عوامل اثرگذار بر مشارکت اعضای شرکت تعاونی روستایی در طرح‌های احیای بیولوژیک و مدیریت منابع طبیعی (مطالعه موردی: شرکت تعاونی عمران و توسعه پایدار لپویی فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه هرمزگان، دانشکده منابع طبیعی وکشاورزی ،دانشجوی دکتری بیابان زدایی

2 گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس

3 استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

4 استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

این تحقیق با هدف بررسی مشارکت اعضای تعاونی عمران و توسعة پایدار لپویی فارس در طرح‌های احیای بیولوژیک به روش پیمایشی انجام شد. 600 خانوار از 1574 خانوار عضو فعال در شرکت تعاونی جامعة آماری را تشکیل ‌دادند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، حجم نمونه به تعداد 234 محاسبه و به شیوة کاملاً تصادفی نمونه‌گیری انجام گرفت. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامة محقق‌ساخته بود که روایی آن توسط پنل متخصصان و پایایی آن با محاسبة ضریب آلفای کرونباخ به مقدار بالاتر از 9/0 تأیید شد. تحلیل داده‏ها نیز به‏ وسیله نرم‏افزار SPSS و AMOS انجام گرفت. نتایج مطالعه نشان داد متغیر سن پاسخگویان دارای بیشترین اثر مستقیم و مثبت بر میزان مشارکت بوده و شغل و وضعیت تأهل ارتباط منفی معنی‌دار با میزان مشارکت داشته‌ است. گویه‌های رضایت از اجرای طرح‌ها، اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی از اهداف طرح‌ها و تأثیر و نقش مردم در طرح‌ها دارای اثر مثبت و معنی‌داری  بر میزان مشارکت بودند. در این میان، بیشترین اثر مربوط به میزان اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی افراد و سپس اهداف طرح‌ها بوده است. همة گویه‌های مورد بررسی دارای همبستگی مثبت معنی‌دار با میزان مشارکت بودند. در نهایت، توسعة نقش و مشارکت افرادی که در روستاها زندگی می‌کنند و ارتباط مستقیم با بهره‌برداری منابع دارند دارای تأثیر قابل توجه ارزیابی شد. نتیجه‌گیری کلی اینکه افزایش آگاهی مردم از اهداف و مزایای طرح‌های احیا به بهبود مشارکت بهره‌برداران و اعضای تعاونی در طرح‌های مدیریت و احیای بیولوژیک منابع طبیعی و آبخیزداری انجامیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Affecting Factors on Participation of Rural Cooperatives Members in Biological Restoration and Natural Resource Management Projects (Case Study: Sustainable Development Co-operative, Lapooei, Fars Province)

نویسندگان [English]

  • Alizamen Rahemi Ardakani 1
  • Yahya Esmaeilpour 2
  • Yaser Mohammadi 3
  • Hamid Gholami 4
1 PhD. Candidate, Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan
2 Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan, Bandar Abbas
3 Department of Agricultural Education and Extension, Faculty of Agriculture, Bu-Ali Sina University, Hamedan
4 Assistant Professor, Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Hormozgan
چکیده [English]

The aim of this study was identifying the factors affecting the participation of members of cooperative company in biological restoration and natural resources management projects in Lapooei village using survey method. Six hundreds households selected between 1574 active members of cooperative society as the statistical population. The sample size calculated 234 using Krejcie and Morgan table and sampled in completely randomized manner. Data collected using researcher-made questionnaire, which it's validity and stability confirmed respectively by panel of experts and the Cronbach's alpha coefficient (value greater than 0.9). Data analysis done by SPSS and AMOS software. The results showed that the age variable had the most direct and positive effect on participation rate and job and marital status had a significant negative correlation with participation rate. Satisfaction with the implementation of previous plans, informing and advertising of the goals of the plans, and the role of people in the plans had a positive and significant effect on the level of participation. The most effective item was informing and raising awareness of people in different ways and then the objectives of the plans. All studied items had a significant positive correlation with participation rate. Ultimately, the development of the role and participation of people living in villages and have direct relation to the resources evaluated as a strong factor affecting biological restoration projects. In conclusion, raising people information about the goals and impacts of biological restoration projects has led to improvement of their participation in management and restoration plans of natural resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participation
  • Biological restoration projects
  • Cooperative development and sustainable development company of Lapooei village
  • Natural resources management

مراجع

آزادی، ح. و کرمی، ع. (1380). مقایسه موفقیت واحدهای مکانیزه تعاونی‌های روستایی، تعاونی‌‌های تولید و شرکتهای مکانیزه استان فارس. نشریه علوم آب و خاک (علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی)، ۵ (۳)، ۳۳-۴۸.
ارتیاعی، ف.، چیذری، م. و جعفری، م. (1390). عوامل تأثیرگذار بر مشارکت جوانان روستایی در زمینه توسعه کشاورزی (مطالعه موردی: شهرستان کرمانشاه). پژوهش‌های روستایی، ۲(3)، ۵۵-۷۳.
برقی، ح.، تقدیسی، ا.، تازیکی، ر. و نادرخانی، ز. (1392). بررسی میزان مشارکت زنان روستایی در فعالیت‌های کشاورزی (دهستان استرآباد شمالی شهرستان گرگان). برنامه‌ریزی فضایی جغرافیا، ۳(۱۱)، 155-174.
حیدری ساربان، و. و باختر، س. (۱۳۹۶). نقش تعاونی‌های تولید روستایی در ارتقای توانمندسازی روان‌شناختی گندم‌کاران (مورد مطالعه: شهرستان اسلام‌آباد غرب). فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، ۴(۴)، ۵۶۳-۵۷۷.
خاکسار مقدم، گ.، عابدی سروستانی، ا. و محبوبی، م. ر. (۱۳۹5). نگرش نسبت به آب در بین زنان روستایی: مورد مطالعه شهرستان شیروان استان خراسان شمالی. انسان و محیط زیست، 14(38)، 25-36.
رستمی، م. و ملکی آوارسین، ص. (۱۳۹۴). مرور نقش برنامه ریزی آموزشی موفق در سطوح جهانی، قاره‌ای، منطقه‌ای، و ملی برای دستیابی به توسعه اجتماعی. دومین همایش بین المللی مدیریت و فرهنگ توسعه. تهران. موسسه سفیران فرهنگی مبین. بازیابی شده از https://www. civilica.com/Paper-ICOM02-ICOM02_401.html.
شربتیان، م.ح. و ایمنی، ن. (1396). تحلیل جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با سلامت اجتماعی زنان (مورد مطالعه: زنان منطقه چهار شهری تهران). برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، ۸ (۳۰)، 105-14۰.
طهماسبی، م. و رضایی مقدم، ک. (1389). ناپایداری اکوتوریسم روستایی در استان خوزستان. انسان و محیط زیست، 8(26)، 3-15.  
عنابستانی، ع.ا.، شایان، ح. و تقیلو، ع.ا. (1391) بررسی ویژگی‌های جمعیتی مؤثر بر میزان مشارکت روستاییان در روند توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان ایجرود). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۴(3)، ۱۹-۳۷.
قدیری معصوم، م.، باغیانی، ح.ر.، غنیان، م. و قدیری معصوم، م. (۱۳۹۱). بررسی تطبیقی موانع مشارکت زنان روستاهای سماله و صلیعه استان خوزستان در برنامه‌های توسعه. مطالعات برنامه‌ریزی سکونت‌گاه‌های انسانی، 7(20)، 1-1۵.
گرجی کرسامی، ع. و بابایی کارنامی، ع. (۱۳۹۶). بررسی نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت کشاورزان در تعاونی‌های تولیدی کشاورزی چهاردانگه ساری، تعاون و کشاورزی، 6(24)، 129-150.
معتمد، م.ک. (۱۳۹۵). بررسی نگرش و عوامل مؤثر بر مشارکت صیادان شرکت‌های تعاونی استان گیلان. تعاون و کشاورزی، 5 (19)، ۵۵-۸۵.
مقصودی، م. و رحیمی، ع. (۱۳۸۷). روش ارزیابی مشارکتی روستایی: مطالعة موردی چهار روستا در منطقة «اُوان» از استان قزوین. فصلنامه روستا و توسعه، ۱۱(۲)، ۹۱-۱۱۸.
نوروزی، ع.، و شهبازی، ا. (۱۳۸۴). نقش ترویج در توسعه کشاورزی ارگانیک (زیستی) در روستاهای کشور. نشریه توسعه محلی (روستائی-شهری) (نامه علوم اجتماعی سابق)، 2(2)، ۱۲-۱۷.
Campbell, L. M. (2000). Human need in rural developing areas: perceptions of wildlife conservation experts. Canadian Geographer/Le Géographe Canadien, 44(2), 167-181.‏
Craig, W. J., Harris, T. M., & Weiner, D. (2002). Community participation and geographic information systems. In Community Participation and Geographical Information Systems (pp. 29-42). CRC Press.‏
Elsasser, P. (2002). Rules for participation and negotiation and their possible influence on the content of a National Forest Programme. Forest Policy and Economics, 4(4), 291-300.‏
Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.‏
Levin, S., Xepapadeas, T., Crépin, A.-S., Norberg, J., de Zeeuw, A., Folke, C., Hughes, T., Arrow, K., Barrett, S., Daily, G., Ehrlich, P., Kautsky, N., Mäler, K.-G., Polasky, S., Troell, M., Vincent, J.R., & Walker, B., (2013). Social-ecological systems as complex adaptive systems: modeling and policy implications. Environ. Dev. Econ. 18, 111–132. Retrieved from https://doi.org/10.1017/ S1355770X12000460.
Poon, J. P., & Thai, D. T. (2010). Micro‐credit and development in northern vietnam. Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 92(1), 65-79.‏
Renn, O. (2006). Participatory processes for designing environmental policies. Land use Policy, 23(1), 34-43.‏
Rodríguez, J., Beard, T., Bennett, E., Cumming, G., Cork, S., Agard, J., & Peterson, G. (2006). Trade-offs across Space, time, and ecosystem services. Ecology and Society, 11(1). Retrieved from http://www.jstor.org/stable/26267786.
Rosairo, H. R., & Potts, D. J. (2016). A study on entrepreneurial attitudes of upcountry vegetable farmers in Sri Lanka. Journal of Agribusiness in Developing and Emerging Economies, 6(1), 39-58.‏
Rosenberg, J., & Korsmo, F. L. (2001). Local participation, international politics, and the environment: the World Bank and the Grenada Dove. Journal of Environmental Management, 62(3), 283-300.‏
Slocum, R., Wichhart, L., Rocheleau, D., & Thomas-Slayter, B. (1995). Power, process and participation: tools for change. London, UK: Intermediate Technology Development Group (ITDG) publishing.‏
Sutherland, W. J., Adams, W. M., Aronson, R. B., Aveling, R., Blackburn, T. M., Broad, S., & Dinerstein, E. (2009). One hundred questions of importance to the conservation of global biological diversity. Conservation Biology, 23(3), 557-567.‏
Van de Kerkhof, M., & Linnerooth-Bayer, J. (2001). A survey on the methodology of participatory integrated assessment. IIASA Interim Report. Laxenburg, Austria, IIASA.‏
Zhang, Z. (2010). Significance of protecting natural sites for ecotourism development. Management Science and Engineering, 2(1), 101-106.‏

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار