بررسی کارکرد اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داری در استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 اداره آموزش،ترویج و مشارکت های مردمی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

چکیده

این تحقیق با هدف شناسایی و تحلیل کارکردی اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داری در استان گلستان انجام گرفت. تحقیق حاضر از نوع توصیفی بود و به شیوه پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق تمام اعضای اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داری استان گلستان را در برگرفت (N=1043) و حجم نمونه طبق جدول بارتلت و همکاران (2001) 200نفر تعیین شد (n=200). نمونه‌گیری در دو مرحله به صورت تصادفی ساده و خوشه‌ای انجام شد. روایی پرسشنامه محقق ساخته براساس نظر کمیته تحقیق و کارشناسان اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بین 95/0 تا 98/0 تایید شد. نتایج تحلیل عاملی کارکردها به استخراج پنج عامل با عنوان اطلاع‌رسانی و آموزش‌‌های ترویجی، خدمات حمایتی تخصصی، پیشبرد همکاری و تعاملات اجتماعی، احیای مراتع و تامین نهاده‌ها با درصد واریانس تبیین شده (176/74) منجر شد. نتایج تحلیل عاملی عوامل تاثیرگذار بر کارکرد اتحادیه نیز به استخراج چهار عامل با عنوان‌ برخورداری از منابع و زیرساخت‌ها، انسجام اجتماعی و حمایت نهادی، قابلیت مدیریتی و عضومحوری با درصد واریانس تبیین شده (241/77) انجامید. همچنین، تحلیل عاملی دستاوردها و پیامدهای مورد انتظار از کارکرد اتحادیه تعاونی‌های مرتعداری به استخراج دو عامل با نام بهره‌برداری پایدار از مراتع و توسعه سرمایه نهادی اجتماعی در بهره‌برداری از مراتع با درصد واریانس تبیین شده (694/76) منجر شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating Functions of Rangeland Cooperative’s Union in Golestan Province

نویسنده [English]

  • Mohammad Sharif Sharifzadeh 2
2 Department of Agricultural Extension and Education, Gorgan University
چکیده [English]

     The purpose of this research was to identify and analyze the functions of rangeland cooperative’s union in Golestan province. This descriptive research was conducted through survey methodology.The target population was all members of rangeland cooperatives' union in Golestan province (N=1043). Based on the Bartllet et al. (2001), sample size was determined (n=200).To select the sample, random cluster technique was used. The validity of the questionnaire was confirmed by natural resources and watershed management experts in Golestan province and its reliability was confirmed by Cronbach’s alpha coefficient ).95 to .98).Factorial analysis of the union’s functions extracted five factors namely as: providing information and training services, technical support, collaboration and social interactions, rangeland rehabilitation and provision of inputs that explained 74.176% of the total variance. Factorial analysis of the influencing factors on the union’s functions was led to extract four factors, including: accessibility of resources and infrastructure, social cohesion and institutional support, management capabilityandmember orientation which explained 77.241 percent of total variance. Finally, the results of factorial analysis of expected outcomes of the union’s functions revealed two factors, including sustainable utilization of therangelands and development of social and institutional capital forrangeland exploitation

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rangeland management cooperatives union
  • Rangeland management cooperatives
  • Rangeland management
  • Functions

