تعاون و کشاورزی، سال چهارم، شمارة 15، پاییز 1394

عوامل تأثیرگذار بر توسعة پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده از دیدگاه اعضای تعاونی‏ها

لطیف حاجی^[1]، محمد چیذری[2]^*، شهلا چوبچیان^[3]

تاریخ دریافت: 20/1/1394           تاریخ پذیرش: 7/6/1394

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر توسعة پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده از دیدگاه اعضای تعاونی‏ها با فن پیمایشی انجام گرفت.این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی‏ ـ ‏همبستگی بود. ابزار جمع‏آوری داده‏ها پرسش‎نامه و جامعة آماری نیز شامل اعضای تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده به تعداد 778 نفر بود که حجم نمونه، به روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای با انتساب متناسب 260نفر تعیین شد. برای تعیین روایی پرسش‎نامه‏ها از پانل متخصصان گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس استفاده گردید. همچنین به منظور سنجش پایایی ابزار تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده و مقدار آن برای قسمت‏های مختلف پرسش‎نامه بین 78/0 تا 82/0 محاسبه شد. از جمله آزمون‏های آماری مورد استفاده در این تحقیق ضریب همبستگی اسپیرمن، پیرسون، کای دو و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام بود. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که متغیرهای فردیِ سن، محل سکونت، سابقة عضویت، تحصیلات و نیز عوامل اجتماعی‏ـ‏ فرهنگی، شخصیتی، آموزشی‏ـ ‏ترویجی، مدیریتی، اقتصادی، سیاستی و زیست‏محیطی با متغیر وابستة تحقیق رابطة معنی‏داری دارند و نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که از میان متغیرهای مورد مطالعه، 5 متغیر شخصیتی، مدیریتی، سن، اقتصادی و اجتماعی‏ـ‏ فرهنگی بیشترین تأثیر را در توسعة پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده دارند و جمعاً 6/52 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کردند.

واژه‏های کلیدی: تعاونی‏های تولید کشاورزی، توسعة پایدار، شهرستان نقده

مقدمه

هدف تمامی کشورهای در حال توسعه دستیابی به اشتغال، رفاه اجتماعی و توسعه پایدار به منظور برطرف کردن فقر و بیکاری و نیل به سعادت انسانی آن جوامع است. از این رو، دولت‏ها با توجه به شرایط زمانی و مکانی موجود، نظریات و الگوهای مختلفی از رشد و توسعه را در دستور کار خود قرار می‏دهند. در این راستا، الگوی کارایی و گسترش شرکت‏های تعاونی از جمله الگوهای مورد استفاده این کشورها در زمینه‏سازی برای ایجاد اشتغال و جهت‏گیری در مسیر توسعه پایدار محسوب می‏شود (شمس‏الدینی، 1388). لذا بسط و توسعه اشتغال مولد و کاهش بیکاری یکی از اهداف مهم تعاونی‏هاست، زیرا تعاونی‏ها با سرمایه‏گذاری موجب ایجاد اشتغال مولد می‏شوند. در واقع یکی از اهداف کلان توسعه در اغلب کشورها و از جمله کشور ما، کاهش بیکاری و توسعه فعالیت‏های شغلی می‏باشد (مالکی، 1392). در این راستا، تعاونی‏های تولید کشاورزی رهیافتی مناسب برای دستیابی به توسعه اقتصادی و اجتماعی و نیز تحقق عدالت اجتماعی به شمار می‏روند (نصیری، 1389). در حقیقت تعاونی‏ها نقش تعیین‏کننده‏ای در کاهش فقر، بهبود امنیت غذایی و به وجود آوردن فرصت‏های شغلی ایفا می‏کنند (Eid & Martínez-Carrasco Pleite, 2014) به طوری که در سراسر جهان 100 میلیون شغل ایجاد کرده‎اند و یک میلیارد نفر عضو دارند (IYC[4], 2012).

به طور مشخص، تعاونی‏ها به کاهش شکاف میان کشورهای توسعه‎یافته و کشورهای در حال توسعه (از طریق ایجاد نظام‏های اقتصادی برای بحران‏های جاری و نیز ایجاد پایه اقتصادی در سطح جهان) و ایجاد یک محیط بارور جهانی کمک می‏کنند (ILO[5], 2014). در دهه‏های اخیر، تعاونی‏ها به عنوان نهادی بالقوه  برای تقویت توسعه‏ اجتماعی و اقتصادی و کاهش فقر مورد توجه قرار گرفته‏اند (Borda-Rodriguez & Vicari, 2014)، چرا که می‏توانند در استفاده مناسب از زمین، حفاظت از جنگل‏ها، کویرزدایی، بیوتکنولوژی پایدار، حفاظت و مدیریت منابع آب و در نتیجه توسعه پایدار مؤثر باشند(صفری شالی، 1380). توجه به تعاونی‏ها، به عنوان یکی از نظام‏های بهره‏برداری موفق، گذشته از سلامت محیط‏زیست می‏تواند به افزایش بهره‏وری و تولید  در عین حفظ مالکیت افراد بینجامد(همان). طی سال‏های پس از اجرای برنامه اول توسعه کشور و به خصوص در چندسال اخیر، برنامه‏ریزان بخش کشاورزی توجه زیادی به مسئله تعاونی‏ها و متشکل نمودن کشاورزان در قالب نظام بهره‏برداری تعاونی نشان داده‏اند. در این راستا ابزار و امکانات فراوانی نیز به کار گرفته ‏شده است (حیدری‏ساربان، 1390)، اما به نظر می‏رسد عوامل مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‎‏ها نادیده گرفته شده است. واضح است که شناخت عوامل مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی، از دیدگاه اعضای تعاونی‏ها، موجب خواهد شد که برنامه‏ریزان و دست‏اندرکاران با دیدی بازتر در جهت  تقویت و گسترش تعاونی‏ها اقدام کنند و موجبات توسعه کشاورزی و روستایی را فراهم سازند.

پیشینة تحقیق

برنامه‏ریزی، نظارت و کنترل نهادهای دولتی و بیرونی، تشکیل گروه‏های محلی در جهت تقویت همکاری‏ها و مشارکت‏های مردمی و فناوری‏های حافظ پایداری کشاورزی از مهم‎ترین عوامل تأثیرگذار در دستیابی به کشاورزی پایدار و متعاقب آن توسعه‏ روستا هستند (فراهانی و همکاران، 1391).همچنین تقویت مؤسسات و نهادهای روستایی و مشارکت زنان روستایی می‏تواند تأثیر مهمی در فرایند توسعه پایدار و اتخاذ سیاست‏های مربوطه داشته باشد (خسروی‏پور و فروشانی،1390). بر همین اساس تأمین نیازهای اساسی، افزایش تولید، کاهش فقر، امنیت غذایی، اشتغال، افزایش درآمد، حفظ محیط‏زیست، توسعه فرصت‏های شغلی، افزایش مشارکت واعتماد به نفس به پایداری توسعه روستایی می‏انجامد(فتحی و مطلق، 1389؛شاه‏ولی و همکاران،1385).

نجفی و همکاران (1393) در تحقیق خود تحت عنوان «شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‏های آب‏بران:دیدگاه بهره‏برداران حوزه‏های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان» به این نتیجه رسیدند که بین سن و موقعیت اراضی آبی بهره‏برداران با متغیر وابسته عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‏های آب‏بران رابطة منفی و معنی‏دار و بین متغیرهایی همچون تحصیلات، میزان اراضی، سابقه عضویت و نوع مالکیت افراد با متغیر وابسته، رابطة مثبت و معنی‏داری وجود دارد.

حیدری‏ ساربان (1390) با بررسی عوامل مؤثر بر تشکیل تعاونی‏های تولیدی در مناطق روستایی به این نتیجه رسید که بهبود مدیریت داخلی، توانمندی‏های مشارکتی و انگیزشی، بهبود توانمندی‏های اقتصادی و بهبود آموزش و نظارت از عوامل مؤثر بر موفقیت و توسعة تعاونی‏ها هستند و همچنین بین عوامل اجتماعی، ترویجی، اقتصادی و محیطی با عضویت کشاورزان در تعاونی‏های تولید رابطة معناداری وجود دارد. آقاصفری و همکاران (1393) به شناسایی و تدوین راهبردهای مناسب توسعه تعاونی‏های تولید کشاورزی ایران در قالب تحلیل سوات (SWOT) پرداختند و از مهم‏ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت‏ها و تهدیدهای تعاونی‏ها به ترتیب به افزایش سطح آگاهی فنی و تخصصی اعضا، ضعف رهبری و مدیریت توانمند، حمایت دولت از بخش تعاونی و نامشخص بودن جایگاه تعاونی در امور حقوقی تعاونی اشاره کردند.

کرمی و علی‏بیگی (1393) در تحقیق خود تحت عنوان «شناسایی و اولویت‏بندی عوامل تأثیرگذار بر توسعه تعاونی‏های تولیدی کشاورزی» به این نتیجه رسیدند که به ترتیب 5 عامل آموزشی، فرهنگی‏ ـ‏ اجتماعی، شخصیتی، مدیریتی و اقتصادی بر توسعه‏ تعاونی‏های کشاورزی تأثیرگذارند.

نخوما (Nkhoma, 2011) در تحقیق خود در زمینة توسعه و موفقیت تعاونی‎‏ها، مهارت‏های مدیریتی و ظرفیت تجاری، محیط بازار، انگیزه‏ها، نقش حکومت و تعهد اعضا و مشارکت را از عوامل تأثیرگذار برشمرد.

پاودیال (Pavdial, 2010) در بنگلادش در پژوهشی به این نتیجه رسید که بین تشکیل و توسعة تعاونی‏های تولیدی در مناطق روستایی با میزان مشارکت اجتماعی، تماس‏های ترویجی و اعتماد اجتماعی‏ـ‏نهادی رابطة مستقیم و معناداری وجود دارد.

نتایج به دست آمده از پژوهش مرادی و علی‏بیگی (1389) نشان داد که بین متغیرهای مستقل تحقیق (جنبه‏های انسانی و اجتماعی، محیط قانونی، نهادی و سیاست‏گذاری، میزان شناخت اعضا از اصول تعاون و عوامل اقتصادی) وموفقیت و توسعة تعاونی همبستگی قوی و معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که همبستگی میان متغیرهای مستقل و وابسته بالا و ضریب تعیین برابر51% است.

نتایج مطالعه رجایی و همکاران (2011) نشان داد که از دیدگاه مدیران مهم‏ترین عوامل در تقویت کارآفرینی در تعاونی‏های کشاورزی عبارت‎اند از: حمایت مالی و اعمال معافیت مالیاتی، اصلاح قوانین بانکی، تنظیم و تطبیق مقررات با شرایط کارآفرینان و آماده کردن سند کارآفرینی ملی توسعه (Rajaei et al., 2011).

نتایج مطالعه خسروی پور و همکاران (1390) نشان داد که داشتن حق مشارکت بالای اعضا در تصمیم‏گیری برای تعاونی و استفاده از نتایج پژوهش‏ها برای کارآمدی نظام بهره‏برداری تعاونی از مهم‏ترین ویژگی‏های تعاونی کشاورزی کارآفرین از دیدگاه مدیران و اعضای هیئت‎مدیره تعاونی‏ها بوده‎اند. همچنین بهره‏گیری از فرصت‏های نو برای کسب درآمد بیشتر و جلب حمایت‏های بیشتر دولت و نهادهای بومی و سنتی از مهم‏ترین ضرورت‏های ایجاد و توسعة تعاونی کارآفرین می‏باشند.

نتایج حاصل از تحلیل عاملی مطالعه‏ سامیان و همکاران (1391) نشان داد که عوامل اقتصادی، فردی، مدیریتی، فنی و اجتماعی بیشترین تأثیر را در موفقیت و توسعة تعاونی‏های روستایی دارند. محمودزاده و صبوری (Mahmoodzadeh & Sabouri, 2014) نیز نشان دادند که عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، عوامل اداری آشنایی با عوامل آموزشی از عوامل مؤثر بر تمایل کشاورزان برای ایجاد تعاونی‏های تولید در شهرستان مهابادند که 83/80 درصد از واریانس را تبیین ‏کرده‎اند.

بر اساس یافته‏های مطالعة عباسی و قورچیان (1388)، مجموعه عوامل متنوعی نظیر آگاهی از فرصت‏ها و زمینه‏های شغلی، آشنایی با نحوه‏ تشکیل شرکت‏های تعاونی، آگاهی از پتانسیل‏ها و قابلیت‏های بخش تعاون، آشنایی با حمایت‏های دولت از بخش تعاون، وجود انگیزة قوی و حمایت‏های مورد نیاز مالی و تجهیزاتی در روند شکل‏گیری و توسعة تعاونی‏ها ضرورت دارند.

جنیدی (Joneydi, 2012) در تحقیق خود نشان ‏داد که رابطه مثبت و معناداری بین سن، تجربه کشاورزی، نوع کشاورزی، منطقه زمین‏های کشاورزی، ویژگی‏های زیست‏محیطی، موقعیت اجتماعی، دانش و نگرش برای پایداری تعاونی تولید کشاورزی وجود دارد.

اوزدمیر (Özdemir, 2005) وضعیت سهامداران در تعاونی‏های کشاورزی ترکیه را ارزیابی کرد و نشان داد که دلایل ناکامی این شرکت‏ها ضعف در اموری مانند سرمایه، یکپارچه‏سازی، آموزش و پژوهش، مدیریت و قانون ممیزی می‏باشند. همچنین میزان مشارکت و همکاری اعضا در امور اجرایی تعاونی اهمیت ویژه‏ای در توسعه‏ آن دارد (Amini et al., 2008) و کلید موفقیت و پایداری یک تعاونی ارتقای عملکرد و ارائه خدمات برای جلب رضایت اعضاست (Liebrand & Charles Ling, 2014). تعهد و علاقه بالای اعضا نیز در موفقیت و توسعة تعاونی‏ها ضروری است(Novkovic & Power, 2005).

از دیگر عوامل تأثیرگذار بر توسعة تعاونی‏ها مهارت فنی مدیران و مهارت مدیریت روابط بین فردی و مدیریت مناسب تعاونی‏هاست (Amini et al., 2008). در این باره نخوما (Nkhoma, 2011) در پژوهش خود نشان داد که عدم دسترسی به بازار، ضعف نهادی و فقدان مهارت‏های مدیریتی از مشکلات اصلی در پایداری تعاونی‏ها می‏باشند. همچنین نتایج مطالعة گارنوسکا و همکاران (Garnevska et al.,  2011) نشان داد که محیط قانونی پایدار، رهبری، پشتیبانی مالی و فنی دولت، درک کشاورز و مشارکت فعالیت‏های تعاونی و حمایت خارجی مناسب از حرفه‎سازمان‏های غیردولتی از عوامل‎کلیدی برای‎توسعه‏‎پایدار موفق‎تعاونی‏های کشاورزی در شمال‏غرب چین‎اند. یافته‏های مطالعة مونتس و مادامبا (Montes & Madamba, 2013) نیز نشان داد که پایداری تعاونی‏ها در آسیا تابع درجه‏ مختلفی از هر یک ازعوامل مانند: رهبری، برنامه‏ریزی استراتژیک، نوآوری مستمر، مدل‏های کسب و کار انعطاف‏پذیر و ساختارهای سازمانی هماهنگ، نفوذ بین‏المللی بازارها و تعهد عضو به تعاونی می‏باشد.

مطابق با نتایج تحقیق ایزدی و همکاران (1392)، سازه‏هایی همچون سودآوری، انعطاف‏پذیری، رضایت مشتری و کارکنان، حفظ محیط زیست واشتغال‏زایی بر توسعه‏ کارآفرینی در مشاغل کوچک روستایی تأثیر دارند. همچنین عواملی همچون مقررات و استانداردهای تعیین‎شده توسط دولت و مسائل زیست‏محیطی در پایداری شرکت‏های متوسط و کوچک مقیاس دخیل‎هستند(Salimzadeh et al., 2013). در همین‎راستا چلیکاوهمکاران(Çelik et al., 2012) به بررسی نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‏ها در تعاونی شیلات ترکیه پرداختند. براساس نتایج به دست آمده، نقاط ضعف و تهدیدهای عمده عبارت‎اند از: مشکلات بازاریابی، سطح پایین آموزش کشاورزان و کارگران، مشکلات مالی و آلودگی محیط‏زیست. ویژگی‎‏های شخصیتی از عوامل مؤثر دیگری هستند که در روند توسعه در تعاونی‏ها تأثیرگذارند. در این زمینه، انگیزه فرد و جامعه، خلاقیت، پیش گام بودن، ریسک‏پذیری و اعتماد به نفس از عوامل مؤثر در کارآفرینی هستند (Kalkan & Kaygusuz, 2012; Frese & Gielnik, 2014). همچنین برخی عناصر اساسی برای تحقق توسعه پایدار و موفقیت تعاونی عبارت‎اند از: نزدیکی جغرافیایی، اعتماد، نوآوری، انتشار دانش، رقابت، نقش دولت، دانشگاه‏ها و مؤسسات تحقیقاتی، مدیریت مشارکتی و فناوری‏های جدید (Sariannidis et al.,2011).

بر اساس مطالعه مبانی نظری، یافته‏های پژوهشی و بررسی نظرات پژوهشگران، تعداد زیادی متغیر مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی شناسایی شدند که برخی از متغیرها به لحاظ هم‎پوشانی با یکدیگر ادغام گردیدند. همچنین متغیرهای استخراج شده به عنوان عوامل مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی انتخاب شدند و چارچوب مفهومی پژوهش حاضر به صورت زیر ارائه گردید:

شکل1. عوامل مؤثر بر توسعه پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی

روش تحقیق

تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش تحلیل داده‏ها، همبستگی‏ـ‏توصیفی است. جامعه‏ آماری تحقیق را اعضای تعاونی‏های تولید کشاورزی به تعداد 778 نفر تشکیل دادند. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان 260 نفر برآورد شد که از این تعداد 234 پرسش‎نامه جهت تجزیه و تحلیل مناسب تشخیص داده شد. نمونه‏ها به روش نمونه‏گیری طبقه‏ای انتخاب شدند. زمینه فعالیت تعاونی‏ها زراعی، باغی، دامی و... بود که با استفاده از انتساب متناسب، تعداد نمونه‏ها در هر طبقه تعیین شدند. برای تعیین روایی ابزار تحقیق از نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس استفاده شد. همچنین برای تعیین پایایی، 30 پرسش‎نامه به صورت تصادفی بین اعضای تعاونی‏های کشاورزی خارج از نمونه‏ تحقیق توزیع گردید و پس از جمع‏آوری داده‏ها ضریب آلفای کرونباخ برای بخش‏های مختلف پرسش‎نامه محاسبه گردید که مقدار آن بین 78/0 تا 82/0 بود.  داده‏های تحقیق پس از جمع‏آوری، وارد نرم‏افزار spss₂₂  شد و سپس با استفاده از آمار توصیفی و آمار استنباطی (تحلیل همبستگی و رگرسیون چندمتغیره) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

نتایج و بحث

نتایج پژوهش نشان داد که از 234 نفر پاسخگو 193 نفر (5/82 درصد) مرد و بقیه زن بودند. میانگین سنی افراد 43/41 سال و جوان‏ترین آن‎ها 19 سال و مسن‏ترین آنان 72 سال داشتند. از نظر میزان تحصیلات، به طور مساوی، بیشترین فراوانی مربوط به راهنمایی و دیپلم (با فراوانی 62 و 62) و افراد با میزان تحصیلات بالاتر از لیسانس 3 نفر بودند. میانگین سابقه‏ عضویت افراد در تعاونی 05/13 سال بود که طبقه‏ 5 ـ10 سال بیشترین فراوانی(81 نفر) را داشت.  میانگین درآمد افراد حدود یک میلیون تومان در ماه بود. از نظر محل سکونت نیز نتایج نشان داد که اکثریت اعضا، با فراوانی 152 نفر، در روستا زندگی می‏کنند (جدول 1).

جدول1. ویژگی‏های فردی پاسخگویان تحقیق

رتبه‎بندی گویه‏های توسعة‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی

به منظور سنجش توسعه‏ پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی از 18 گویه به صورت طیف لیکرت (0:اصلاً، 1:خیلی کم، 2:کم، 3:متوسط، 4:زیاد و 5:خیلی زیاد) استفاده شد. برپایة جدول 2، گویه‏ها براساس ضریب تغیرات رتبه‏بندی شدند و به این ترتیب گویه‏های "آزاد و اختیاری بودن عضویت افراد در تعاونی‎کشاورزی"، "در حال رشد بودن فعالیت‏ تعاونی‏های کشاورزی در منطقه" و " موفق بودن تعاونی‏های کشاورزی در ایجاد اشتغال پایدار برای افراد "  به ترتیب بالاترین رتبه‏ها را به خود اختصاص دادند.

جدول2. رتبه‏بندی گویه‏های توسعة پایدار تعاونی‏های کشاورزی

رتبه‏بندی گویه‏های عوامل مؤثر بر توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی

در این پژوهش به منظور بررسی عوامل مؤثر بر توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی از 7 عامل استفاده شد که بر اساس ضریب تغییرات رتبه‏بندی شدند. همان‎طور که در جدول 3 نیز مشخص می‏باشد، عامل اجتماعی‏ـ‏ فرهنگی دارای 6 گویه، شخصیتی 6 گویه، آموزشی‏ ـ‏ ترویجی 6 گویه، مدیریتی 7 گویه، اقتصادی 6 گویه، سیاستی 7 گویه و زیست‏محیطی 4 گویه می‏باشند (جدول3).

جدول3.  رتبه‏بندی گویه‏های عوامل مؤثر بر توسعة‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی

توصیف و تحلیل میزان پایداری تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده با استفاده از شاخص ناموزون موریس

به منظور توصیف کیفی میزان توسعه‏ پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده از  شاخص ناموزون موریس استفاده شد. در این روش نحوه تبدیل امتیازات کسب شده در قالب سه سطح به شرح زیر است. ساختار کلی مدل مورد استفاده نیز چنین می‎باشد:

ام j در واحد  امi  شاخص ناموزون برای متغیرYij

ام j واحد  ام درi متغیر Xij

ام i حداقل مقدار Xmin

ام i حداکثر مقدار Xmax

شاخص‎اصلی توسعه در این مدل عبارت است از:

که n تعداد شاخص‏ها و متغیرهای مورد مطالعه وD.I. شاخص اصلی ضریب توسعه است که مقدار آن بین صفر تا یک متغیر می‎باشد هر چه مقدار  D.I.بیشتر باشد، نشان دهنده درجه توسعه‏یافتگی بالاتر و هر چه مقدار آن کمتر باشد، نشان دهنده درجه توسعه‎یافتگی کمتر است (Neumayer, 2001):

به‎این ترتیب، با استفاده از شاخص ناموزون موریس توسعه پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده به سه سطح تبدیل شد. با توجه به جدول 4 و نمودار 1، در کل می‎توان گفت میزان توسعه پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان  پایین می‏باشد.

جدول4. سطح‏بندی میزان توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی شهرستان نقده

               مأخذ: یافته‏های تحقیق

نمودار 1. سطوح توسعه‏یافتگی تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده

مأخذ: یافته‎های تحقیق

رابطة‏ متغیرهای تحقیق

به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای مستقل پژوهش و متغیر وابستة توسعه پایدار تعاونی‏های تولید کشاورزی از ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن و کای دو استفاده شد. براساس نتایج، بین متغیر وابسته با متغیرهای سن(رابطه منفی و معنی‏دار)، سابقه عضویت، عامل اجتماعی‏ـ ‏فرهنگی، شخصیتی، آموزشی‏ـ‏ترویجی، مدیریتی، اقتصادی، سیاستی و زیست‏محیطی اعضای تعاونی‏های تولید کشاورزی شهرستان نقده با 99 درصد اطمینان  و نیز با تحصیلات و محل سکونت با 95 درصد اطمینان رابطه مثبت و معنی‏دار وجود دارد.

جدول 5. نتایج حاصل از آزمون‎های همبستگی میان متغیرهای مستقل تحقیق و متغیر وابسته  تعاونی‎های تولید کشاورزی

مأخذ: یافته‏های تحقیق

*معنی‏داری در سطح 05/0، **معنی‏داری در سطح 01/0

در این پژوهش به منظور پیش‎‏بینی عوامل تأثیرگذار بر توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی  از رگرسیون چند متغیره به روش گام به گام استفاده شد. متغیرهایی که با متغیر وابسته (توسعه‏ پایدار تعاونی) همبستگی داشتند وارد معادله شدند که بر اساس نتایج رگرسیون، 5 متغیر سن، عوامل اجتماعی‏ـ ‏فرهنگی، شخصیتی، مدیریتی و اقتصادی در معادله باقی ماندند و جمعاً 6/52 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کردند (جدول5).

در این باره، عامل مدیریتی با 288/0 Beta=بیشترین تبیین متغیر وابسته از روی متغیرهای مستقل را دارد و بعد از آن به ترتیب عوامل شخصیتی، سن، اجتماعی‏ـ‏فرهنگی و اقتصادی، با مقادیر بتای 251/0، 251/0-، 165/0 و 152/0 در رده‏های بعدی قرار می‎گیرند. همچنین شاخص دوربین واتسون (شاخص استقلال واریانسی)70/1 به دست آمد که نشانة خوب بودن شاخص می‏باشد.

جدول 6. نتایج رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام

(X₅) 460/0+ (X₄)394/0+ (X3)251/0- (X2)545/0+ (X1)724/0+ 883/12= Y

نتیجه‏گیری و پیشنهادها

نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین سن اعضا و توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه‏ منفی و معنی‏داری در سطح 99 درصد وجود دارد. به عبارتی هرچه سن افراد پایین‏تر باشد، به توسعه‏ پایدار واحد تولیدی خود  بیشتر توجه می‏کنند و برعکس. این نتیجه با یافتة تحقیق جنیدی (2012) همسوست. این موضوع نشان‏ می‎دهد افراد جوان‏تر، اغلب به دلیل دارا بودن سواد کافی و قرار گرفتن در وادی اطلاعات بِروز، نسبت به بحران‏ فقر، امنیت‏ غذایی، نابودی منابع و در کل مسائل توسعه آگاهی بیشتری داشته و گرایش بهتری به توسعه پایدار در بخش کشاورزی و به خصوص تعاونی‏های تولید دارند. لذا پیشنهاد می‏شود که ضمن توجه به افراد بزرگسال و ارائه آموزش‏هایی در زمینه پایداری منابع تولید به آن‎ها، بیشتر به افراد جوان‏تر توجه شود چرا که آن‎ها طلایه‏داران پیشرفت و توسعه کشاورزی آینده جامعه می‏باشند.

نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد که بین میزان تحصیلات اعضا و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه‏ مثبت و معنی‏داری در سطح 95 درصد اطمینان وجود دارد. این نتیجه با تحقیق نجفی و همکاران(1393) همسوست. به نظر می‏رسد که هرچه سطح سواد اعضا کافی باشد، به همان اندازه نیز در جهت توسعه‏ پایدار واحد تولیدی خود حرکت می‏کنند. بنابراین، میزان تحصیلات در پایداری واحدهای تولیدی افراد نقش مؤثری دارد. لذا نهادهای مربوطه باید  دسترسی اعضا را به آموزش تسهیل کنند و خود تعاونی‏ها نیز به این مهم توجه داشته باشند.

نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین سابقه‏ عضویت اعضا و توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه‏ مثبت و  معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با یافتة تحقیق جنیدی(2012) و نجفی و همکاران (1393) همسوست. این امر نشان می‎دهد که افراد با سابقه عضویت بالا به دلیل بهره‏مندی از مزایای حاصل از عضویت در تعاونی و همچنین داشتن رابطه با یکدیگر و اطلاعاتی که در اختیارشان قرار گرفته اهمیت بیشتری به توسعه پایدار واحد تولیدی خود می‏دهند.

طبق نتایج آزمون کای دو بین متغیر محل سکونت اعضا و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی شهرستان رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح 95 درصد اطمینان وجود دارد. این نتیجه با نتیجه تحقیق جنیدی(2012) و سریانیدیز و همکاران (2011) همسوست.  بنابراین، افراد ساکن روستا به  توسعه‏ پایدار تعاونی بیشتر توجه می‌کنند که دلیل آن می‏تواند دلبستگی وتعهد آنان به تعاونی و واحد تولیدی باشد. لذا پیشنهاد می‏شود که اداره تعاون و سازمان‏های مربوطه به جوامع روستایی اهمیت بیشتری دهند. همچنین مدیران، که نقش مهمی در توسعه تعاونی دارند، سعی کنند بییشتر از روستاییان عضوگیری کنند و خدمات ارائه دهند.

 به منظور بررسی رابطه عامل اجتماعی‏ـ ‏فرهنگی اعضا و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که در این باره رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. که این نتیجه با نتایج مطالعه حیدری‏ساربان (1390)، کرمی و علی‏بیگی، (1393)، نخوما (2011)، پاودیال (2010)، ایزدی و همکاران(1392)، خسروی پور و همکاران (1390)، سامیان و همکاران (1391)، محمودزاده و صبوری (2014)، امینی و همکاران (2008)، لیبراند و چارلس لینگ (2014) همسوست. بنابراین با آموزش‏های لازم و بهره‏گیری از اندیشه‏ها و آموزه‏های دینی باید افراد را از فلسفه‏ تعاون آگاه کرد تا اعتقاد و باور به تعاون در آنان شکل بگیرد و همچنین زمینه‏های مشارکت فعال اعضا فراهم شود.

نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین عامل شخصیتی اعضا  و توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با نتایج مطالعه کرمی و علی‏بیگی (1393)، ناوکوویس و پاور (2005)، مونتس و مادامبا (2013) و ساریاندیزی و همکاران(2011) همسوست. بنابراین  باید استعدادها و توانایی‏های اعضا از سوی ادارات تعاون و جهاد کشاورزی شناسایی شده و مورد حمایت قرارگیرد تا به کارآفرینانی موفق تبدیل شوند.

نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین عامل آموزشی‏ـ‏ترویجی و توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد به این معنی که هر چه در امر آموزش هزینه شود به همان اندازه نیز شاهد توسعه‏یافتگی خواهیم بود.  این نتیجه با نتایج مطالعه حیدری‏ ساربان (1390)، کرمی و علی‏بیگی، (1393)، پاودیال (2010)،  خسروی پور و همکاران (1390)، محمودزاده و صبوری  (2014) و ساریاندیز و همکاران (2011) همسوست. لذا باید با ارائه نشریات و بروشورها و برگزاری کلاس‏های آموزشی، اعضا را
نسبت به توسعه پایداری واحدهای تولید و همچنین مسائل پیش رو آگاه ساخت. همچنین با بهبود حجم و کیفیت خدمات آموزشی، جامعه روستایی را برای استقبال از تعاونی‏ها آماده کرد. در این راستا لازم است ادارات تعاون و جهاد کشاورزی با سعی و تلاش هر چه بیشتر، زمینه را برای پربارتر نمودن خدمات ترویجی فراهم کنند تا ضمن بالا بردن سطح آگاهی افراد در زمینه‏ تعاونی، دانش فنی آن‎ها نیز افزایش یابد و در نهایت بستری مناسب جهت توسعه‏ پایدار فراهم گردد.

به منظور بررسی رابطه عامل مدیریتی و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. که نتایج نشان داد در این باره رابطه‏ مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با نتایج مطالعه کرمی و علی‏بیگی، (1393)، نخوما (2011)، سامیان و همکاران (1391)، امینی و همکاران (2008)، گارنوسکا و همکاران (2011)، مونتس و مادامبا (2013) و ساریاندیز و همکاران (2011) همسوست. بر پایه نتایج همبستگی و رگرسیونی، عامل مدیریتی مهم‎ترین نقش را در توسعه تعاونی دارد و لذا این امر بایستی مورد توجه اعضای تعاونی‏ها و کارشناسان تعاون قرار گیرد و مدیرانی استخدام شوند که از مهارت‏های مدیریتی و تحصیلات کافی و در نتیجه،  از تجربه و کارآمدی برخوردار باشند و در جهت رشد و توسعه تعاونی‏ها بکوشند.

به منظور بررسی رابطه‏ عامل اقتصادی و توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. در این باره نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با نتایج طالعه حضرتی و همکاران (1392)، حیدری‏ساربان (1390)، کرمی و علی‏بیگی، (1393)، سامیان و همکاران (1391)، ایزدی و همکاران(1392)، رجایی و همکاران (2011) و محمودزاده و صبوری (2014) همسو  و با نتایج اوزدمیر (2005) و چلیک و همکاران (2012) ناهمسوست. ازآنجا که اعضای تعاونی‏ها اغلب درآمدی متوسط داشتند، لذا ضمن سرمایه‏گذاری بلندمدت افراد در واحدهای تولید خود، بایستی نهادهای مربوطه نیز به منظور آسودگی خاطر افراد و جبران خسارات وارده، واحدهای تولیدی را بیمه‏ نموده و از قوانین دست و پا گیر در این زمینه بکاهند و همچنین در زمینه بازاریابی محصولات آگاهی‏‏های لازم  را به اعضا بدهند تا بتوانند دست واسطه‏ها را کوتاه کنند.

نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین عامل سیاستی و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با نتایج مطالعه آقاصفری و همکاران (1393)، نخوما (2011)، رجایی و همکاران (2011)، محمودزاده وصبوری (2014)، گارنوسکا و همکاران (2011)، و ساریاندیزو همکاران(2011) همسو  و با نتایج پژوهش اوزدمیر (2005) ناهمسوست. بنابراین، پیشنهاد می‏شود که  به منظور توسعه و رشد بخش تعاون و تعاونی‏ها بستر قانونی مناسبی ایجاد شود و همچنین  نظارت و حمایت دولت از بخش تعاون و کشاورزی بیش‏از پیش پا برجا گردد و سیاست واحدی در قبال بخش کشاورزی و به خصوص تعاونی‏های کشاورزی اتخاذ شود.

نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین عامل زیست‏محیطی و توسعه پایدار تعاونی‏های کشاورزی رابطه مثبت و معنی‏داری در سطح اطمینان 99 درصد وجود دارد. این نتیجه با نتایج مطالعه ایزدی و همکاران(1392)، جنیدی (2012) و سلیم‏زاده و همکاران (2013) همسو و با نتیجه‏ پژوهش اوزدمیر (2005) و چلیک و همکاران (2012) ناهمسوست. از آنجا که رعایت کردن مسائل زیست‏محیطی جزء لاینفک توسعه پایدار می‏باشد، پیشنهاد می‏شود که حتی‏المکان واحد تولیدی در اختیار و مالکیت افراد باشد، چرا که افراد به دلیل مالکیت منابع یا وسایل خود بهتر از آن محافظت می‏کنند. همچنین کشاورزان را از مسائل و بحران‏های زیست‏محیطی آگاه و طوری آن‎ها را حمایت کرد تا با استفاده از فناوری‏های سازگار با محیط‏زیست هر چه بهتر و بیشتر در راستای توسعه پایدار واحدهای تولیدی خود گام بردارند.

در این پژوهش به منظور پیش‎‏بینی عوامل تأثیرگذار بر توسعه‏ پایدار تعاونی‏های کشاورزی از رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. متغیرهایی که با متغیر وابسته‏ تحقیق (توسعه‏ پایدار تعاونی) همبستگی داشتند به روش گام به گام وارد معادله شدند و در نهایت معادله‏ رگرسیون به دست آمد. بر همین اساس، 6/52 درصد از تغییرات متغیر وابسته به وسیله 5 متغیر وارد شده به معادله (به ترتیب میزان تبیین: عامل مدیریتی، شخصیتی، سن، اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی) تبیین ‏شد. این نتیجه با نتایج پژوهش مرادی و علی‏بیگی(1389) و محمودزاده و صبوری (2014) همسوست.

منابع

آقاصفری، ح.، حسینی، س.م. و کرباسی، ع. (1393). شناسایی و تدوین راهبردهای مناسب توسعه‏ی تعاونی‏های تولید کشاورزی ایران. فصلنامه تعاون و کشاورزی 3،  (10)، 65-84.

ایزدی، ب.ا.، رضایی مقدم، ک.، زمانی، غ. و میاندشتی، ن.(1392) . سازه‏های موثر بر توسعه کارآفرینی در مشاغل کوچک روستایی شیراز. پایان‎نامه کارشناسی ارشد رشتة ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز.

حیدری‏ساربان، و. (1390). بررسی عوامل مؤثر بر تشکیل تعاونی‏های تولیدی در مناطق روستایی (مطالعه‏ی موردی: استان اردبیل). پژوهش‏های جغرافیای انسانی، (80)، 103-118.

حضرتی، م.، بابایی فینی، ا. م. و رحمانی، ب. (1392). تحلیل راهبردهای مؤثر بر توسعه‏ تعاونی‏های کشاورزی در اقتصاد روستایی (مطالعه موردی: شهرستان خدابنده). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، (11)3، 113-132.

خسروی پور، ب.، برادران، م.، غنیان، م.، منفرد، ن. و گودرزی، ز. (1390). بررسی ضرورت و ویژگی‏های یک تعاونی کشاورزی کارآفرین. کار و جامعه، شماره 135، 46-54.

خسروی‏پور، ب. و فروشانی، ن.(1390). مشارکت زنان و توسعه‏ی پایدار روستایی. کار و جامعه، شماره 132-133، 56-68.

سامیان، م.، اسدی، م.  و نصیری، م.(1391). بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‏های روستایی: مطالعه موردی در تعاونی‏های روستایی منتخب شهرستان همدان. مجموعه مقالات همایش ملی توسعه روستایی. 14 و 15 شهریور 1391. دانشگاه گیلان.  رشت.

شاه‏ولی، م.، دهقانپور، م. و نامجویان شیرازی، ز.(1385). تبیین پایداری توسعه‏ی روستایی به کمک نمادها. فصلنامه روستا و توسعه، شماره 9(2)، 47-76.

شمس‏الدینی، ع. (1388). نقش شرکت‏های تعاونی در توسعه پایدار شهرستان ممسنی. تعاون، 20(204 و 205)، 89-103.

صفری‏شالی، ر. (1380). نقش تعاونی های تولید روستایی در توسعه پایدار بخش کشاورزی. ماهنامة علوم سیاسی، شماره167 و 168، 112-219. بازیابی شده از:

http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/

عباسی،م. و  قورچیان، ن. (1388). شناسایی عوامل موثر بر توسعه تعاونی‏های دانش آموختگان دانشگاهی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، (2)3، 143ـ170.

فتحی، س. و مطلق، م. (1389). رویکرد نظری بر توسعه‏ی پایدار روستایی مبتنی بر فن‏آوری اطلاعات و ارتباطات(ICT). فصلنامه جغرافیای انسانی، (2)2، 47-66.

فراهانی، ح.، جوانی، خ. وکرمی دهکردی،ا. (1391). تحلیل پایداری اجتماعی-اقتصادی تولید زعفران و تأثیر آن بر توسعه‏ی روستایی مورد:دهستان بالا ولایت شهرستان تربت حیدریه. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی،(2)1، 95-112.

کرمی، ش. و علی‏بیگی، ا.ح. (1393). شناسایی و اولویت‏بندی عوامل تأثیرگذار بر توسعه‏ تعاونی‏های تولیدی کشاورزی. فصلنامه تعاون و کشاورزی، (10)3، 111-140.

مالکی، ه. (1392). تعیین جایگاه تعاون (روستایی، کشاورزی و تولید روستایی). فصلنامه تعاون و روستا، 5 (17 و 18)، 9-38.

مرادی، ح. و علی‏بیگی، ا.ح. (1389). بررسی عوامل موثر بر موفقیت تعاونی‏های شیلات استان کرمانشاه.‎ فصلنامه تعاون، 21 (3).

نجفی، ن.، غنیان، م.، خسروی‏پور، ب.، برادران، م. و دحیماوی، ع. (1393). شناسایی عوامل موثر بر موفقیت تشکل‏های آب‏بران: دیدگاه بهره‏برداران حوزه‏های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، (2)10، 105ـ121.

نصیری، ا. (1389). آثار تشکیل تعاونی‏های تولید کشاورزی بر بهبود شاخص‏های توسعه‏ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعضا: مطالعه‏ی موردی روستاهای شهرستان زنجان. فصلنامه روستا و توسعه، (3)13، 127.

Amini, A. M., Zeynal Hamadani, A., & Ramazani, M. (2008). Assessment of the most Important intra-organizational factors in success of Tehran’s poultry cooperatives. JWSS-Isfahan University of Technology, 12(43), 285-295.‏

Borda-Rodriguez, A., & Vicari, S. (2014). Rural co-operative resilience: The case of Malawi. Journal of Cooperative Organization and Management,2(1),1-11.‏

Çelik, A., Metin, İ., & Çelik, M. (2012). Taking a photo of Turkish fishery sector: a swot analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 1515-1524

Eid, M., & Martínez-Carrasco Pleite, F. (2014). The International Year of Cooperatives and the 2020 Vision.‏ Eurices Working Papers, 14(71),1-20.

Frese, M., & Gielnik, M. M. (2014). The psychology of entrepreneurship. Annu. Rev. Organ. Psychol. Organ. Behav., 1(1), 413-438.‏

Garnevska, E., Liu, G., & Shadbolt, N. M. (2011). Factors for successful development of farmer cooperatives in Northwest China. International Food and Agribusiness Management Review, 14(4), 69-84.

ILO (International Labour Organization). (2014). Cooperatives and the sustainable development goals. A contribution to the post-2015 Development Debate. A Policy Brief. Cooperatives Unit Enterprises Department 4 route des Morillons.

IYC (2012). Agricultural cooperatives: paving the way for food security and rural development. International Year of Cooperatives. Retrieved from http: //www.iyc.org/images/empent/static/coop/pdf/english.pdf.

Joneydi, M. S.(2012). Factors affecting in sustainability of agricultural production systems in Iran.‏ Scholars Research Library. Annals of Biological Research, 3 (9),4578-4583.

Kalkan, M., & Kaygusuz, C. (2012). The Psychology of Entrepreneurship. Edited by Thierry Burger-Helmchen,1, 3-27.Retrieved from/ www. intechopen.com. ‏

Liebrand, C. B., & Charles Ling, K.( 2014).Member Satisfaction with their cooperatives: Insights from dairy farmers. USDA rural development. Rural Business-Cooperative Service. RBS Research Report 229.

Mahmoodzadeh, J., Sabouri, M. S.(2014). Factors affecing farmers’tendency to establish production cooperetives by factor analysis in Mahabad (west Azarbaijan province, Iran).‏International Journal of Plant, Animmal and Environmeantal Science.4(2), 245-250.

Montes, N .D., &  Madamba, J. A. B. (2013). A review of alliances and cooperative business models in contemporary cooperativism: Strategic implications for sustaining Philippine cooperative enterprises. commemorative book. Cooperative Enterprise Development: 44-51.

Neumayer, E. (2001). Analysis the human development index and sustainability a constructive proposal. Ecological Economics, 39, 101–114.

Nkhoma, A. T. (2011). Factors affecting sustainability of agricultural cooperatives: lessons from Malawi. A thesis presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of AgriCommerce at Massey University. New Zealand, March, 2011 (Doctoral dissertation).

Novkovic, S., & Power, N. (2005). Agricultural and rural cooperative viability: A management strategy based on cooperative principles and values. Journal of Rural Cooperation, 33(1), 67-78.‏

Özdemir, G. (2005). Cooperative–shareholder relations in agricultural cooperatives in Turkey. Journal of Asian Economics, 16(2), 315-325.‏

Pavdial, K. (2010). How to leverage the co-operative movement for poverty reduction,growth and investment group. Retrieved From http//: www.iseg.utl.pt/~depteco/ iseg_ecosemin 0304_sabs.pdf.

Rajaei, Y., Yaghoubi, J., & Donyaei, H. (2011). Assessing effective factors in development of entrepreneurship in agricultural cooperatives of Zanjan province. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 1521-1525

Salimzadeh, P., Courvisanos, J., & Nayak, R. R. (2013). Sustainability in small and medium sized enterprises in regional Australia: A framework of analysis.‏ 26^th Annual SEAANZ Conference Proceedings. 11-12. 2013. Sydney. Retrieved from www.seaanz.org

Sariannidis, N., Galani, D., & Xanthos, G. (2011). A new cooperative model of micro and small enterprises (MSEs) for sustainable development. Archives of Economic History, 1(1), 57-70.‏

Perceptions of Agricultural Production Cooperative Members Regarding Sustainable Development in Naghadeh Township 

L. Haji[6], M. Chizari[7]*, Sh. Choobchian[8]

Received: 09/04/2015    Accepted: 29/08/2015

Abstract

This study aimed to investigate the factors affecting sustainable development of agricultural production from the viewpoints of Naghadeh Township cooperative members. A survey method was used to conduct this research. This research was a descriptive-correlational study. The data collection tool was a questionnaire and the population included members of agricultural production cooperatives of Naghadeh Township (N=778). The sampling method was stratified random sampling 260 selected members. The validity of the questionnaire was gained througha panel of experts in the department of agricultural extension and education at Tarbiat Modares University. Furthermore, in order to assess the reliability of the research tool, Cronbach's Alpha test was used. The value of Cronbach's Alpha test for different parts of the questionnaire was between 0.78 and 0.82. Statistical tests used in this study were, Spearman, Pearson correlation coefficient, and stepwise multiple regression. The results of correlation analysis showed that age, location, historical membership, education and socio-cultural, personality, educational-extensional, managerial, economic, politics, and environmental factors had significant relationship with the dependent variables. The results of multiple-regressionrevealed that between variousvariables, five variables such as: personality, Managerial, age, social-cultural and economic had greatest impact on sustainable development of agricultural productioninNaghadeh Township cooperatives. Collectively 52.6 percent of dependent variable was explained.

Keywords: Agricultural Production Cooperatives, Sustainable Development, Naghadeh Township