طراحی الگوی تعاونی بیمه خرد کشاورزی برای مناطق روستایی ایران؛ مطالعه موردی: بیمه خرد دام

تعاون و کشاورزی، سال نهم، شمارة 34، تابستان 1399

طراحی الگوی تعاونی بیمة خرد کشاورزی برای مناطق روستایی ایران

مریم امیدی نجف آبادی^[1]*، امیر تیمور پاینده نجف آبادی^[2]

تاریخ دریافت: 24/4/1399           تاریخ پذیرش: 14/6/1399

چکیده

با توجه به اهمیت بیمه­های خرد، مسئلة اصلی این تحقیق طراحی یک الگو برای توسعة بیمة خرد در مناطق روستایی در قالب تعاونی بوده است. تحقیق حاضر در ۲ مرحله انجام شده است. در مرحلة اول، با استفاده از مطالعة کیفی و انجام مصاحبه‏های عمیق در قالب رویکرد نظریة بنیادین، الزامات توسعة بیمة خرد تعاونی در سه سطح خرد، میانی و کلان دسته‏بندی شد. الزامات سطح خرد شامل بیمه­گر، بیمه­گزار و کانال توزیع؛ الزامات سطح میانی شامل اکچوئر (بیم­سنج) و الزامات سطح کلان شامل قانون­گذاری و بیمة اتکایی بود. در مرحلة دوم، با استفاده از مطالعة کمی و مدل­یابی معادلات ساختاری، الگوی تعاونی بیمة خرد در مناطق روستایی طراحی و چالش­های توسعة آن شناسایی شد. جامعة آماری بخش کمی را سه گروه از کارشناسان مرتبط با حوزة بیمه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پژوهشکدة بیمة مرکزی و صندوق بیمة محصولات کشاورزی تشکیل دادند. نتایج نشان داد: ۱. مهم­ترین الزام توسعة بیمة خرد در سطح خرد (micro) گویة اعتمادسازی درمورد این بیمه از طریق برنامه­های آموزشی مناسب در میان اقشار کم‏درآمد می باشد؛ 2. مهم‏ترین الزام توسعة بیمة خرد در سطح میانی (meso) گویة جمع­آوری داده­ها در مورد مشتریان بیمه­های خرد، تأمین‏کنندگان، محصولات و قیمت بیمه­های خرد است؛ 3. مهم­ترین الزام توسعة بیمة خرد در سطح کلان(macro) گویة تدوین سیاست‎های حمایتی (معافیت‏های مالیاتی و یارانه­ها) برای توسعة بیمة خرد است. چالش‏های یادشده نیز عبارت بودند از: اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، آموزشی- ترویجی، فنی و سیاست‏گذاری. در چالش‏های اقتصادی، متغیر فقدان پس­انداز در افراد فقیر به عنوان یک جزء ضروری برای خرید بیمه­نامه؛ در چالش­های فرهنگی- اجتماعی، متغیر فقدان مشارکت روستاییان در طرح­های بیمه­های تعاونی و نبود اعتماد در میان شبکه­های جامعة محلی درمورد بیمة خرد؛ در چالش‏های آموزشی- ترویجی، متغیرهای بی­توجهی رسانه­های جمعی به مباحث بیمة خرد و  فقدان آموزش اقشار کم­درآمد از طریق موارد سفارشی؛ در چالش­های فنی، فقدان بانک اطلاعاتی و مشکلات مرتبط با طراحی محصولات منطبق با نیازهای مشتری؛ و در چالش‏های سیاست‏گذاری، متغیر بی‏توجهی صندوق محصولات کشاورزی به مباحث بیمة خرد بیشترین اولویت را در چالش­های توسعة بیمة خرد تعاونی در مناطق روستایی داشتند.

واژه‏های کلیدی: بیمة خرد، بیمة تعاونی، چالش‏های توسعة بیمة خرد، مناطق روستایی

مقدمه

یکی از مهم­ترین مشکلات ساختاری کشورهای جهان سوم نظیر ایران این است که اختلافات طبقاتی زیادی بین روستاهای جامعه وجود دارد و اکثر جامعه را افراد کم­درآمد و یا به عبارتی نسبتاً فقیر تشکیل می دهند. اقشار آسیب­پذیر با همان ریسک­هایی مواجهند که افراد ثروتمند با آنها روبه­رو هستند، ولی میزان ریسک و تعداد دفعات مواجهه با ریسک آنها بیشتر است. با وجود نیاز شدید افراد کم­درآمد به حمایت های بیمه­ای و گستره وسیع این گونه افراد، فقط بخش کوچکی از آنها به این حمایت ها دسترسی دارند. طبق آمار و ارقام بانک جهانی، از 4 میلیارد نفر ساکنان کره زمین که درآمدی کمتر از دو دلار در روز دارند، فقط 10 میلیون نفر  تحت حمایت های بیمه‌ای قرار دارند (Sala-i-Martin, 2006؛ Renahy et al., 2018). در حال حاضر، حدوداً یک‏چهارم از 6 میلیون خانوار روستایی و عشایری در ایران تحت پوشش بیمه اجتماعی روستاییان، عشایر و کشاورزان قرار دارند (ایرنا، 1397)؛ بنابراین، با وجود تورم و درآمد پایین، قشر فقیر و کم­درآمد جامعه به سختی نیازهای اولیه زندگی خود را تأمین می کنند و نمی توانند خود را بیمه کنند Morsink et al., 2011)).

امروزه در هر کجا که ادعای بهبود شرایط زندگی جمعیت های کم‏درآمد وجود دارد، بیمه های خرد به عنوان یک راه حل کلیدی مطرح می گردد. بیمه خرد اصطلاحی معادل «بیمه برای افراد کم­درآمد» است. ماتول (Matul, 2006) برخی از تفاوت­های عمده این نوع بیمه­ را با بیمه­های تجاری مرسوم به صورت زیر برشمرده  است: ۱. محصولات بیمه خرد نیازهای خاص اقشار کم‏درآمد را برآورد می کند؛ ۲. مفاد و شرایط بیمه نامه به زبان ساده و قابل فهم بیان شده است؛ ۳. قرارداد­ها و بیمه­نامه­های آن بسیار ساده و قابل فهم است؛ ۴. سرمایه بیمه­شده پایین و عموماً قراردادهای این نوع بیمه کوتاه مدت است؛ ۵. خدمات بیمه­ای در محل زندگی مشتریان و معمولاً توسط مؤسسه­های مالی کوچک و یا افرادی از جامعه نظیر رهبران محلی ارائه می شود؛ ۶.حق ­بیمه­ها ناچیز و معمولاً به صورت قسطی و با اقساط متغیر پرداخت می­شود؛ ۷. نحوه مطالبه خسارت­ها آسان و بررسی آنها سریع است.

در ایران، بیمه محصولات کشاورزی به یکی از دو صورت زیر عرضه می­شود: ۱. بیمه تجاری: این نوع بیمه توسط شرکت­های بیمه خصوصی به مشتریان عرضه می­شود. واضح است این شرکت­های بیمه­ای در عرضه این نوع بیمه­ها به دنبال پوشش ریسک­هایی هستند که سودآوری آنها با حق بیمه دریافتی تضمین شود. معمولاً محصولات خاص از کشاورزان بزرگ مقیاس (عمده مالک)، که توانایی پرداخت حق بیمه را دارند، توسط این شرکت­ها پوشش داده می­شود. ۲. صندوق بیمه محصولات کشاورزی: نوعی بیمه­ است که توسط دولت حمایت شده و دارای ضریب خسارت بسیار بزرگی است. حق بیمه­های این نوع بیمه معمولاً خیلی زیاد نیست ولی در حدی هم نیست که افراد فقیر قادر به پرداخت آن باشند. از طرفی، این نوع بیمه به دلایل زیر ضررهای اقتصادی و آسیب های اجتماعی قابل توجهی متوجه دولت می­کند: ۱. بیمه­گزاران (همان کشاورزان) هیچ­گونه تعلق خاص به صندوق و خدمات آن در خود احساس نمی­کنند، بنابراین، نرخ وقوع مخاطرات اخلاقی در این بیمه بسیار بالاست؛ برای مثال، بسیاری از کشاورزان سعی کافی برای ارتقای کیفیت محصولات خود نمی­کنند و ترجیح می­دهند محصولشان خراب شود و از صندوق یا همان دولت خسارت دریافت کنند؛ 2. افراد فقیر که قادر به پرداخت یک جای حق بیمه نیستند، نمی­توانند از این نوع بیمه استفاده کنند؛ 3. این صندوق به صورت کشوری عمل می­کند و خصوصیات­ جوامع محلی و محروم در ماهیت بیمه­های ارائه شده در آن لحاظ نشده است (صندوق بیمه محصولات کشاورزی، ۱۳۹8؛ مریمی، ۱۳۹۸).

تعاونی­ها تشکل­هایی هستندکه افراد را با هدف رفع نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مشترک به هم پیوند می­زنند. ارکان اقتصادی بیمه تعاونی در اهداف نهاد بیمه تعاونی، مشخصه تجاری آن، روش ایجاد بنگاه های جدید و نحوه توزیع سود خلاصه می‏شود. فعالیت های بیمه تعاونی از لحاظ اقتصادی به طور قابل توجهی با بیمه تجاری متفاوت است. گرچه اقتصاد تعاونی در قلب اقتصاد سرمایه داری کار می کند و تا حد زیادی تحت تأثیر آن قرار گرفته است، اما فعالیت­های تعاونی در جهت­ها و خطوط و اهداف متفاوتی نسبت به نوع تجاری حرکت می نماید. در شرکت های بیمه تعاونی، اعضای بیمه گر سود محدودی بر سهامشان دریافت می دارند و سود مازاد میان اعضای بیمه گزار متناسب با سهمشان در ایجاد این مازاد تقسیم می شود. این روش تقسیم سود در شرکت های تعاونی چنان کلیدی و حائز اهمیت است که اگر در شرکت های غیر تعاونی از این روش برای تقسیم سود استفاده کنند، این شرکت ها نیز در طبقه شرکت های تعاونی قرار می گیرند. برای بیمه گران تعاونی و سازمان­هایشان، ساختار تعاونی یک جایگزین صحیح در برابر دیگر ساختارهای قانونی است که از بحران مالی رنج می برند. از سوی دیگر، بیمه گران غیرتعاونی مجبورند مبالغ قابل توجهی برای برقراری ارتباط نزدیک و مبادله مؤثر اطلاعات با مشتریان و بیمه گزاران خود هزینه کنند. بیمه گران تعاونی یک ارتباط سازماندهی شده و واقعی با بیمه گزاران خود دارند؛ بنابراین قادر به پاسخ گویی مناسب به نیازها و انتظارات مشتریان خود خواهند بود. اعضا همچنین منبعی مهم برای پیشنهادهای مرتبط با بهبود محصولات موجود و توسعه شکل های جدید پوشش هستند. در شرکت های بیمه تعاونی، روابط اعضای بیمه گزار شرکت تنها بر اساس مبادلات تجاری شکل نمی گیرد، بلکه توانایی عضوگیری بیمه گزاران به صورت شخصی و انفرادی، یک مزیت طبیعی برای بیمه گران تعاونی است (Maysami & Kwon 1999؛ پیکارجو، 1380). در بیمه های تعاونی، خود سهامداران همان بیمه شدگان و بیمه گزاران هستند (علی آبادی، 1368). چون در بیمه­های تعاونی، بیمه گزاران و سهامداران یکی هستند، تضاد منافع بین بیمه­ گزاران و سهامداران اتفاق نمی­افتد و میزان وقوع انتخاب نامساعد (کژگزینی) و مخاطرات اخلاقی (کژمنشی) به صورت معنی­داری کاهش می یابد (Maysami & Kwon, 1999).

با توجه به مطالب ذکر شده در رابطه با اهمیت بیمه تعاونی و همچنین بیمه خرد، مسئله اصلی این تحقیق طراحی یک الگو برای توسعه بیمه خرد در مناطق روستایی در قالب تعاونی بود. این تحقیق در ۲ مرحله به شرح زیر انجام شد:

الف) با استفاده از مطالعه کیفی و انجام مصاحبه‏های عمیق در قالب رویکرد نظریه بنیادین، الزامات توسعه بیمه خرد تعاونی مقوله‏بندی شد؛ ب) با استفاده از مطالعه کمی و مدل­یابی معادلات ساختاری، الگوی تعاونی بیمه خرد در مناطق روستایی طراحی و موانع توسعه آن شناسایی شد.

پیشینة تحقیق

دوروکیا و همکاران (Ndurukia et al., 2017) مطالعه ای در زمینه عوامل مؤثر بر تقاضای خدمات بیمه خرد در رابطه با صنعت بیمه در کنیا انجام دادند. نتایج این مطالعه نشان داد که تقاضای بیمه خرد تحت تأثیر عوامل اقتصادی و ساختاری است و محققان توصیه کردند که اطلاع رسانی و آموزش در مورد افراد مورد نظر انجام شود و همچنین از گزینه پرداخت منعطف­تر و دسترسی آسان به اعتبار و مشوق برای خدمات بیمه خرد استفاده شود.

الینگ و همکاران (Eling et al., 2014) مطالعه ای در مورد عوامل تعیین کننده تقاضای بیمه خرد انجام دادند و آنها را به ۴ عامل کلی و ۱۲ گویه به شرح زیر تقسیم کردند: عوامل اقتصادی (قیمت، ثروت)، عوامل اجتماعی و فرهنگی (ریسک گریزی، خطر غیرفعال، اعتماد و اثرات هم­سالان، دین، سواد مالی)، عوامل ساختاری (اشتراک غیررسمی ریسک، کیفیت خدمات، مواجهه با خطر) و عوامل شخصی و جمعیتی (سن و جنسیت).

ادنیو (Odenyo, 2018) در مطالعه ای نشان داد که مهم ترین مانع رشد بیمه خرد تحقیقات ناکافی است که منجر به تولید محصولاتی می شود که نیازهای مشتری را در نظر نمی گیرد. قیمت های غیر رقابتی و کانال های توزیع ناکافی که دسترسی و سطح پایین تبلیغات را محدود می کنند نیز از موانع توسعه بیمه خرد ذکر شده است.

مطالعه کول وهمکاران (Cole et al., 2012) نشان داد چندین عامل غیرقیمتی از جمله سواد مالی، اعتماد و نقدینگی بر تقاضای محصولات بیمه خرد شاخص‌مبنا تأثیر می‏گذارند و شواهدی وجود دارد که دسترسی به بیمه خرد شاخص‌مبنا باعث افزایش استفاده از نهاده های کشاورزی مانند کود می گردد.

هوا (Hua, 2009) با بررسی عوامل مؤثر در تمایل خرید بیمه خرد خانواده های روستایی نشان داد تصمیم خرید بیمه خرد به میزان قابل توجهی تحت تأثیر تحصیلات و سطح درآمد و پس انداز خانواده های روستایی است؛ در حالی که عواملی مانند سن، وضعیت اشتغال و دانش در مورد خطرات و بیمه فقط تأثیرات بسیار جزئی بر رفتارهای خرید برخی از انواع بیمه های خرد افراد می گذارند.

مبانی نظری

بیمه خرد^[3] عبارت است از خدمات بیمه‌ای که اقشار کم­درآمد و آسیب‌پذیر جامعه را در مقابل خطرهای خاصی، در ازای پرداخت حق بیمه‌ای معین، مورد حمایت قرار می‌دهد (Churchill, 2002). بیمه خرد عمدتاً از دو طریق شراکتی و نمایندگی ارائه می‏شود. روش شراکتی بر اساس همکاری و شراکت بین بیمه­گر و یک نمایندگی، که خدماتی مشخص را به یک گروه افراد کم‏درآمد ارائه می دهد، به وجود می­آید. یک نمایندگی در واقع  یک عامل بیمه­گر است که معمولاً در قبال دریافت کمیسیون، خدمات ارائه می دهد و می تواند یک سازمان اعتباری خرد، سازمانی غیردولتی، یا کسب و کاری باشد که به شمار زیادی افراد فقیر محصولاتی نظیر کود و نهاده­های کشاورزی عرضه می‏کند. در روش شراکتی، تبادلات مالی بیمه­گر از طریق نمایندگی­ها صورت می­پذیرد، در حالی­که در روش نمایندگی، بیمه­گر خود اقدام به تأسیس دفتر نمایندگی و عرضه مستقیم محصولات خویش به بیمه­گزاران می­کند (Roth and Ramm, 2006).

عوامل مؤثر بر تقاضای بیمه خرد عبارت اند از:

1. آگاهی از بیمه: مطالعات در این زمینه نشان می دهند که تعداد بیمه گزاران به طور مستقیم با سطح آگاهی شان از بیمه ارتباط دارد و افزون بر نیمی از افراد آگاه از بیمه از آن استفاده می کردند. همچنین مؤسسات مالی خرد و کارمندانشان منبع اصلی اطلاعات ذکر شدند؛ 2. قیمت: مقرون به صرفه بودن بیمه عامل مؤثر دیگری در تقاضای بیمه است؛ 3. موجود و دردسترس بودن: حضور (یا فقدان) یک ارائه دهنده بیمه و دسترسی (یا فقدان) اطلاعات در مورد نحوه استفاده از بیمه نیز عاملی برای عدم خرید توسط افرادی ذکر شد که از بیمه آگاه بودند اما بدون بیمه باقی مانده اند؛ 4. کیفیت خدمات: کیفیت خدمات نیز تعیین کننده تقاضای بیمه خرد بود. مطالعات نشان می دهند مشتریان بالقوه به دنبال کیفیت تأمین کننده بیمه بودند و این کیفیت شامل: الف) ادعای خسارت سریع و آسان، ب) سهولت عضو شدن و ج) سهولت در پرداخت حق بیمه می باشد؛ 5. قرار گرفتن در معرض خطر: مطالعات همچنین ارتباط بین فراوانی و تأثیر رویدادهای خطر و نیاز به حفاظت از ریسک را نشان می دهند. حفاظت در برابر هزینه های پزشکی در مقایسه با حمایت از دارایی ها توسط خانواده هایی که تجربه بیماری های مکرر و حوادث طبیعی را داشتند ترجیح داده شد؛ 6. سازوکارهای به اشتراک گذاری ریسک: وجود سازوکارهای تقسیم و تخفیف ریسک از طریق خویشاوندان و گروه های غیررسمی، کاهش درخواست بیمه را نشان می دهد. حمایت غیررسمی اجتماع محلی نقش مهمی در پر کردن شکاف در حفاظت از ریسک دارد (ICMIF, 2018; Alip et al., 2009).

روش­شناسی تحقیق

پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه­ای و از نظر روش، با توجه به سؤالات پژوهش، از نوع پژوهش آمیخته کمی و کیفی و از نظر ماهیت، از نوع تحقیقات اکتشافی بود.

در بخش کیفی، برای بررسی عمق موضوع (الزامات توسعه بیمه خرد) از رویکرد کیفی نظریه بنیادین استفاده و سعی شد تا در این راستا مدلی مناسب طراحی شود. روش نظریه داده­بنیان یک شیوه پژوهش کیفی است که به‌وسیله‌ آن با استفاده از یک دسته داده، نظریه‎ای تکوین می‏یابد (بازرگان، 1397). در این مطالعه بعد از تعریف پرسش کلی تحقیق، داده‏ها با استفاده از فن مصاحبه گردآوری شد. مصاحبه شوندگان با بیمه خرد و سیستم تعاونی آشنایی داشتند. روش نمونه‏گیری از نوع نمونه‏گیری‏ هدف‏مند و گلوله‏برفی (ارجاع زنجیره‌ای) بود. در این مطالعه، در نهایت 8 نفر مورد مصاحبه قرار گرفتند که پس از دستیابی به اشباع نظری، مصاحبه‏ها خاتمه یافت. مدت زمان انجام مصاحبه‏ها از 30 تا 45 دقیقه متغیر بود.

در بخش کمی، از دیدگاه کارشناسان، برای توسعه بیمه خرد تعاونی، به شناسایی الزامات سطح خرد (micro level)، شناسایی الزامات سطح میانی (meso level) و شناسایی الزامات سطح کلان (macro level) اقدام شد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل سه گروه از کارشناسان مرتبط با حوزه بیمه بود: 1. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (20 نفر)، 2. پژوهشکده بیمه مرکزی (7 نفر) و 3. صندوق بیمه محصولات کشاورزی (8 نفر). به علت کوچک بودن جامعه آماری، همه افراد متخصص در زمینه بیمه خرد و تعاونی ها به شیوه تمام شماری (جمعاً 35 کارشناس) مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز این بخش، از پرسش‏نامه محقق­ساخت، بر اساس تحقیق کیفی و مبانی نظری موجود و نظرات متخصصان، استفاده شد. پرسش­نامه مذکور شامل 9 بخش بود: بخش اول شامل عوامل جمعیت شناختی با ۴ سؤال (سن، جنس، میزان تحصیلات و سابقه خدمت در مؤسسه مربوطه)، بخش دوم مربوط به الزامات خرد توسعه بیمه خرد (شامل 10 سؤال)، بخش سوم مربوط به الزامات میانی توسعه بیمه خرد (شامل 7 سؤال)، بخش چهارم دربرگیرنده الزامات کلان توسعه بیمه خرد (شامل 10 سؤال)، بخش پنجم دربردارنده موانع اقتصادی (شامل ۴ سؤال)، بخش ششم مربوط به موانع فرهنگی اجتماعی (شامل ۴ سؤال)، بخش هفتم دربرگیرنده موانع آموزشی ترویجی (شامل ۷ سؤال)، بخش هشتم مربوط به موانع فنی (شامل ۴ سؤال) و بخش نهم دربرگیرنده موانع سیاست­گذاری (شامل ۴ سؤال).

ابزار پژوهش، بر اساس مقیاس اندازه گیری 5 ارزشی لیکرت (از خیلی کم تا خیلی زیاد) تدوین گردید. در این تحقیق با توجه به ماهیت و اهداف تحقیق، پرسش‏نامه پس از تعیین روایی صوری و محتوا توسط متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. همچنین پایایی آن با آزمون مقدماتی و آلفای کرونباخ تأیید شد که مقدار ضریب به دست آمده (7/0 تا 8/0) نشان دهنده پایایی پرسش‏نامه بوده است.

نتایج و بحث

تحلیل داده­ها با نظریة داده­بنیان

در این روش‏، داده‏ها در قالب سه مرحلة باز، محوری و انتخابی کدگذاری شدند تا کدها، مفاهیم و مقوله‏ها پدید آیند.

مرحله اول (کدگذاری باز): این گام در واقع فرایند تحلیلی است که از طریق آن مفاهیم شناسایی می‏شوند. در این بخش پس از مصاحبه عمیق با 8 نفر از کارشناسان در رابطه با توسعه بیمه خرد به صورت نوشتاری و ضبط شده، در نهایت با استفاده از چندین بار مراجعه به متن مصاحبه‏ها از طریق راهبرد جمله به جمله، تلاش شد کدها و برچسب‏های مناسبی استخراج شود. سرانجام 14 کد یا برچسب به عنوان الزامات توسعه بیمه خرد شناسایی شد.

مرحله دوم (کدگذاری ثانویه و شکل‏دهی مقولات): در این مرحله، کدهای اولیه با توجه به تعداد فراوانی­شان، به کدهای ثانویه تبدیل شدند (کدهای اولیه در قالب طبقه‏های مشابه قرار گرفتند). در جدول ۱ نتایج کدگذاری باز براساس کد ثانویه، کدهای مفهومی و مقولات ارائه شده است.

مرحله سوم (کدگذاری محوری): در این بخش از تحقیق با کنار هم قرار دادن کدهای مشابه، کد اصلی ساخت نظریه شکل گرفت. جدول 1 کدگذاری اولیه، ثانویه و شکل‏دهی طبقات اصلی در مرحله ساخت نظریه را نشان می‏دهد.

جدول 1. مقوله های اصلی و فرعی و مفاهیم زیرمجموعه

مأخذ: یافته­های تحقیق

نتایج آمار توصیفی بخش کمی

جامعه آماری تحقیق حاضر را سه گروه از کارشناسان مرتبط با حوزه بیمه شامل 20 نفر از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، 7 نفر از پژوهشکده بیمه مرکزی و 8 نفر از صندوق بیمه محصولات کشاورزی تشکیل دادند. میانگین سنی جامعه آماری حدود 6/47 سال و میانگین سابقه کاری آنها حدود 8/20 سال بود. ۲۹ نفر پاسخگویان مرد و ۶ نفر زن بودند. ۷ نفر پاسخگویان مدرک لیسانس، ۲۲ نفر فوق لیسانس و ۶ نفر دکتری داشتند.

نتایج تحلیل عاملی تأییدی الزامات توسعة بیمه خرد

در تحقیق حاضر به علت کوچک بودن حجم نمونه (35 نفر)، از روش بیزی (Baysian SEM) برای انجام مدل معادلات ساختاری و شناسایی الزامات توسعه بیمه خرد استفاده شد. گفتنی است از آنجا که هر مجهول از حجم نمونه سهم ناچیزی دارد، در تحلیل­ها از روش تحلیل بیزی استفاده شد (پاینده نجف­آبادی و امیدی نجف­آبادی، 1392). همان­گونه که شکل ۱ نشان می­دهد، تمامی سه شرط مربوط به نیکویی برازش شامل: 1. انطباق نمودار هیستوگرام یک­سوم اول و آخر ضریب مسیر برآوردشده ؛ 2. مشاهده نوسان جزئی در نمودار اثر و 3. نزول سریع نمودار خودهمبستگی به صفر در رابطه با متغیر سطوح توسعه بیمه خرد احراز شدند. ضمناً DIC مدل 41/1857 می باشد. در این تحقیق با توجه به اینکه شاخص های برازش بیزی مناسب شد، عملیات تحلیل بیزی و تولید نمونه با تعداد23747584 متوقف گردید.

شکل ۱. نمودارهای نیکویی برازش بیزی الزامات توسعة بیمه خرد شامل نمودار خودهمبستگی، نمودار اثر و چند برش اول و آخر (مأخذ: یافته­های تحقیق)

با استفاده از تحلیل بیزی، ضرایب مسیر به همراه بازه اطمینان موثق 95% برای الزامات توسعه بیمه خرد در سطح خرد در جدول ۲ نشان داده شده است. برپایه این جدول می­توان نتیجه گرفت در سطح خرد با توجه به عدم وجود صفر در بازه موثق،  تمامی متغیرها معنا دارند. همچنین متغیرهای آموزش مشتریان بیمه های خرد (روستاییان) در راستای افزایش دانش آنها نسبت به بیمه خرد (X2)؛ اعتمادسازی از طریق برنامه های آموزشی مناسب مرتبط با بیمه خرد در بین اقشار کم‏درآمد (X6) و افزایش میزان آگاهی افراد کم‏درآمد در مورد مزایای بیمه های خرد از طریق عاملین ترویج (X7) بیشترین اهمیت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی در سطح خرد دارند.

جدول 2. ضرایب مسیر و بازه اطمینان موثق برای الزامات توسعة بیمه خرد در سطح خرد

مأخذ: یافته­های تحقیق

با استفاده از تحلیل بیزی، ضرایب مسیر به همراه بازه اطمینان موثق 95% در جدول ۳ برای بیمه خرد در سطح میانی نشان داده شده است. برپایه این جدول می­توان نتیجه گرفت در سطح میانی با توجه به عدم وجود صفر در بازه موثق، تمامی متغیرها معنادارند. همچنین متغیرهای تحقیقات در زمینه محاسبات آمار بیمه (اکچوئری) و محاسبه حق بیمه مقرون به صرفه برای روستاییان کم‏درآمد (X2) و حفظ طیف گسترده از روستاییان کم‏درآمد برای بیمه خرد (X7) بیشترین اهمیت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی در سطح میانی دارند.

جدول 3. ضرایب مسیر و بازه اطمینان موثق برای بیمه خرد در سطح میانی

مأخذ: یافته­های تحقیق

با استفاده از تحلیل بیزی، ضرایب مسیر به همراه بازه اطمینان موثق 95% برای بیمه خرد در سطح کلان در جدول ۴ نشان داده شده است. برپایه این جدول می­توان نتیجه گرفت در سطح کلان با توجه به عدم وجود صفر در بازه موثق، تمامی متغیرها معنادارند. همچنین متغیرهای شفافیت در مسائل مالی و قوانین مرتبط با بیمه خرد (X2)، تدوین سیاست‏های حمایتی در رابطه با بیمه های اتکایی (X3) و استفاده از بانک کشاورزی به عنوان نهادی مرتبط با بیمه خرد (X7) بیشترین اهمیت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی در سطح کلان دارند.

جدول 4. ضرایب مسیر و بازه اطمینان موثق برای بیمه خرد در سطح کلان

مأخذ: یافته­های تحقیق

نتایج تحلیل عاملی تأییدی موانع توسعة بیمه خرد

همان­گونه که شکل ۲ نشان می­دهد، تمامی سه شرط یادشده مربوط به نیکویی برازش در مورد متغیر موانع توسعه بیمه خرد احراز شدند. ضمناً DIC مدل 21/1258 می‏باشد. در این تحقیق با توجه به اینکه شاخص های برازش بیزی مناسب شد، عملیات تحلیل بیزی و تولید نمونه با تعداد ۲۴۵۸۰۶۰۸  متوقف گردید.

شکل 2. نمودارهای نیکویی برازش بیزی موانع توسعه بیمه خرد شامل نمودار خودهمبستگی، نمودار اثر و چند برش اول و آخر (مأخذ: یافته­های تحقیق)

با استفاده از تحلیل بیزی، ضرایب مسیر موانع توسعه بیمه خرد روستایی به همراه بازه اطمینان موثق 95% در جدول ۵ نشان داده شده است. با توجه به اینکه در بازه موثق، صفر وجود ندارد، تمامی متغیرها معنادارند.

 در موانع اقتصادی، متغیرهای فقدان پس انداز در افراد فقیر به عنوان یک جزء ضروری برای خرید بیمه نامه و عدم حمایت مالی دولت در بحث بیمه های خرد بیشترین اولویت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی دارند.

در موانع فرهنگی- اجتماعی، متغیرهای فقدان مشارکت روستاییان در طرح های بیمه های تعاونی و  نبود اعتماد در بین شبکه های جامعه محلی در رابطه با بیمه خرد بیشترین اولویت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی دارند.

در موانع آموزشی- ترویجی، متغیرهای بی­توجهی رسانه های جمعی به مباحث بیمه خرد و فقدان آموزش اقشار کم‏درآمد از طریق موارد سفارشی بیشترین اولویت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی دارند.

در موانع فنی متغیرهای، نبود اطلاعات در مورد بازاریابی بیمه خرد در بین اقشار ضعیف و  فقدان بانک اطلاعاتی و مشکلات مرتبط با طراحی محصولات منطبق با نیازهای مشتری بیشترین اولویت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی دارند.

در موانع سیاست­گذاری، متغیر بی­توجهی صندوق محصولات کشاورزی به مباحث بیمه خرد بیشترین اولویت را در توسعه بیمه خرد روستایی تعاونی دارند.

جدول 5. ضرایب مسیر و بازه اطمینان موثق برای موانع توسعة بیمه خرد روستایی

مأخذ: یافته­های تحقیق

نتیجه گیری و پیشنهادها

با توجه به نتایج جدول ۲، گویه اعتماد سازی در رابطه با بیمه خرد از طریق برنامه‏های آموزشی مناسب در بین اقشار کم‏درآمد جز اولویت اول در سطح خرد (micro) به منظور توسعه بیمه خرد بود. مفهوم اعتماد محور تعریف سرمایه اجتماعی است. اعتماد تحت تأثیر هنجار و ارتباط متقابل انسانی تولید می شود. ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﻲ، ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺑﻴشتر ﻣﺮدم در ﮔﺮوه ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی اﺟﺘماﻋﻲ داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ، ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻓﻌـﺎل ﻣﺮدم در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد و ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﮔﺴﺘﺮش رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻋﺘﻤﺎد اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ داد و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ و اﻧﺴﺠﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﻤﻮد. نتایج این تحقیق مشابه نتایج مطالعه سای و قوشال (Tsai & Ghoshal, 1998) و ژانگ وهمکاران (Zhang et al.,  2006) است.

آموزش مشتریان بیمه های خرد (روستاییان) در راستای افزایش دانش آنها نسبت به بیمه خرد و افزایش میزان آگاهی افراد کم‏درآمد در مورد مزایای بیمه های خرد از طریق عاملین ترویج در سطح خرد اولویت­های دوم و سوم در سطح خرد (micro) به منظور توسعه بیمه خرد بودند. این یافته با نتیجه مطالعه هوا (Hua, 2009) مطابقت دارد. با توجه به پراکندگی جامعه هدف این بیمه و اطلاعات و آگاهی ناکافی آن، ضروری است نسبت به اطلاع رسانی در این خصوص اقدام شود. منافع درک شده، که نتیجۀ ایجاد ارتباط دائمی بین یک مشتری و یک شرکت ارائه دهندة خدمت است، بر ایجاد نگرش مثبت در مشتری و قصد استفادة مشتریان از خدمات جدید و تلفیقی اثر مثبت می گذارد (سعید نیا و بخشایشی، 1394). عموماً توصیه می­شود برنامه های اعتبارات خرد با آموزش­های جانبی به ویژه در زمینه های کارآفرینی همراه شود. عقیده محمد یونس در بدو تأسیس بانک گرامین این بود که تا هنگامی که به افراد فقیر در تولید محصول کمک کنیم، آنها به راحتی می­توانند آن را بفروشند.

با توجه به نتایج جدول ۳، گویه جمع آوری داده ها در رابطه با مشتریان بیمه های خرد، تأمین کنندگان، محصولات و قیمت بیمه های خرد دارای اولویت اول در سطح میانی (meso) به منظور توسعه بیمه خرد بود. ویژگی‏های اصلی بیمه های خرد هزینه کم و مدیریت آسان آنهاست. برنامه های بیمه های خرد انواع مختلفی دارد که یکی از انها بر محرک­های پارامتریک تکیه دارد. در بیمه نامه های پارامتریک، خصوصیات را معلوم و قابل مشاهده در نظر می گیرند؛ مثلاً بیمه نامه کشاورزان بر اساس مقدار خسارتی است که احتمال دارد در منطقه معینی و در شرایط خاصی به نوع مشخصی از محصولات کشاورزی وارد شود.

با توجه به نتایج جدول۳، گویه تحقیقات در زمینه محاسبات اکچوئری و محاسبه حق بیمه مقرون به صرفه برای روستاییان کم‏درآمد اولویت دوم در سطح میانی (meso) به منظور توسعه بیمه خرد بود. نتایج با یافته های مطالعه ادنیو (Odenyo, 2018) مطابقت دارد. هدف بیمه های خرد این است که افراد کم‏درآمد را در ازای حق بیمه ای متناسب با نیازها، درآمد و سطح ریسک آنها در مقابل ریسک محافظت کند. همین موضوع باعث می‏شود محصولات بیمه ای خرد ارزش منصفانه ای هم نصیب مشتری در قالب پوشش مناسب ریسک با قیمت معین و هم نصیب بیمه گر در قالب سود کنند.

با توجه به نتایج جدول ۴، گویه تدوین سیاست­های حمایتی (معافیت­های مالیاتی و یارانه ها) برای توسعه بیمه خرد اولویت اول در سطح کلان (macro) به منظور توسعه بیمه خرد بود. این نتیجه با یافته های مطالعه گینه و همکاران (Giné et al., 2010) مطابقت دارد. یکی از اهداف مهم دولت­ها، توسعه و اجرای عدالت اجتماعی است و این هدف محقق نخواهد شد مگر آنکه افراد کم‏درآمد جامعه تحت پوشش  حمایت­های مالی لازم قرار گیرند؛ برای مثال، سیاست­های پیش­بینی­شده در خصوص بیمه در قانون برنامه چهارم نیز پوشش حداقل ۵۰ درصدی بیمه محصولات کشاورزی و عوامل تولید با بهره‏برداری از خدمات فنی بخش خصوصی و تعاونی تا پایان برنامه بود. ‍‍‍‍‍

با توجه به نتایج جدول ۴، استفاده از بانک کشاورزی به عنوان نهادی مرتبط با بیمه خرد اولویت دوم در سطح کلان (macro) به منظور توسعه بیمه خرد بود. این یافته با نتیجه مطالعه بینر و همکاران (Biener et al., 2014) مطابقت دارد. در این زمینه، سیاست­های اتخاذشده و اقدامات انجام گرفته برای دستیابی به اهداف پیش بینی شده شامل استفاده از شبکه گسترده شعب بانک کشاورزی برای پوشش عملیات اجرایی صندوق بیمه به عنوان کارگزار اصلی، تنوع بخشی به خدمات بیمه ای و متنوع نمودن محصولات تحت پوشش بیمه، تداوم واگذاری بخشی از امور صندوق بیمه به کارگزاران بخش خصوصی، تدوین روش‏ها و راهکارهای مناسب بیمه محصولات کشاورزی بر مبنای الگوی بومی کشور، اصلاح تشکیلات صندوق بیمه در راستای ایجاد ساختار بیمه ای مطلوب و تدوین قوانین و مقررات پیشنهاد می گردد.

با توجه به نتایج جدول ۵ ،گویه­های فقدان درآمد روستاییان برای خرید بیمه­نامه و فقدان پس انداز در افراد فقیر به عنوان یک جزء ضروری برای خرید بیمه نامه اولویت­های اول و دوم در موانع اقتصادی به منظور توسعه بیمه خرد بودند. در این راستا، نظام تأمین مالی خرد باید جایگزین برنامه‌های متداول بانکی برای قشرها فقیر و آسیب‌پذیر جامعه شود. معمولاً رویه‌های مربوط به این شکل از تأمین مالی ساده و سریع و زمان بازپرداخت وام کوتاه‌مدت و شیوه تقسیط انعطاف‌پذیر است. دوره‌های بازپرداخت نیز می‌تواند در مقیاس روزانه، هفتگی یا ماهانه باشد. غالباً ضمانت جمعی توسط اعضای گروه وام‌گیرنده جایگزین اخذ وثیقه به عنوان ضمانت می‌شود. این نتایج با یافته های مطالعه سرینی­واستا (Srinivasan, 2009) همخوانی دارد.

با توجه به نتایج جدول ۵، نگرش منفی اقشار کم‏درآمد به عملکرد بیمه اولویت اول موانع فرهنگی- اجتماعی و بی­توجهی رسانه های جمعی به مباحث بیمه خرد اولویت اول موانع آموزشی- ترویجی بودند. این یافته با نتیجه مطالعه بل و کایسدو(Bel &Caicedo, 2013) مطابقت دارد. با توجه به اینکه صنعت بیمه یکی از اثرگذارترین ابزارها برای نیل به توسعه یافتگی است و باید با فرهنگ سازی، نگرش منفی مردم به این صنعت نوین و مهم را تغییر داد، لازم است از ابزارها و رسانه‌های ارتباط جمعی برای حساسیت زدایی و اصلاح نگرش منفی مردم نسبت به صنعت بیمه استفاده بهینه کرد. رسانه‌های ارتباط جمعی مانند رادیو، تلویزیون و مطبوعات با تولید برنامه ها و تیزرهای کارشناسی در زمینه بیمه در فرهنگ سازی و اصلاح نگرش مردم مؤثرند.

با توجه به جدول ۵، مشکلات مربوط به شناسایی بازار و طراحی محصولات منطبق با نیازهای مشتری به دلیل فقدان بانک اطلاعاتی جامع اولویت اول موانع فنی بود. این نتایج با یافته های مطالعه گراند و ویپ (Garand, & Wipf, 2006) و ادنیو (Odenyo, 2018)   مطابقت دارد. به منظور رفع مشکلات مزبور، طراحی ساختار سازمانی مناسب برای شرکت‏های بیمه، که انعطاف پذیری و تحرک متناسب با شرایط محیطی را داشته و با اصول و شرایط یک شرکت بازرگانی مطابقت داشته باشد، توصیه می شود. همچنین باید بانک‏های اطلاعاتی متمرکز مبتنی بر وضعیت بازار، و ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در ترکیب بخش های اقتصادی ایجاد و براساس آنها محصولات بیمه ای منطبق با نیازهای مشتری طراحی گردد و تعامل هر چه بیشتر بین صنعت بیمه و مؤسسات علمی و پژوهشی جهت انجام تحقیقات و پژوهش های بیمه ای صورت گیرد.

با توجه به جدول ۵، بی­توجهی صندوق محصولات کشاورزی به مباحث بیمه خرد اولویت اول موانع سیاست­گذاری بود. با توجه به اینکه کشاورز ابتدا به فکر معیشت و تهیه نهاده‌های تولید خود است و بعد از آن اگر توان پرداخت حق بیمه داشته باشد محصولات خود را بیمه می‌کند، بنابراین نمی‌توان از کشاورز کم­درآمد توقع پرداخت حق بیمه داشت؛ لذا باید صندوق محصولات کشاورزی به بیمه های خرد، که حق بیمه پایین تری دارند، توجه نماید. دراین­راستا، دولت ها همواره سیاست های خرد و کلانی را در جهت توزیع عادلانه درآمد، کاهش فقر و کاهش فاصله طبقات درآمدی اتخاذ می کنند و به اجرا در می‏آورند.

در پایان، پیشنهاد می شود محصول بیمه خرد در قالب یک صندوق تعاونی عرضه شود و به همین دلیل، چون سهم صندوق از حق­بیمه­ها در واقع دارایی صاحبان صندوق، یعنی همان بیمه­گذاران است، در صورتی­که صندوق به دلیل عدم وقوع خسارت یا سرمایه‏گذاری مناسب سودآور شود، این بیمه­گزاران هستند که از وجود چنین صندوقی سود و منفعت می­برند. صندوق بیمه محصولات کشاورزی، علی­رغم حمایتی بودن، می‏بایست تمامی خسارت­های بیمه­گزاران را تحت پوشش قرار ­دهد. معمولاً کشاورزان خرد چون به دلایلی متعدد، از قبیل نگرشی، فرهنگی و غیره، از خرید بیمه خودداری می‏کنند، این محصولات بیمه­ای چون توسط افراد محلی و معتمد در خود روستا ارائه و مدیریت می­شود، باعث جذب بیشتر بیمه­گزاران خرد خواهد شد و فرایندهای بیمه­گری، نظیر صدور، تمدید و پرداخت خسارت، با سرعت و دقت بیشتری انجام می­پذیرد.

منابع

ایرنا (1397). قابل دسترس در https://www.irna.ir/

بازرگان، ع. (1397). مقدمه ای بر روش های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: نشر دیدار.

پاینده نجف آبادی، ا.ت. و امیدی نجف آبادی، م. (1392). تحلیل ساختاری تائیدی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

پیکارجو، ک. (1380). بررسی ویژگیها، قابلیتها و دلایل موفقیت شرکتهای بیمه تعاونی در دهه اخیر.صنعت بیمه، دوره ۱۶ شماره 61.

سعیدنیا، ح. و بخشایشی، ف. (1394). تأثیر وفاداری عاطفی و منافع درک شدة مشتریان از طریق نگرش آنان بر قصد استفاده از خدمات ترکیبی بیمه. پژوهشنامه بیمه، سال سی ام، شماره 4 (پیاپی 120).

صندوق بیمه محصولات کشاورزی (۱۳۹8). گزارشهای آماری. قابل دسترس در http://www.sbkiran.ir/amar.

علی آبادی، ا. (1368). درباره بیمه تعاونی. صنعت بیمه، شماره 16، 9-13.

مریمی، ز. (1398). بیمه فراگیر گندم. پیام بیمه کشاورزی، شماره پنجم (کد خبر: 5716).

Alip, J.A., Navarro, E.L., & Catibog, M.M. (2009). Status of micro insurance in Southeast Asia (The case of Cambodia, Philippines and Vietnam). An APRACA Fin Power Publication with the Special Sponsorship of the International Fund for Agricultural Development (IFAD).

Bel, S., & Caicedo, M.P. (2013). Audiovisual mass media campaigns for insurance education: Stages and lessons. Micro Insurance Paper, 21, 10-17.

Biener, C., Eling, M., & Schmit, J.T. (2014). Regulation in microinsurance markets: principles, practice, and directions for future development. World Development, 58, 21-40.

Churchill, C. (2002). Trying to understand the demand for micro insurance. Journal of International Development, 14(3), 381.

Cole, S., Bastian, G., Vyas, S., Wendel, C., & Stein, D. (2012). The effectiveness of index-based micro-insurance in helping smallholders manage weather-related risks. London: EPPI-Centre, Social Science Research Unit. Institute of Education. University of London, 59.

Eling, M., Pradhan, S., & Schmit, J.T. (2014). The determinants of micro insurance demand. The Geneva Papers on Risk and InsuranceIssues and Practice, 39(2), 224-263.

Garand, D., & Wipf, J.J. (2006). Pricing micro insurance products. Protecting the poor: a micro insurance compendium. New York. Available at: actuariesindia.org.

Giné, X., Menand, L., Townsend, R., & Vickery, J. (2010). Micro insurance: a case study of the Indian rainfall index insurance market. The World Bank.

Hua, C. (2009). Study on the factors affecting rural families' micro-insurance purchase desire, an empirical analysis based on the survey of two counties of Guangdong province [J]. Insurance Studies, 5.

ICMIF: International Cooperative and Mutual Insurance Federation (2018). Mutual & cooperative microinsurance in the Philippines: a landscape Study. ICMIF country diagnostic on mutual and cooperative microinsurance in the Philippines.

Matul, M. (2006). Protecting the poor: a microinsurance compendium (Vol. 1). International Labour Organization. Available at: ilo.org

Maysami, R.C., & Kwon, W.J. (1999). An analysis of Islamic Takaful insurance: a cooperative insurance mechanism. Journal of Insurance Regulation, 18(1), 109.

Morsink, K., Geurts, P., & Kooijman-van Dijk, A. (2011). Impact of microinsurance on vulnerability of low income households in the Philippines: the case of typhoon re-housing insurance. In Proceeding of the Second European conference on microfinance, Groningen, Netherlands (pp. 1-37).

Ndurukia, Z., Njeru, A.W., & Waiganjo, E. (2017). Factors influencing demand for micro insurance services in the insurance industry in Kenya. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 7(7), 232-259.

Odenyo, K.O. (2018). Factors affecting micro insurance penetration in Kenya. Doctoral dissertation. United States International University-Africa.

Renahy, E., Mitchell, C., Molnar, A., Muntaner, C., Ng, E., Ali, F., & O’Campo, P. (2018). Connections between unemployment insurance, poverty and health: a systematic review. The European Journal of Public Health, 28(2), 269-275.

Roth, J., & Ramm, G. (2006). Micro insurance demand and market  prospecs India. Available at:

https://www.undp.org/content/dam/aplaws/publication/en/publications/capacity-development/microinsurance-demand-and-market-prospects-for-india/Microinsurance.pdf

Sala-i-Martin, X. (2006). The world distribution of income: falling poverty and convergence, period. The Quarterly Journal of Economics, 121(2), 351-397.

Srinivasan, M.S. (2009). Business at the service of the poor: perspectives and possibilities. Vilakshan: The XIMB Journal of Management, 6(2), 22-30.

Tsai, W., & Ghoshal, S. (1998). Social capital and value creation: the role of intrafirm networks. Academy of Management Journal, 41(4), 464-476.

Zhang, L., Wang, H., Wang, L., & Hsiao, W. (2006). Social capital and farmer's willingness-to-join a newly established community-based health insurance in rural China. Health Policy, 76(2), 233-242.

Designing a Cooperative Model of Agricultural          Micro-insurance for Rural Areas of Iran

M. Omidi Najafabadi[4]^*, A.T. Payandeh Najafabadi[5]

Received: 14 Jul, 2020              Accepted: 04 Sep, 2020

Abstract

The main issue of this research is to design a model for the development of micro insurance in rural areas in the form of cooperatives. This research has been done in 2 steps as follows. In the first stage, using qualitative study and in depth interviews in the form of grounded theory approach, the requirements for the development of cooperative micro-insurance were categorized into three levels: micro, meso and macro. Micro level requirements include insurer, policy holder and distribution channel; Intermediate level requirements include actuary and macro level requirements include legislation and reinsurance. In the second stage, using quantitative study and structural equation modelling, micro-insurance cooperative model was designed in rural areas and then the challenges of micro-insurance development were identified. The statistical population includes three groups of insurance experts in the Ministry of Cooperatives, Labor and Social Welfare, the Central Insurance Research Institute and the Agricultural Products Insurance Fund. The results are summarized as follows: (1) Trust in micro-insurance through appropriate training programs among low-income groups is one of the first priorities at the micro level in order to develop micro-insurance. (2) Data collection items in relation to micro insurance customers, suppliers, products and prices of micro insurance, are among the first priority at the middle level (meso) to develop micro insurance. (3) The formulation of supportive policies (tax exemptions and subsidies) for the development of micro insurance is one of the first priorities at the macro level for the development of micro insurance. In economic challenges the variable “lack of savings" in poor people as an essential component to buy insurance; In socio-cultural challenges, the variable "lack of rural participation in cooperative insurance schemes" and "lack of trust among local community networks"; In educational-extension challenges, the variables "lack of mass media attention to micro-insurance issues" and "lack of education of low-income groups through custom cases"; In technical challenges, the variable "lack of information about micro-insurance marketing among the poor"; and In the policy challenges, the variable “lack of Agricultural Products Fund attention to the micro-insurance issues" has the highest priority of developing cooperative rural micro-insurance.

Keyword: Micro Insurance, Cooperative Insurance, Micro Insurance Development Challenges, Rural Areas