عدالت اجتماعی، بر بخش تعاونی تأکید ویژه‌ای شده است. یکی از مهمترین عوامل مؤثر در موفقیت تعاونیها و توسعه فعالیت آنها، همکاری و مشارکت‌اعضای آن است. براین اساس تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تأثیر مشارکت صیادان عضو تعاونیهای پره استان گیلان در عملکرد اقتصادی این تعاونیها در سال 1386-87 انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 2610 نفر عضو از میان 40 تعاونی بوده که  با  روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و طبقه‌ای و با استفاده از فرمول شارپ و کوکران، 407 نفر از بین 14 تعاونی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی اندازه‌گیری داده‌ها، پرسشنامه است و در کنار آن به اسناد مالی تعاونیهای نمونه هم استناد گردید. اعتبار پرسشنامه توسط استادان راهنما و مشاور و نیز متخصصان موضوعی و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد.
نتایج نشان می‌دهد که بین مشارکت و سن رابطه‌ای وجود ندارد، اما بین مشارکت و سواد، سابقه عضویت، مبلغ سهام، آگاهی از اصول و ارکان تعاونی، رضایتمندی از مدیریت تعاونی، شرکت در کارگاهها و کلاسهای آموزشی- ترویجی و مجامع عمومی و نهایتاً بین عملکرد اقتصادی و مشارکت ( از نظر اعضا و اسناد مالی) رابطه وجود دارد. از میان این متغیرها شرکت در کارگاهها و کلاسهای آموزشی- ترویجی بیشترین رابطه را با مشارکت داشته‌اند به طوری که مقدار ضریب همبستگی در این مورد در حد متوسط (47/0=r) و در بقیه موارد در حد ضعیف (30/0 r ) بوده است. همچنین مقدار ضریب همبستگی در کلیه موارد به‌جز در مورد سن و سابقه عضویت، مثبت ‌(رابطه مستقیم) به دست آمد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Member Participation and Business Operation in Gilan Beach Seine Co-operatives

نویسنده [English]

  • H Seifi Khodashahri
Senior Expert in Education, University of Gilan, Rasht, Iran
چکیده [English]

Co-operatives are among the rare collective organizations which have enjoyed more or less significant reception in different countries. According to the Principle 44 of the Islamic Republic of Iran's Constitution, co-operative Sector is formally regarded as one main part to the national economy. Meanwhile, Principle 43, emphasizing the prime role of Man (but not profit) in economics and in realization of social justice, introduces the co- operative system as a means to do so. It's due to this primary role of human factor that members' active socio-economic participation in the affairs of their cooperative society is both theoretically and practically an integral constituent to its success.
The present study is a thesis which, as an applied research, aims to evaluate the effect of Guilan beach seine co-operative members' participation on their business. The statistical population includes 2610 members from 40 co-operatives which were sampled into 407 members from 14 cooperatives respectively through simple randomization and stratified randomization methods using the Sharp & Cochran Formula. Questionnaire was the main data collection instrument beside a documentary approach to the financial statements of sample cooperatives. The validity of the questionnaire was confirmed by the thesis supervisor, thesis advisor, and the field specialists; and its reliability was approved by Cronbach's Alpha coefficient.
The findings indicated no relationship between the participation rate and age factors; however, significant relationship was found between participation rate and variables of literacy; years of membership; stock fees; familiarity with cooperative principles and values; satisfaction with the management; workshop/educational course attendance; and general assemblies. Also, there was confirmed a relationship between the economic operation (according to the survey and the financial documents) and members' various fields of participation, specially, workshop/educational course attendance (r =0.47). In line with other variables, the relationship was insignificant(r < 0.30).Also,the correlation in all cases except for those of age and years of membership was positive and direct.

کلیدواژه‌ها [English]

  • participation
  • Co-operative
  • members
  • Beach Seine Co-operative
  • Economic Operation
  • Gilan Province
 
1.اتحادیه بین­المللی تعاون (ICA) (1383)، بیانیه هویت تعاونی از نظریه تا عمل، ترجمه­اصغر بیات و بابک لعل فام، انتشارات پایگان.
2.اتحادیه بین­المللی تعاون (ICA) (1385)، تعاونی­ها در هزاره سوم، ترجمه­ حمید انصاری، وزارت تعاون، معاونت تحقیقات،آموزش و ترویج،انتشارات پایگان.
3.اصلاح عربانی،ابراهیم (1380)، کتاب گیلان (جلد سوم)، انتشارات گروه پژوهشگران جوان.
4.انصاری،حمید (1371)، مبانی تعاون، انتشارات دانشگاه پیام نور.
5.ایرانپور، محسن (1373)، جایگاه شیلات در اقتصاد ملی، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس شیلات ایران یکم تا سوم دی ماه 1373،  ناشر شرکت سهامی شیلات ایران، تهران.
6.درویش نیا، علی­اصغر و حسن­ صدیقی (1382)، ترویج شرکتهای تعاونی تولید روستایی در استان مازندران، مجموعه مقالات اولین همایش نظامهای بهره­برداری کشاورزی در ایران،چالش­ها و چاره­ها (9-10 دی،1382)، هتل المپیک، تهران.
7.دهخدا،علی­اکبر (1377)، لغت نامه، مؤسسه­انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
8.زارع،ناصر (1384)، عوامل مؤثر بر افزایش بهره­برداری نیروی انسانی در شرکتهای تعاونی، مجموعه مقالات منتخب اولین کنفرانس ملی تعاون، اشتغال و توسعه، انتشارات دانشگاه یزد، یزد.
9.سازمان بین­المللی کار (ILO) (1383)، پیشرفت و توسعة تعاونی­ها، ترجمه­ اصغر بیات، وزارت تعاون، معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج، انتشارات پایگان.
10. سازمان بین­المللی کار (ILO) (1385)، مدیریت منابع انسانی در تعاونیها- نظریه، فرآیند و اجرا، ترجمه­اصغر بیات، انتشارات پایگان.
11. شهریور، علی­حسن(1380)، حقوق تعاون (ایران،آلمان و فرانسه)، انتشارات پایگان.
12. طالب، مهدی (1372)، بررسی اقتصادی، اجتماعی تعاونی­های پره و دامگستر در استانهای گیلان و مازندران، شرکت سهامی شیلات ایران، معاونت صید و امور صیادان.
13. طوسی، علی (1372)، مشارکت (در مدیریت و مالکیت)، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
14. عمادی، ک. (1378)، نقش مشارکت در توسعه پایدار تعاونی­ها، ماهنامه تعاون، انتشارات وزارت تعاون، معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج، شماره 93.  
15.کاظمی، م. (1386)، تعاون نیازمند سرمایه­های فکری است، ماهنامة تعاون، انتشارات وزارت تعاون، معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج، شماره 189- 190.
16.کلانتری، س. ح. (1372)، بررسی عوامل مؤثر در مشارکت روستاییان، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.
17.کوچر،ام-اف و همکاران (1385)، گذار به کارآفرینی تعاونی، ترجمه حمید گل­محمدی، انتشارات پایگان.
18.معین، محمد (1375)، فرهنگ فارسی، مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
19.وزارت تعاون (1378)، مشارکت مردمی در سازمانهای تعاونی، معنی­دار ساختن عضویت در تعاونی­ها (ترجمه)، وزارت تعاون، معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج.
20.وزارت تعاون (1380)، راهنمای شیوه­های مشارکت اعضاء در تعاونی­ها (ترجمه)، وزارت تعاون، معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج.
21.وزارت تعاون (1385)، سند ملی توسعه بخش تعاون در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات فرهنگ دهخدا.
22. Oakley,P. & D. Marsden)1989(,Approaches to participation in Rural Development International Labour Office.