واکاوی عملکرد تعاونی های کشاورزی استان همدان براساس مدل ارزیابی تلفیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه بوعلی سینا- همدان

2 دانشگاه بوعلی سینا

3 دانشگاه بوعلی سینا- عضو هیأت علمی

4 مدرس دانشگاه و مشاور معاونت امور تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل عملکرد تعاونی‌های کشاورزی استان همدان بر مبنای مدل ارزیابی تلفیقی و رویکرد مورد استفاده در آن کمی-کیفی در چند مرحله ­بود. هدف فاز کیفی، که به روش دلفای انجام شد، تدوین شاخص­های موفقیت برای ارزیابی تعاونی­های کشاورزی  بود که در سه مرحله انجام گرفت  به طوری که در این روش به صورت غیر تصادفی و کاملاً هدفمند، از نظر 26 کارشناس استفاده شد. در فاز کمی پژوهش، با استفاده از داده های میدانی با ماهیت کمی، به ارزیابی عملکرد تعاونی­های کشاورزی فعال استان همدان براساس شاخص­های توافق شده در مرحله قبلی پرداخته شد. جامعة آماری در بخش کمی، 110 نفر از مدیران عامل تعاونی­های کشاورزی فعال در استان همدان بودند. با استفاده از فرمول کوکران، 86 تعاونی با روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. عملکرد تعاونی‌ها با استفاده از تکنیک تاپسیس ارزیابی شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مهم‌ترین شاخص­ها برای شناسایی موفقیت تعاونی­ها را می­توان در شش بعد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مدیریتی، فردی و آموزشی تقسیم بندی کرد. بر اساس نتایج تاپسیس در شاخص­های ترکیبی، تعاونی­های شهرستان همدان رتبة اول، تعاونی­های شهرستان بهار رتبة دوم، تعاونی­های شهرستان تویسرکان رتبة سوم و تعاونی‎های شهرستان‌های فامنین و ملایر هم رتبه­های انتهای طیف را به خود اختصاص دادند. از نظر شاخص اقتصادی، شهرستان بهار رتبة دوم، شهرستان کبودرآهنگ رتبة سوم و شهرستان تویسرکان رتبة چهارم را کسب کردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Agricultural Cooperatives Performance in Hamedan Province Based on Combined Evaluation Model

نویسندگان [English]

  • Fariba Heidary 1
  • Karim NaderiMahdei 2
  • Ahmad yaghoubi Farani 3
  • A Heydari 4
1 a
2 Bu-Ali Sina university
3 Agricultural Extension and Education, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran
4 University Instructor and Director General of Cooperation Productivity Research & Development Department, Ministry of Cooperation
چکیده [English]

The main purpose of this applied research was to assess and analyze the performance of agricultural cooperatives in Hamedan Province based on combined evaluation model. The research paradigm was mixed method (Qualitative and Quantitative) in some phases. In qualitative part of the research, Delphi technique was used in order to distinguish suitable indexes for assessing successful cooperatives. In this phase, 26 specialists were selected as purposive sampling. In quantitative phase of the research, a survey were used for assessing agricultural cooperatives based on defined indexes in last phase. A questionnaire were used as main tool in this phase. A sample of 86 managers of agricultural cooperatives were selected randomly. Assessing performance of agricultural cooperatives by TOPSIS method showed that for identifying successful agricultural cooperatives, six group of indexes such as economic, social, legal, managerial, educational and individual were needed. Based on TOPSIS results, cooperatives of Hamedan Township was in the first rank. After that, the cooperatives in Bahar and Toyserkan Township have second and third rank. The results also showed that the rank of Townships were different based on different indexes. There was not an appropriate distribution of facilities and opportunities in all Townships of the province

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural Cooperative
  • Combined evaluation method
  • performance analysis
  • Delphi method

مراجع

اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران (1390). درباره تعاونی‌ها. بازیابی‎شده در 4 اردیبهشت 1392 از http://www.icccoop.ir 
امینی، ا. م. و اسماعیلی فلاح، م. (1387). موفقیت شرکت های تعاون روستایی استان اصفهان و ارزیابی سازه های مؤثر بر آن. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (46): 273-288.
ایران زاده، س. و  برقی، ا. (1388). ارزیابی عملکرد سازمان با مدل روش امتیازی متوازن (BSC). مجله مدیریت صنعتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، 4(8)، 67-86.
پورطاهری، م.، پاپلی، م. ح. و فلاحی، ع. (1391).  ارزیابی عملکرد تعاونی های کشاورزی در مناطق روستایی (مطالعه موردی شهرستان خرم آباد). جغرافیا و توسعه، 26: 49-60.
تولائی، ر. (1386). رویکردهای نوین به ارزیابی عملکرد سازمان­ها. دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، 4 (12)، 9-30.
حضرتی، م.، مجیدی، ب. و رحمانی، ب. (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های کشاورزی در توسعه اقتصاد روستایی بخش مرکزی شهرستان خدابنده. تعاون، 21 (3)، 89-109.
خبرگزاری ایسنا (1396). اشتغال ۲۳۱ هزار نفری تعاونی‌های کشاورزی. خبرگزاری دانشجویان ایران. بازیابی شده از http://www.isna.ir/news/95111409610
شعبانعلی فمی، ح. و همکاران (1387). تحلیل عوامل اقتصادی مؤثر بر عملکرد تعاونی های زنان در ایران. پژوهش های جغرافیای انسانی، 40، 66 (1387)، 117-131.
شهرکی، م. ر.، بارانی، ح. و عابدی سروستانی، ا. (1391). عوامل فردی موثر بر موفقیت شرکت های تعاونی مرتعداری در استان گلستان. تعاون، 23 (9)، 37-51.
عیدی، س. و همکاران (1391). سنجش عوامل مؤثر بر میزان موفقیت تعاونی‌های برتر در شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری.فصلنامه برنامه ریزی منطقه‌ای، 2 (7)، 39-51.
عیونی، ح. (1390).  ارزیابی عملکرد شرکت های تعاونی در مالزی. بازیابی شده در 25 خرداد 1392 از  www.taavon.ir/persian/.../thinktank
قربانی، ر. (1389). بررسی خصوصیات تعاونی­های کشاورزی با تأکید بر وضعیت تعاونی دامداران. بازیابی شده در 2 خرداد 1392 از http://farhangtalesh.com 
کرمی، ش. و آگهی، ح. (1389). عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی ها: مطالعه مورد تعاونی های تولیدی محصولات خارج از فصل در استان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، 13 (3): 31-60.
مرادی، ح. و علی بیگی، ا. ح. (1389). بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی های شیلات استان کرمانشاه.  تعاون، 21 (3)، 1-26.
نکوئی نائینی، ع.، علی بیگی، ا. ح. و زرافشانی، ک. (1388)، واکاوی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌های روستایی شهرستان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، 12 (3)، 1-22.
Chibanda, M., Ortmann, G.F., & Lyne, M.C. (2009). Institutional and governance factors influencing the performance of selected smallholder agricultural cooperatives in KwaZulu-Natal. Agrekon, Vol 48, No 3 (September 2009).
Garnevska, E.,  Guozhong Liu, G.,  & Shadbolt, M. N. (2011). Factors for successful development of farmer cooperatives in Northwest China. International Food and Agribusiness Management Review, 14(4), 69- 84.
Hardesty, D., & Salgia, D. V. (2003). Comparative financial performance of Agricultural Cooperatives and Investor-Owned Firms. Rural Cooperative Development Grant from USDA.
Ibitoye, S. J. (2012). Survey of the performance of agricultural cooperative societies in Kogi State Nigeria. European Scientific Journal, 8(24), 98-114.
Idris, N., & Mahir, A. (2011).  Evaluation of factors affecting agricultural cooperatives performance in Malaysia. International Conference on Business and Economic Research (2nd ICBER 2011). Pp 2354-  2361.
Lawless, G., & Reynolds, A. (2005). Keys to success for food co-op Start ups in rural areas: Four case studies. United States Department of Agriculture. Research Report 208.
 Li, D., & Tain, M. (2012). The empirical study of performance evaluation on the specialized cooperative organizations of farmers in Sichuan by AHP. Journal of Management and Sustainability, 2 (1), 200-209.
Liebrand, C. (2007). Measuring the performance of agricultural cooperatives. Rural Business and Cooperative Programs Research Report 213.
Macpherson, M., & Walsh, J. (2003). Agricultural producer cooperatives in NL. Department of Natural Resources. Production and Marketing Division, April 14, 2003.
Marxt, Ch., & Link, P. (2002). Success factors for cooperative ventures in innovation and production systems. Int. J. Production Economics, 77, 219–229.
Njoku, M.E.C., Ugochukwu, A.I., & Chendo, B.N. (2003). Performance evaluation of women farmer cooperative societiesin owerry agricultural zone of Imo State, Nigeria. Jasr. Vol 3, No. 2.
Rajaei, Y., Yaghoubi, J., & Donyaei, H. (2011). Assessing effective factors in development of entrepreneurship in agricultural cooperatives of Zanjan province. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 1521–1525.
Rodríguez, J., & College, A. (2010). Smallholders’ agricultural cooperatives and rural development in Colombia.Becario Colfuturo, Pp 1- 62.
Zarafshani, K., Rostamitabar, F., Hosseininia, G. H., Akbar, I. M., & Azadi, H. (2010). Are agricultural production cooperatives successful? A case study in western Iran. American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci. 8 (4), 482-486.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار