تأثیر آموزش در مشارکت بهره‌برداران در اجرای طرح‌های مرتعداری شهرستان گنبدکاووس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة کارشناسی‌ ارشد مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار گروه مرتعداری، دانشگاه گنبدکاووس

4 دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطة بین دوره‌های آموزشی- ترویجی و میزان مشارکت اعضای تعاونی‌های مرتعداری در برنامه‌های طرح‌های مرتعداری به روش پیمایشی انجام گرفت. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه استفاده شد. حجم نمونه از طریق جدول کرجسی مورگان 234 نفر به دست آمد که به روش انتساب متناسب در بین بهره‌برداران 13 طرح مرتعداری تعاونی‌های مرتعداری شهرستان گنبدکاووس انتخاب شدند. یافته‌ها نشان می‌دهد که بهره‌برداران در برنامه‌های اصلاحی از جمله ایجاد چاله و گودال در مرتع، تأمین نیروی کارگری، همکاری در حفاظت از طرح‌های اجرا شده و قرق عرصه‌های بوته‌کاری‌شده، همکاری در تأمین و توسعة منابع آب آشامیدنی و جمع‌آوری بذرهای گیاهان مرتعی بیشترین مشارکت را داشته‌اند. علاوه بر این، تشکیل دوره‌های آموزشی و ترویجی دارای رابطة مثبت و معنی‌دار با میزان مشارکت بهره‌برداران در برنامه‌های مختلف طرح‌های مرتعداری یعنی مشارکت در اصلاح و توسعة مراتع، مشارکت در حفاظت از مراتع و مشارکت در بهره‌برداری از مراتع به ترتیب با ضریب همبستگی‌های 80/0، 75/0 و 63/0 ‌بوده ‌است. با توجه به یافته‌های تحقیق حاضر، پیشنهادهایی ارائه شده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تنوع بخشیدن به برنامه‌های آموزشی و ترویجی، منطبق کردن محتوای این برنامه‌ها با مشکلات بهره‌برداران مراتع و استفادة بیشتر از فیلم و بازدیدهای صحرایی به دلیل پایین بودن سطح سواد اکثر مرتعداران اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Extension Education Courses on Participation of Stakeholders in Conducting Rangeland Cooperative's Projects in Gonbad-e-Kavoos Township

نویسندگان [English]

  • M.R Shahraki 1
  • A Abedi-Sarvestani 2
  • B Behmanesh 3
  • N GHolami 4
1 Former Master Student, Department of Rangeland Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resource, Gorgan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resource, Gorgan, Iran
3 Assistant Professor, Department of Rangeland Management, University of Gonbad Kavoos, Gonbad Kavoos, Iran
4 Ph.D. Student, Department of Rangeland Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources. Gorgan, Iran
چکیده [English]

This study aimed to examine the impact of extensioneducation courses on participation of Stakeholders in conducting rangeland cooperative's projects in Gonband-e-Kavoos Township. The study applied survey research and questionnaire was used for gathering data from the stakeholders who were involved in 13 rangeland management projects. The sample sizeof 234was generated by the use of Krejcie and Morgan Table. Results showed that stakeholders had the most participation in different projects such as renovation plans, volunteer labors, participating in conservation projects, participating in enclosure shrub planting areas and providing water resources for livestock and making watering points. Results from correlation coefficient between extension factors and stakeholders’ participation showed a positive and significant relationship between all factors and participation of stakeholders included participation in the development and modification of pastures, participation in rangeland conservation and participation in contributing to the exploitation of pastures with .80, 0.75 and 0.63 correlation coefficients respectively. According to the research findings, recommendations are provided such as: Diversification of educational programs, matching the content of extension education courses with operational problems of pastures. Greater use of audio visual aids and field trips due to the low literacy level of most stakeholders were highly recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • education
  • participation
  • Stakeholders
  • Rangeland Cooperatives
  • Rangeland Projects