مراجع

احمدپور، ا.، مختاری، و. و پورسعید، ع. (1392). سنجش میزان موفقیت تعاونی‌های تولید کشاورزی استان ‌ایلام. فصلنامه تعاون و کشاورزی، شماره8 ، صص 44-27 .
استاد ‌هاشمی، ر.، رستمی ‌شاهراجی، ت. و اسکندری، ف. (1392). تاثیر تعاونی‌های جنگلداری در حفاظت و احیای جنگل‌های استان گیلان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، سال دوم، شماره8 ، ص 63-45 .
امیرنژاد، ح. و رفیعی، ح. (1388). بررسی تاثیر عوامل اقتصادی – اجتماعی بر مشارکت بهره‌برداران در اجرای طرح‌های مرتع‌داری. مرتع، 3(4)، صص 720-710 .
آزادی، ح. و کرمی، ع. (1380). مقایسه موفقیت واحدهای مکانیزه تعاونی‌های روستایی، تعاونی‌های تولید و شرکت‌های مکانیزه استان فارس. علوم و فنون کشاورزی و منابع‌ طبیعی، جلد پنجم، شماره سوم، صص 47-33 .
امینی، ا. و صفری‌ شالی، ر. (1381). ارزیابی ‌تاثیر آموزش در موفقیت شرکت‌های تعاونی مرغداران. علوم و فنون کشاورزی و منابع‌ طبیعی، جلد ششم، شماره دوم، صص 27–17.
اتحادیه تعاونی‌های مرتع‌داری استان ‌گلستان. (1392). ویژگی‌ها، اهداف، وظایف. بازیابی در تاریخ 22/4/1393 از : http://www.mehrnews.com                                                                                                                                              
باصری، ب.، صادقی، ح. و خاکسار، غ. (1389). بررسی عملکرد تعاونی‌های تولید در کشاورزی ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، ش 10(3)، صص 24-1.                                                                                                           
بخشی، ج.، مسیحی، ر. و کتان فرش، ح. (1388). بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی در بهبود مدیریت مراتع (شهرستان محلات). مجله جنگل و مرتع، شماره 84، صص 47 – 43. 
باتملی، ‌ت. (1989). موسسات کشاورز- محور برای توسعه کشاورزی (فعالیت تعاونی‌ها در امور اعتبار، عرضه و بازاریابی)، مترجمان: کمالی، ع، گ. و نوشمند، م. (1382). تهران، انتشارات روستا و توسعه، شماره 47، صص28-11.
پزشکی‌راد، غ. و کیانی مهر، ح. (1380). نقش شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در بهبود وضعیت فنی و اقتصادی کشاورزان گندمکار شهرستان سبزوار. اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره 34، صص 362-343 .
جلالی، م. و کرمی، ع. (1385). تعیین عوامل موثر بر مشارکت مرتع‌داران در تعاونی‌های مرتع‌داری استان کردستان. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 70، صص 45-35 .
حیدرپور، ز.، شعبانعلی‌ فمی، ح.، اسدی، ع. و ملک ‌محمدی،‌ ا. (1387). بررسی نقش اعضای تعاونی‌های جنگل‌نشینان در احیاء منابع‌ جنگلی غرب استان مازندران. مجله علوم کشاورزی و منابع ‌طبیعی، جلد پانزدهم، شماره اول، صص 9-1.
حائری‌زاده، ا.، حسن‌زاده، س.، حاجی‌زاده، م. و ابراهیم‌زاده، ع. (1381). تعاون و آمارهای بخشی جلد1 ، تهران: پایگان. ص 150.
خلیقی، ن. و حسن قاسمی، ت. (1383). بررسی تاثیر مسائل اقتصادی – اجتماعی بر میزان مشارکت دامداران در طرح‌های مرتع‌داری (شمال استان ‌گلستان). مجله علوم کشاورزی و منابع‌ طبیعی، 11 (1)، 190-181 .
 درویشی‌نیا، ع. و صدیقی، ح. (1381). بررسی میزان موفقیت شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در استان مازندران. مجله علوم کشاورزی ایران، شماره 3 ، صص 323- 313 .
روحی، ف.، امیرنژاد، ح.، حیدری، ق. و قربانی، ج. (1389). بررسی نقش عوامل اجتماعی بهره‌برداران بر میزان مشارکت آنان در اجرای طرح‌های مرتع‌داری (مطالعه موردی : مراتع شهرستان قائم شهر). مرتع، 4 (3)، 483-474.
زارع ‌یکتا، م.، چیذری، م.، رزاقی، م. و طیبی، ف. (1393). دیدگاه اعضای تعاونی‌های مرتع‌داری درباره موفقیت طرح‌های مرتع‌داری در استان گلستان. فصلنامه روستا و توسعه، سال 17، شماره 1، صص 110-89 .
زارع یکتا، م. (1386). بررسی نقش تعاونی‌های منابع طبیعی در حفظ و احیاء مراتع استان گلستان. پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، ص229.
 سعدی، ح. (1388). ارزیابی ‌تعاونی‌های تولید کشاورزی در شهرستان کبودراهنگ استان همدان. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی  ایران، دوره 2-40، ش 4، صص68-57 .
شریف‌زاده، ا.، عبداله‌زاده، غ. و قادرزاده، س. (1392). عوامل موثر بر مشارکت اعضاﺀ در مدیریت شرکت‌های تعاونی روستایی شهرستان گرگان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، شماره 8 ، صص25-1 .
شهرکی، م.، عابدی سروستانی، ا.، بهمنش، ب. و غلامی، ن. (1392). تاثیر آموزش در مشارکت بهره‌برداران در اجرای طرح‌های مرتع‌داری شهرستان گنبد کاووس. فصلنامه تعاون و کشاورزی، شماره 8 ، صص 89- 105.
شهرکی، م.، بارانی، ح. و عابدی سروستانی، ا. (1391). تعاون در مرتع‌داری: بررسی عملکرد تعاونی‌های مرتع‌داری در حفظ و احیای مراتع استان گلستان. مجله حفاظت و بهره‌برداری از منابع ‌طبیعی، شماره 1: صص 104-93.
شعبانعلی فمی، ح.، چوبچیان، ش.، رحیم‌زاده، م. و رسولی، ف. (1385). شناخت و تحلیل سازه‌های موفقیت شرکت‌های تعاونی زنان در ایران. مطالعات زنان، سال 4 ، شماره 2 ، صص 109-89 .
شاهرودی، ع. و چیذری، م. (1386). عوامل تاثیرگذار بر نگرش کشاورزان نسبت به مشارکت در تعاونی آب‌بران در استان خراسان رضوی. علوم و فنون کشاورزی و منابع ‌طبیعی، سال یازدهم، شماره چهل و دوم، صص 312-299 .
شمشاد، م.، ملک ‌محمدی، ا. و حسینی‌نیا، غ. (1389). نظرسنجی درباره برخی عوامل موثر تاثیرگذار بر عملکرد تعاونی‌های مرتع‌داری و جنگل‌داری از لحاظ میزان اشتغال‌زایی برای دستیابی ‌به توسعه روستایی در استان ‌گلستان. فصلنامه روستا و توسعه، سال 13 ، شماره 4 ، صص 50-27.
طاهرخانی، م. و حیدری، س. (1383). نقش تعاونی‌های تولیدی در توسعه مناطق روستائی شهرستان مشگین شهر. پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 49، صص 126-115.
عباسی، ر.، رسول‌زاده، ب. و عباسی، پ. (1388). عوامل موثر بر موفقیت و عدم موفقیت تعاونی‌های تولیدی استان اردبیل. تعاون، ش 210-211، صص 90-71.
فلاح جلودار، ر. (1386). مقایسه عملکرد مجریان طرح‌های جنگل‌داری (تعاونی، دولتی و خصوصی) از دیدگاه جنگل‌نشینان. پژوهش و سازندگی در منابع طبیعی، شماره 76، صص 12-1.
کرمی، ش. و آگهی، ح. (1389). عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌ها : مطالعه موردی تعاونی‌های تولیدی محصولات خارج از فصل در استان کرمانشاه. فصلنامه روستا و توسعه، 13 (2) ، صص60-31 .
کرمی، ح. و رحیمی‌سوره، ص. (1391). بررسی نتایج طرح‌های مرتع‌داری واگذار شده در استان لرستان. فصلنامه روستا و توسعه، سال 15 ، شماره 2 ، صص 36-17 .
لطیفیان، ا. (1386). سنجش اثربخشی و کارایی شرکت‌های تعاونی استان خراسان رضوی به روش تحلیل پوششی داده‌ها. تعاون، شماره 192-191، صص 44-37.
مجردی، غ.، شاهقلیان، ز. و ‌یعقوبی، ج. (1392). بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‌های دامپروری در شهرستان خدابنده. فصلنامه تعاون و کشاورزی، ش 2 (5)، صص 124- 103 .
وثوقی، م. (1381).تحلیل جامعه شناختی از مقایسه کارایی در سه نوع نظام بهره‌برداری از مرتع (در استان آذربایجان شرقی)، علوم اجتماعی، شماره 20، صص 255-237.
Adrian, J. L., and Wade Green, T. (2001). Agricultural  cooperative managers and the business environment. Journal of Agribusiness, 19 (1): 17-33.
Bartlett, J. E., Kotrlik, J. W., and Higgins, C.C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1): 43-50 
Campbel. (2001). High-End Strategic Alliance as Fund-raising Opportunity. Published by the Society for Nonprofit Organizations,19(5): 8-12.
Das, T.K. (1998). Resource and  Risk Management in the Strategic Alliance making Process. Journal of Management,  24(1): 21-24.
Fortmann, L., & Kusel, J.  (1990). New voices, old beliefs: Forest environmentalism among new and long-standing  rural  residents, Rural  Sociology, 55 (2): 214-232.
Fauske,J.R. (2002), Preparing school leaders: understanding, experiencing, and implementing collaboration. International Electronic Journal for Leadership in Learning, 6: 1-17.
Gall, G., & Fiorito, J. (2016). Union effectiveness: In search of the Holy Grail. Economic and Industrial Democracy, 37(1): 189–211.
Hagen, R. (2002). Globalization, University Transformation and Economic Regeneration. A UK Case Study of Public/Private sector Partnership. The International Journal of Public sector management 15(3): 204-218.
Koleva, G. (2002). Comparison Between Alliance, Networks, and Joint Venture, OECD. Undo, Copenhagen Business School.
Ladele, A. A., Olowu, T.A., & Igodan, C.O.  (1994). Socio-economic impact of agricultural cooperative organizations: empirical evidence from Nigeria. Journal of Rural Development and Administration, (1):1-15.
Pansiri, J. (2008). The Effects of Characteristics of Partners on Strategic Alliance  Performance  in the SME Dominated Travel Sector. Tourism Management, 29: 101-115.
Pansiri, J. (2005).The Influence of Managers Characteristics and Perceptions in Strategic Alliance Practice Management Decision, 43(9): 1097-1113.
Perry, C., Cavaye, A., &  Coot, L. (2002). Technical  and Social Bonds within Business-to-Business Relationships. Journal of Business and Industrial Marketing, 17(1): 75-88.
Sergaki, P. (2010). The role of networks on the competitiveness of agricultural cooperatives and small-medium enterprises along the supply chain in Greece. Food Economics – Act Agricultural Scandinavia, Section C, 7 (24): 180-191.
Thompson, J., & Frank, M. (2005). Strategic Management: Awareness and Change. South-Western Cengage Learning.
Taimni, K. K. (1895). Manual on modern personal policies for cooperatives in Asia. International Cooperative Alliance. Science  and  Research  Journal  of  Social  and  Human  Science “Special  for Management”. 8: 29- 102.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار