شناسایی و تدوین راهبردهای مناسب توسعة تعاونی‏های تولید کشاورزی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در ‌این مطالعه، با استفاده از ماتریس سوات (SWOT)، نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای پیشِ روی تعاونی‌های تولید کشاورزی ایران شناسایی و برای دستیابی به اهداف این تعاونی‌ها و توسعة آن‏ها راهبرد مناسب تدوین و پیشنهاد شد. برای تعیین حجم نمونة آماری، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای دومرحله‌ای، ابتدا از هر یک از اقلیم‌های آب و هوایی کشور 3 استان و در مرحلة دوم، از تعاونی‌های تولیدی هر استان 10 تعاونی به طور تصادفی انتخاب شدند و تعداد 360  نفر از کارشناسان و صاحب نظران این تعاونی‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب گردیدند و مورد پرسش قرار گرفتند. بر پایة نتایج، از مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف تعاونی‌ها به ترتیب می‌توان به افزایش سطح آگاهی فنی و تخصصی اعضا و ضعف رهبری و مدیریت توانمند در تعاونی اشاره کرد. عمده‌ترین فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی تعاونی‏ها به ترتیب عبارت‏اند از: حمایت دولت از بخش تعاونی و نامشخص بودن جایگاه تعاونی در امور حقوقی. همچنین نتایج نشان داد که راهبرد مناسب برای تعاونی‌های تولید کشاورزی راهبرد رقابتی است که شامل ارتقای سطح تولید و درآمد کشاورزان برای کاهش وابستگی اقتصادی به دولت و نیز سازماندهی بنگاه‌های کوچک و یکپارچه‌سازی فعالیت‌ها و افزایش رقابت‏پذیری است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying and Developing Appropriate Strategies for Iran's Agricultural Production Cooperatives

نویسندگان [English]

  • S. M. Hossieni 1
  • Hanane Aghasafari 1
  • Ali reza Karbasi 2
1 Master Student, Department of Agricultural Economics, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Agricultural Economics, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

This study used the SWOT matrix in order to identify strengths, weaknesses, opportunities and threats of agricultural production cooperatives in Iran. SWOT matrix provided appropriate strategies so that the goals as well as objectives of the agricultural production cooperatives could be accomplished.  Two-stage cluster random sampling method used to determine Sample size using a two-stage cluster random sampling method determined as follows: In the first stage, each of the three weather climates at  three different provinces were selected. In the second stage, within each Province, 10 production cooperatives were randomly selected. Finally, 360 specialists and scholars in these cooperatives were random selected and interviewed. The results showed the most important strength and weakness of cooperatives was improvement in the level of management and the lack of strong leadership in cooperatives, respectively. The most important opportunities and threats faced the cooperatives were government support from the cooperative sector and insufficient and unclear governmental policies and regulations regarding the development and expansion of agricultural cooperatives, respectively. Also the findings revealed that the best strategy for agricultural production cooperatives was competitive strategy which includes promoting the production level and boosting farmer's income in order to reduce economic dependence on the government, organizing small enterprises and integrating business activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Matrix SWOT
  • strategy
  • Agricultural Production Cooperative
  • Iran
. ازکیا، م. (1382). تحلیل مبانی و نظریه­های نظام بهره­برداری و روند تحول آن­ها با تأکید بر جامعه روستایی. مجموعه مقالات اولین همایش نظام­های بهره­برداری کشاورزی در ایران، چالش­ها و چاره­ها، وزارت جهاد کشاورزی. تهران.
2. اعرابی، س.م. و شیرخانی، ف. (1388). تدوین استراتژی­های مناسب مالیاتی بر اساس مدل SWOT در اداره مالیات بر کالا و خدمات. فصلنامة پژوهشگر، 6(14)،36-46.
3. حضرتی، م. و مجیدی، ب. و رحمانی، ب. (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های کشاورزی در توسعه اقتصاد روستایی بخش مرکزی شهرستان خدابنده. تعاون، شمارة 3(89-109).
4. دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی. (1389). آمارنامه کشاورزی. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت  برنامه­ریزی و اقتصادی، دفتر آمار و فناوری، جلد دوم.
5. دیوید، ف. (1384). مدیریت استراتژیک. ترجمة علی پارسائیان و سید محمد اعرابی. تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
6. زری باف، م. و علیزاده حسین حاجلو، ت. (1389). تدوین برنامه­ریزی استراتژیک صنعت شیلات ایران. پژوهشگر، شمارة 19، 18-33.
7. سعدی، ح. (1386). ارزیابی تعاونی­های تولید کشاورزی در شهرستان کبودرآهنگ استان همدان.  فصلنامة روستا و توسعه، 10(2)، 140-167.
8. عطایی، م. (1388). تصمیم­گیریچندمعیاره. شاهرود: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
9. قنبری، م. و ابراهیم زاده، ع. و قاسمی، ب. (1379).نهضتتعاونیدرایران. تهران: انتشارات پایگان.
10. کیانی مهر، ح. (1379). نقششرکت­هایتعاونیتولیدروستاییدربهبودوضعیتفنیواقتصادی کشاورزانگندمکارشهرستانسبزوار. پایان­نامة کارشناسی ارشد رشتة اقتصادکشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.
11. لاجوردی، س.ج. (1389). مدیریت تعاونی­ها. تهران: انتشارات حامی.
12. معصومی، ک. (1385). تحول­پذیریفضاهایروستاییباتأکیدبرنقشتعاونی­هایتولید روستایی (مطالعهتطبیقیدرمحدوده­هایروستاییشهرستان­هایتربتجام،مرودشتوکبودرآهنگ). پایان­نامة کارشناسی ارشد رشتة جغرافیای انسانی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی.
13. هانگر، د.ج و ویلن، ت. ا. (1384). مبانی مدیریت استراتژیک. ترجمه دکتر سید محمد اعرابی و داوود ایزدی. چاپ اول. تهران: انتشارات دفتر پژوهش­های فرهنگی.
14. Çelik, A. , Metin, İ. & Çelik, M. (2012). Taking a photo of Turkish fishery sector:  a swot analysis original research article, Procedia. Social and Behavioral Sciences,  58, 1515-1524.
15. Marsall, C. R., Mullins, G.,  & Allen, R. (2006). Teaching SWOT analysis: avaialable on: http://www.uwsp.edu/usiness/cmarshal/ Bus480/ Teaching%20 SWOT %20 Analysis%20 Draft.
16. Özdemir, G. (2005). Cooperative shareholder relations in agricultural cooperatives in Turkey. Journal of Asian Economics, 16, 315-325.
17. Rauch, P. (2007). SWOT analyses and SWOT strategy formulation for forest owner cooperations in Austria.  European Journal of Forest Research, 126, 413-420.