مراجع

 
1. امیرنژاد، ح.، و رفیعی، ح. (1388). بررسی تأثیر عوامل اقتصادی - اجتماعی بر مشارکت
بهره برداران در اجرای طرح های مرتعداری. مرتع، 3 (4)، 710-722.
2. جلالی، م.، و کرمی، ع. (1385). تعیین عوامل مؤثر بر مشارکت مرتعداران در تعاونی­های مرتعداری استان کردستان. مجله پژوهش و سازندگی، شمارة 70، 35-45.
3. حیدری، ق.، عقیلی، س.م.، بارانی، ح.، قربانی، ج. و محبوبی، م. (1389). تحلیل همبستگی بین وضعیت مرتع و میزان مشارکت بهره­برداران در اجرای طرح­های مرتعداری (مطالعه موردی مراتع بلده- استان مازندران).  مرتع، 4 (1)، 138-149.
4. خاتون‌آبادی، ا.، مظفرامینی، ا. و میرزاعلی، ع. (1380). عوامل بازدارنده مشارکت دامداران در احیای مراتع آق‌قلا در استان گلستان. مجله علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، 5 (1)، 39-55.
5. خان­محمدی، م.، آریاپور، ع. و رزاقی، م.ح.، (1391). اولویت­بندی موانع مشارکت در طرح­های مرتعداری از دیدگاه کارشناسان (نمونه موردی: استان تهران- دشت لار). فصلنامه اکوسیستم­های طبیعی ایران، 2(3)، 99-110.
6. خلیقی، ن. و حسن قاسمی، ت.م.، (1383). بررسی تأثیر مسائل اقتصادی- اجتماعی بر میزان مشارکت دامداران در طرح­های مرتعداری (شمال استان گلستان). مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 11(1)، 181-190.
7. رضوانفر، ا. و شریف­زاده، ا. (1382). جنگلداری اجتماعی رهیافتی نظام­مند برای توسعه پایدار منابع جنگلی با مردم و برای مردم. فصلنامه روستا و توسعه، 4 (24)، 49-75.
8. روحی، ف.، امیرنژاد، ح.، حیدری، ق. و قربانی، ج. (1389). بررسی نقش عوامل اجتماعی بهره­برداران بر میزان مشارکت آنان در اجرای طرح­های مرتعداری (مطالعة موردی: مراتع شهرستان قائمشهر).  مرتع، 4 (3)، 474-483.
9. شریعتی، م.، زیادبخش، س. و ورامینی، ن. (1384). عوامل مؤثر بر مشارکت روستائیان
جنگل­نشین در حفاظت از جنگل­های شمال و غرب کشور. مجله جنگلومرتع، شمارة67 ، 47-57.
10. طالب، م. و نجفی اصل، ز. (1389). آموزه­هایی از روند مشارکت روستایی در ایران. فصلنامه پژوهش­های روستایی، 1(2)، 27-48.
11. محمدی، م.، سعدالدین، ا.، محبوبی، م. و بارانی، ح. (1389). تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت کشاورزان در اجرای عملیات آبخیزداری در حوزه آبخیز چهل­چای در استان گلستان، مجموعه مقالات ششمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران. دانشگاه تربیت مدرس.
12.ورمزیاری، ح. و حسینی، س.م.، (1388). بررسی میزان مشارکت عشایر بخش دیشموک، در طرح های توسعه روستایی. جغرافیاوبرنامهریزیمحیطی، 20 (3)، 101-118.
13. Blackstock, K. L., & Richards, C. (2007). Evaluating stakeholders involvement in river basin management: A Scottish case study. Journal of Water Policy, 5, 493- 512.
14. Chowdhury, S. (2004). Participation in forestry: A study of peoples participation on the social forestry policy in Bangladesh: Myth or reality? University of Bergen: Department of Administration and Organization Theory.
15. CIS (2003). Public participation in relation to the water framework directive. Guidance decument No.8. Produced by Working Group 29.
16. Djodjowin, L. (2000). Participatory management of natural resources in Benin: case study of the Bassila subdistrict, Atacora distric. Proceeding of the International Workshop on Community Forestry in Africa, Gambia. Retrieved from http:// www.ftp.fao.org/docrep/fao/006/x7760b/X7760B21.pdf
17. Dolisca, F., Douglas, R., Joshua, M., Dennis, A., & Curtis, M. (2006). Factors influencing farmers participation in forestry management programs: A case study from Haiti. Journal of Forest Ecology and Management, 236, 324- 331.  
18. Faham, E., Rezvanfar, A., & Shamekhi, T. (2008). Analysis of socio-economic factors influencing forest dwellers participation in reforestation and development of forest areas (the case study of West Mazandaran, Iran). American Journal of Agricultural and Biological Sciences, 3(1), 438- 443.
19. Garforth, C., Van Schoot, C., & Maarse, L. (1988). The role of extension in developing the use of rangelands. Agricultural Administration and Extension, 30,325-334.
20. Glendinning, A., Mahapatra, J., & Mitchell, C., (2001). Modes of communication and effectives of agroforestry extension in Eastern India. Journal of Human Ecology, 29(3), 283- 305.
21. Liu, J., Yun, L., Liya, S., Zhiguo, C., & Baoqian, B. (2010). Public participation in water resources management of Haihe River Basin, China. the analysis and evaluation of status quo. Journal of Environmental Sciences, 2(1), 1750- 1758.
22. Oba, G., (2012). Harnessing pastoralists' indigenous knowledge for rangeland management: three African case studies. Pastoralism: Research, Policy and Practice, 2(1), 1-25.
23. Ozerol, G., Newig, J., (2008). Evaluating the success of public participation in water resources management: Five key components. Journal of Water Policy, 10, 639- 650.
24. Wodlu, T., Tadesse, F., & Waller, M.K. (2013). Women’s participation in agricultural cooperatives in ethiopia. Washington DC: International Food Policy Research Institute.
25. World Bank (1996).The World Bank Participation Sourcebook. Washington DC: World Bank.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار