بررسی آثار اقتصادی شرکت‎های تعاونی تولید آراز 1 و 2 در منطقه آزاد ماکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو

2 استادیار گروه مدیریت کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو

3 استادیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار اقتصادی شرکت‌های تعاونی تولید آراز 1 و آراز 2 در منطقة آزاد ماکو انجام گرفت. این تحقیق از نوع شبه‎آزمایشی شامل دو گروه گندم‎کاران عضو تعاونی تولید (گروه آزمایش) و دشت قیقاچ (گروه کنترل) بود. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش‎نامه انجام شد. تعداد نمونه تحقیق 109 نفر بود. بر اساس نتایج، عضویت در تعاونی تولید باعث افزایش 39 درصدی هزینه‌های تولید، 60 درصدی عملکرد، 90 درصدی درآمد، 92 درصدی سود و 64 درصدی نسبت سود به هزینه شده است. به علاوه، عضویت در شرکت های تعاونی تولید باعث افزایش بهره‌مندی کشاورزان از دوره‌های ترویجی و بیمة محصولات کشاورزی و تهیة امکانات زندگی و خودرو  برای خانوارهای عضو شده است. نتیجة آثار فوق رضایتمندی 95 درصد اعضا از تعاونی تولید بوده است. با این حال، مزایای تعاونی بیشتر نصیب کشاورزان مرفه و این امر باعث افزایش فاصلة طبقاتی بین کشاورزان عضو شده است. به علاوه، تعاونی کماکان با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده است؛ از جمله: بالا بودن آب‎بها و نبود شفافیت در این زمینه، عدم فعالیت در بخش بازاریابی، نداشتن سیلو و ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی، نداشتن کلینیک کشاورزی و بخش مشاوره فنی، ناکافی و ناکارآمد بودن دوره‌های ترویجی، مدیریت نامناسب عرضه و توزیع آب و لایروبی نشدن کانال‌های آب و مصرف بی‌رویه آب توسط کشاورزان و زهدار و ماندابی شدن زمین‌های پایین‌دست. بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد شد که برای افزایش آثار مثبت تعاونی باید ضمن رفع مشکلات مذکور، به توزیع عادلانة نهاده‌ها و خدمات بین کشاورزان، به ویژه خرده‌مالکان، اقدام شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Economic Impacts of Araz 1 and Araz 2 Production Cooperative Companies of Maku Free Zone

نویسندگان [English]

  • Jabbar Talebi 1
  • Azam Rezaee 3
چکیده [English]

The main purpose of this research was to exam the economic impacts of Araz 1 and Araz 2 production cooperative companies in Maku Free Zone. This research utilized a quasi-experimental research design with two wheat producers groups; experimental group (members of production cooperative companies) and control group (farmers of Gheighach plain). Employing a survey method, a questionnaire was used to collect data. Using simple randomized sampling method, 110 wheat farmers were selected. Results showed that membership in production cooperative companies has brought about 39, 60, 59, 92 and 64percent increase in production costs,  yield, income,  profit, and benefit-cost ratio, respectively. As well, it has caused more benefits from training courses, agricultural products insurance, and living accommodations for families. However, rich farmers have received more benefits compared to the other farmers and this has widened social gap between the members of cooperatives. Despite, cooperatives companies face with several challenges such as; high cost and lack of clearness in the field of irrigation water, lack of appropriate marketing, lack of silage and agricultural machines and equipment, lack of agricultural clinics and technical consulting services, inadequate and ineffective training courses, improper management of supply and distribution of irrigation water, lack of dredging water channels, improper use of water by farmers, and swamping and water logging of downstream lands. Based on the results, to increase the positive impact of cooperatives, it is recommended to act out solving recognized problems and fair distribution of inputs and services especially among smallholders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic effects
  • economic indece s
  • production cooperation
  • Araz 1 and Araz 2
  • Maku Free Zone

مراجع

آذر، ع. و مومنی، م. (1392). آمار و کاربرد آن در مدیریت . جلد اول. تهران: انتشارات سمت.
آرزومندان مفرد، م. (1393). تعاونی‎های تولید. بازیابی شده از سایت سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی شهرستان بیرجند:
 http://birjand.kj-agrijahad.ir/index.php/1390-07-14-06-35-51/1390-08-28-04-52-14
آزادی ح. و کرمی، ع. (1380). مقایسه موفقیت واحدهای مکانیزه تعاونی های روستایی، تعاونی‎های تولید و شرکتهای مکانیزه استان فارس. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 5 (3): 33-48.
 آگهی، ح. (1386). ارزیابی مشارکتی تعاونی تولید روستایی با استفاده از رهیافت PRA، مطالعه موردی تعاونی تولید فرزیان استان لرستان. نشریه جهاد، 277، 82-126.
اللهیاری. م.ص. و نیک نژاد. م.ر.  (1391). شرکت­های تعاونی تولید روستایی الگوئی از نظامهای بهره­برداری کشاورزی کشور. بازیابی شده از سایت اتحادیه شرکتهای تعاونی تولید روستایی استان گیلان:
http://etehadietolidguilan.persianblog.ir/page/5
باصری، ب.، صادقی، ح. و خاکسار، غ. (1389).  بررسی عملکرد تعاونی های تولید در کشاورزی ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، شماره 3 ، 1-24.‎
بوزرجمهری، خ.، شایان ح. و هادی زاده بزاز م. (1394). بررسی اثرات تعاونی های تولید روستایی در توسعه کشاورزی پایدار. همایش ملی چشم انداز توسعه پایدار روستایی در برنامه ششم توسعه کشور.‎
سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران دفتر نظامهای بهره­برداری (1395). اساسنامه شرکت تعاونی تولید روستایی.
سالاری، م. و قلی­نیا، ج. م. (1389). نقش راهکارهای اجتماعی در افزایش بهره وری و کارایی در تعاونیهای تولید گندم، مطالعه موردی استان خراسان جنوبی در سال 1386. مجله تعاون، 21 (1)، 87-100.
سعدی، ح. (1386). آسیب شناسی تعاونی­های تولید کشاورزی در شهرستان کبودر آهنگ (استان همدان). فصلنامه روستا و توسعه، 10(2)، 137-163.
سعدی، ح. (1388). بررسی اثرات تعاونی­های تولید کشاورزی در استان همدان. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 40-2(4)،57-68.
صدیقی، ح. و درویشی­نیا، ع. ا. (1381). بررسی میزان موفقیت شرکتهای تعاونی تولید روستائی استان مازندران. مجله علوم کشاورزی ایران، 33(2)، 323-313.
طاهرخانی، م. و حیدری ساربان، و. (1383). نقش تعاونی‎های تولیدی در توسعۀ  مناطق روستایی (مطالعۀ موردی: شهرستان مشکین شهر). فصلنامه پژوهش‎های جغرافیایی، شماره49،136-115.
عمانی، ا. و چیذری، م. (1382). تأثیر عضویت در تعاونی های تولید روستایی بر سطح ویژگی‎های فنی، اقتصادی و اجتماعی گندمکاران استان خوزستان. مجموعه مقالات اولین همایش نظام‎های بهره برداری کشاورزی در ایران: چالشها و چاره­ها: تهران: دفتر مطالعات و طراحی نظام های بهره برداری.
قدیری مقدم، ا. و نعمتی، ا. (1390). اولویت­بندی تنگناهای پیش روی تعاونیهای تولید کشاورزی شهرستان مشهد با تأکید بر نظام بازاریابی (کاربرد معیار آنتروپی). نشریه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 25(3)، 375-384.
Benin, R. (2010). Assessing the impact of cooperation in rural development. New York: Free Press.
FuChun, M., FuJian, L., & MingZhong, Y. (2010). Operation effect of peasant's cooperative economic organizations in Xinyang city of Henan province. Journal of Henan Agricultural Sciences, 3, 124-126.
Karami, E. & Rezaei-Moghaddam, K. (2005). Modeling determinants of agricultural production cooperatives’performance in Iran. Agricultural Economics, 33, 305–314.
Pampel, W. (2007). Cooperation and rural development in Gambia. New York: Macmillan.
PU, X. J., & WU, L. H. (2010). Analysis of the increased revenues' effect of farmers' cooperative economic organizations A New Principal-Agent Model. Soft Science, 12, 021.
Sadighi, H., & Darvishinia, A. A. (2005). Farmers’ professional satisfaction with the rural production cooperative approach. J. Agric. Sci, 7, 1-8.
Siegal, G. (2010). Toward a model rural development. Quarterly Journal of Social and Economic Development, 5(12), 106- 117.
Ya-Bititi, G. M. (2013). Socio-economic impact of rural farming structure in Rwanda: Case of Kopakamai coffee growing cooperative and coffee washing station, Rutsiro District, Western Province. Rwanda Journal, 1(1), 32-51.
Yugi Tibbs, C., & Reuben, Y. K. (2015). The effect of economic determinants on performance of dairy cooperative societies in kericho county, kenya. International Journal of Economics, Commerce and Management, Vol. 3, No. 6.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار