عوامل مربوط به موفقیت تعاونی های تولید روستایی در جنوب استان کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یاسوج

چکیده

تعاونی‏ها به عنوان نهادهایی برخاسته از متن جامعه، نقش انکارناپذیری در توسعه اقتصاد روستایی داشته و منبع مشارکت و تحرک‏بخش نیروی انسانی در نیل به توسعه درون‏زا و پیش‌برد فعالیت اقتصادی و اجتماعی آن بوده‏اند. از این رو، موفقیت آنان بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی سازه‏های مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی جنوب استان کرمان، به صورت پژوهشی توصیفی- پیمایشی، با مشارکت 120 نفر از اعضای دو تعاونی موفق و ناموفق صورت پذیرفت. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسش‌نامه‏ای محقق ساخته گردآوری شد. روایی پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان و پایایی آن نیز با انجام یک مطالعه پیش‌آهنگ و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (50/0-97/0) تأیید گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم افزار SPSS19 انجام گرفت. واکاوی مقایسه‏ای یافته‏های پژوهش حاکی از آن بود که وضعیت مطلوب ساختاری و فرهنگی ـ اجتماعی در مرحله ایجاد و تأسیس تعاونی‏ها حائز اهمیت بوده و در مرحله ثبات تعاونی‏ها نیز توجه به سازه‏های ساختاری (مدیریتی)، فرهنگی ـ اجتماعی و محیطی در پایداری تعاونی‏ها نقش به‏سزایی داشته‌است. فزون بر آن، مهم‏ترین سازه‏ها در مرحله‏ی استمرار تعاونی‏ها شامل سازه‏های سرمایه اجتماعی، محیط روستا، اعتماد و ساختار تعاونی بودند. بنابراین، بر اساس یافته‏های پژوهش، پیشنهاد می‌گردد کارگاه‏ها و دوره‏های آموزشی جهت توانمندسازی اعضاء در کار گروهی برگزار شود. هم‏چنین، گسترش فعالیت‏های تعاونی و توجه به نیازهای اعضاء ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors Related to Success of Rural Production Cooperatives in the South of Kerman Province

نویسندگان [English]

  • Mina Faryabi
  • Mostafa Ahmadvand
Yasouj University
چکیده [English]

The main purpose of this study was to assess the factors that influence the success of rural production cooperatives in the South of Kerman province using descriptive-correlational design with the participation of 120 members of two Rural Production Cooperatives (RPCs) in the region (one successful and one failed RPCs). Therefore, participants were interviewed with the aid of a questionnaire containing both open and closed-ended questions. Face validity was confirmed by experts, and the questionnaire was subjected to reliability testing by using data collection in the pilot study with Cronbach’s Alpha value of 0.50 to 0.97. Comparative analysis revealed that suitable environmental and socio-culture condition were the key determinants for the establishing stage. Findings also showed that the desirable economic, personal, structural, environmental, and socio-cultural situations were important in stabling stage. This is while; the village’s environment, social capital, trust and cooperative structure were key determinants in the durability stage. Discriminate analysis showed that trust and cooperative structure were the most important significant factors to discriminate cooperatives.
So, based on these findings, it is suggested that  for empowering members in team working, some workshops and training courses need to be held. Also, it is essential to expand cooperative activities according to the needs of the members.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Production Cooperative
  • RPC
  • Agricultural Development
  • Cooperative success
  • South of Kerman
احمدپور، ا.، مختاری، و. و پورسعید، ع. ر. (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های تولید کشاورزی در استان ایلام، فصلنامه روستا و توسعه، 17 (3)،  105-122.
ازکیا، م. (1378). جامعهشناسی توسعه و توسعهنیافتگی روستایی ایران. تهران: انتشارات اطلاعات.
ازکیا، م. (1382). تحلیل مبانی و نظریه‏های نظام بهره‏برداری و روند تحول آن‏ها با تأکید بر جامعه روستایی. مجموعه مقالات اولین همایش نظام بهره‏برداری کشاورزی در ایران. تهران: انتشارات وزارت کشاورزی، تهران.
امینی، ا. م. و خیاطی، م. (1385). عوامل مؤثر بر عدم موفقیت طرح تشکیل تعاونی‏های آب‏بران (استفاده از رگرسیون فازی). اقتصاد کشاورزی و توسعه، 14 (53)، 69- 91.
امینی، ا. م. و رمضانی، م. (1385). بررسی علل و میزان موفقیت شرکت‏های تعاونی مرغداران در استان‏های مازندران و گلستان. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 13 (2): 1-10.
امینی، ا. و اسماعیلی، م. (1387). موفقیت شرکت‏های تعاون روستایی استان اصفهان و ارزیابی سازه‏های مؤثر بر آن. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، 12 (46)، 273-288.
بذرافشان، ج. و شاهین، ح. (1389). آسیب‏شناسی شرکت‏های کشاورزی روستایی در ایران. مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‏المللی جغرافی‏دانان جهان اسلام. 27- 25 فروردین. 1389. زاهدان، ایران.
بهرامی، ا. (1386). بررسی عملکرد شرکت‏های ترویج خصوصی از دیدگاه مدیران و کارشناسان رسمی ادارات ترویج دولتی و خصوصی در استان همدان. فصلنامه اقتصاد و توسعه کشاورزی، 33، 21-23.
حضرتی، م.، مجیدی، ب. و رحمانی، ب. (1389). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های کشاورزی در توسعه اقتصاد روستایی بخش مرکزی شهرستان خدابنده. تعاون، 21(3)، 89-109.
حیدرپورتوتکله، ز.، شعبانعلی فمی، ح.، اسدی، ع. و ملک‏محمدی، ا. (1387). عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های جنگل‏نشینان غرب استان مازندران از دیدگاه اعضا. فصلنامه روستا و توسعه، 11 (2)، 21-38.
حیدری ساربان، و. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های تولید روستایی (مطالعه موردی: شهرستان پارس‎آباد)، فصلنامه نگرش‏های نو در جغرافیای انسانی، 4 (2)، 151-165.
حیدری، ف.، نادری مهدیی، ک.، یعقوبی فرانی، ا. و حیدری، ع. ق. (1394). شاخص‏های شناسایی تعاونی‏های موفق کشاورزی، تعاون و کشاورزی، 4 (14)، 39-60.
زارع‏ شاه‏آبادی، ا.، اسلامی، ب، و مهدی‏پور خراسانی، م. (1391). بررسی تأثیر میزان سرمایه اجتماعی در موفقیت تعاونی‏های تولیدی شهر یزد، فصلنامه برنامه‏ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 11، 183- 214.
سازمان تعاون روستایی جنوب استان کرمان (1390). سیمای شرکت‏های تعاونی تولید روستایی جنوب کرمان. مدیریت نظام‏های بهره‏برداری. بازیابی ‌شده از  http://www.jiroft.corc.ir.
سالنامه آماری استان کرمان (1393)، سازمان مدیریت و برنامه‏ریزی استان کرمان. بازیابی شده در 15 بهمن 1393 از  http://www.amar.kr.ir.
سرسختی عراقی، ح. (1374). عوامل اجتماعی مؤثر بر عملکرد سازمانی سازمان‏های تعاونی صیادی در استان بوشهر. پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شجری، ش.، باریکانی، ا. و امجدی، ا. (1387). تعیین کارایی اقتصادی تعاونی‏های تولید کشاورزی و عوامل مؤثر بر کارایی اقتصادی آن‏ها در استان فارس. اقتصاد کشاورزی، 2 (4)، 141-155.
شعبانعلی‏فمی، ح.، چوبچیان، ش.، رحیم‏زاده، م. و رسولی، ف. (1385). شناخت و تحلیل سازه‏های موفقیت شرکت‏های تعاونی زنان در ایران. مطالعات زنان، 4 (2)، 89-109.
صدیقی، ح. و درویشی‏نیا، ع. ا. (1381). بررسی میزان موفقیت شرکت‏های تعاونی تولید روستایی استان مازندران. مجله علوم کشاورزی ایران، 33 (2)، 313- 323.
صفری، ح.، آریان‏فر، خ. و ابراهیمی، ع. (1388). عوامل مؤثر بر موفقیت شرکت‏های تعاونی مصرف برتر. تعاون، 20 (212)، 31-51.
طالب، م. (1387). اصول و اندیشه‏های تعاونی. تهران: دانشگاه تهران.
عیدی، س.، سعدی، ح. ا. و حسینی‎نیا، غ. ح. (1391). سنجش عوامل مؤثر بر میزان موفقیت تعاونی‏های برتر در شهرستان‏های استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه برنامه‏ریزی منطقه‏ای، 2(7)، 39-51.
کرمی، ش. و آگهی، ح. (1392). تحلیل اثر عوامل فرهنگی ـ اجتماعی بر موفقیت تعاونی‏های تولیدی محصولات خارج از فصل استان کرمانشاه. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 44 (2)،  259-269.
کمالیان، ا. ر. (1386). بررسی موفقیت و عدم موفقیت شرکت‏های تعاونی مصرف. اداره کل تعاون استان سیستان و بلوچستان.
کوپاهی، م. (1386). اصول اقتصاد کشاورزی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
لطیفیان، ا. (1385). بررسی عملکرد شرکت‏های تعاونی کشاورزی استان خراسان بزرگ: دوماهنامهدانشوررفتار، 13 (20)، 61-84.
مختاری، ا.، شعبانعلی فمی، ح.، اسدی، ح. و دستگردی، ز. (1387). تحلیل تبیین راهکارهای بهینه خدمات‏رسانی کشاورزی، مطالعه موردی: بخش مرکزی میانه. مجله علوم کشاورزی ایران، 39 (2)، 185-195.
مهدیان‏ بروجنی.، م. و احمدوند، م. (1391). تعیین‏کننده‏های فعالیت شرکت‏های خدمات مشاوره‏ای، فنی و مهندسی کشاورزی در شهرستان بروجن. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 8 (1)، 17-32.
نکویی‏نائینی، ع.، علی‏بیگی، ا. ح. و زرافشانی، ک. (1388). واکاوی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی‏های روستایی شهرستان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، 12 (4)، 1-22.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. (1392). گزارش عملکرد تعاونی‏های روستایی. بازیابی شده از http://www.mcls.gov.ir.
Abbot, M. (2006). The economics of non-formal education: Resources, costs and benefit. New York: Prger, pp20.
Adrina, J. L., & Wade Green, T. (2001). Agricultural cooperative managers and bossiness environment. Journal of Agribusiness, 19(1), 17-33.
Alexander, W.G. (2009). Cooperation in the European Market Economics. Bombay: Asia Publishing, 540-549.
Briscoe, T. (2010). Making worker cooperatives effective in South Pacific. Journal of Pacific Countries, FAO Regional Office for Asia and the Pacific, Bangkok, pp. 243-248.
Bruynis, S. (1997). Grower and manager issues in fruit and vegetable cooperatives, Retrieved from Meeting.  Retrieved from http//www. agecon.kus.edu/acec/ner194.
Carlo, R. D., Weatherspoonb, C., & Peteronb, M. (2000). Effects of managers power on capital structure: A study of Italian agricultural cooperative. International Food and Agribusiness Management Review, 3, 27-39.
Hardesty, S. (2006). Positioning California’s agricultural cooperatives for the future, Rural Cooperatives Center in Department and Resource Economics.
Hendrikse, G. W. J. (2005). Boards in agricultural cooperatives: Competence, authority, and incentives.Retrieved from http:// www.hdl. handle. net/ 1765/6883.
International Co-operative Alliance (ICA) (2010). Statistical information on the cooperatives movement. Retrieved from http://www.ica.coop/members.
Krishnaraj, M. (2005). Establishment of rural cooperatives: An essential step towards rural development. Unpublished paper. Institute of Business 34. Administration. University of Dhaka.