راهکارهای کاهش ضایعات خرما در مناطق روستایی استان خوزستان از دیدگاه کارشناسان تعاونی نخلداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

10.22034/ajcoop.2020.106419

چکیده

در این پژوهش با استفاده از فرایند تحلیل سلسله ‏مراتبی، به شناسایی و اولویت‏بندی معیارها و راهکارهای کاهش ضایعات خرما در استان خوزستان پرداخته شد. بدین منظور، در ابتدا، با توجه به معیارها و گزینه‏های شناسایی‏شده، داده‏های موردنیاز از طریق 18 پرسش‏نامة تکمیل‏شده توسط نمونه‏ای برگزیده از کارشناسان تعاونی نخلداری (که به مسائل ضایعات آگاهی داشتند) برمبنای مقایسه‏های زوجی گردآوری و تحلیل شد. تجزیه‏وتحلیل داده‏ها به‏وسیلة نرم‏افزار Expert Choice انجام گرفت. نتایج پژوهش برمبنای مقایسه‏های زوجی نشان داد که مهم‏ترین معیار برای بررسی راهکارهای کاهش ضایعات معیار اقتصادی و پس از آن، معیارهای زیست‏محیطی، اجتماعی و نهادی است. علاوه‏براین، نتایج مقایسة گزینه‏ها براساس تمامی معیارها نشان داد که مهم‏ترین راهکارهای کاهش ضایعات خرما در استان خوزستان به ترتیب عبارت‏اند از: بازاریابی و بازاررسانی، توسعة صنایع تبدیلی و تکمیلی، آموزش بهره‏برداران، بهبود کیفیت بسته‏بندی، کاهش هزینه‏های مبادله‏ای، به‏کارگیری قیمت تضمینی، افزایش صادرات و کنارگذاری کشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Waste Reduction Strategies of Date in Rural Areas of Khuzestan Province from the Perspective of Palm Cooperatives Experts

نویسندگان [English]

  • moslem savari
  • hoda shrifi
Assistant professor, Department of Agricultural Extension and Education, Faculty of Agriculture and Engineering and Rural Development, Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, Iran.
چکیده [English]

This study utilized a hierarchical process to prioritize criteria and strategies for the waste reduction of dates. For this purpose, first, according to the identified criteria and options, data were collected from 18 persons Aware of waste management issues (palm cooperative experts) based on paired comparison questionnaires. Data analysis was done by Expert Choice software. The results of the pairwise comparisons showed that the most important criterion for evaluating waste reduction strategies is economic benchmark, and after that, it is environmental, social and institutional criterion, respectively. In addition, the results of comparison of options according to all criteria showed that the most important waste reduction strategies in Khuzestan province were: marketing, development of conversion and processing industries, stakeholders’ training, improved packaging quality, reduced transaction costs, utilization of guaranteed price, increased exports and abolition of cultivation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Food Security
  • Waste
  • Dates
  • Rural Development
  • Cooperative

مراجع

احمدی زاده، س. و مستعان. ا. (1392). عوامل پیش برنده و بازدارنده ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی خرما در استان خوزستان. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 25 (97)، 183- 217.
اسدی، ع.، قلی‏فر، ا. و اکبری، م. (1391). شناسایی عوامل مؤثر بر ضایعات سیب در استان زنجان. مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، ۲(۴۳)، 281-292.
اکبری سقالکساری،‌ ز. (1396). نقش صنایع تبدیلی کشاورزی و اثر آن در توسعه بخش کشاورزی. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، 15 (58)، ۲۴-28.
ایزدی، ن. و حیاتی، د. (1392). کاهش ضایعات، رویکرد آینده ترویج کشاورزی. فصلنامه نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی، 10(۳۹)، 26.
پورقاسم، ف.، علی‏بیگی، ا.ح. و زرافشانی، ک. (1392). بهینه‏سازی مدیریت ضایعات و بقایای زراعی: مورد مطالعه روستای حسن آباد شهرستان روانسر استان کرمانشاه. فصلنامه جغرافیا و برنامه‏ریزی محیطی، ۲۴ (52)،1-24.
جهاد کشاورزی (1395). گزارش‏های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان خوزستان. سازمان برنامه بودجه، سازمان مدیریت و  برنامه‏ریزی.
دلبری، س.ع. و داودی، س.ع. (13391). کاربرد تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در رتبه‏بندی شاخص‏های ارزیابی جاذبه‏های توریستی. مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، 9 (33)، 57-79.
سعیدی فر، ا. و آخانی، ز. (1392). تعیین مزیت نسبی محصولات زراعی و باغی استان‏های کشور. مجله اقتصادی، 11 و ۱۲، 64.
سلیمانی، و. (1397). الزامات حقوقی پرداخت مالیات و نقش آن در توسعه اقتصادی کشور. فصلنامه مطالعات نوین بانکی، 1 (1)،134-150.
شادپوررشتی، م.، پیرمرادیان، ن.، قانع، ا. و باقری، ف. (1397). ارزیابی بهره‏برداری از واحدهای عمرانی شبکه آبیاری دشت فومنات براساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی. مجله پژوهش آب ایران، 12 (۳۰)،9-17.
شاه‏منصور، آ.، صباحی، م.س.، رضایی آدریانی، ر.، لطفی، ع. و خدادادی‏دربان، ا. (1390). بررسی موردی انتخاب محل و نوع تصفیه‏خانه آب به روش AHP. آب و فاضلاب، شماره 4، 134-139.
صدیقی، ح.، و رزاقی، س.م. (1397). بررسی سازوکارهای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی با استفاده از روش دلفی.  فصلنامه علوم و صنایع غذایی، 15 (82)، 1-16.
طالقانی، م.، شاهرودی، ک. و صانعی، ف. (1391). مقایسه تطبیقی AHP و AHP فازی در رتبه‏بندی ترجیحات خرید (مورد مطالعه صنعت لوازم خانگی). مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، 9 (۳۳)،81-91.
عاشری، ا. (1395). مقایسه تطبیقی توسعه روستایی دشت اشنویه با استفاده از تحلیل عاملی و آنالیز تاکسونومی عددی و تحلیل سلسله مراتبی. جغرافیا و توسعه ناحیه‏ای، 14 (27)، 175-199.
عبدشاهی، ع.، شبانی، ک.، موسوی، م. و غنیان، م. (۱۳۹۴). مؤلفه‏های تأثیرگذار بر کاهش ضایعات در تولید سبزی و صیفی با تأکید بر امنیت غذایی از دیدگاه تولیدکنندگان شهرستان حمدیه. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 23 (۸۹)،137- 153.
علی‏میرزایی، ع.، اسدی، ع.، ملک محمدی، ا. و طهماسبی، م. (1390). شناسایی عوامل بازدارنده توسعه سازمان‏های کشاورزان نخل‏دار استان خوزستان. فصلنامه تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی،42 (۳)، 335.
محمدرضایی، ر.، حقیقت، ج.، پیش بهار، ا. و اکرمی، ا.ح. (1388). بررسی اقتصادی فراوری خرما و تعیین مزیت نسبی خرمای فراوری شده ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران، صص 18.  
یکه‏نژادیان، ع.، رسولی، م. و سلیمانپور، م. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت ضایعات برنج، مطالعه موردی: برنجکاران استان فارس. همایش بین المللی پژوهش های کاربردی در کشاورزی، تهران.
Anonymous (2003). Price of agricultural products and cost of agricultural services in the rural area. Iranian Portal of Statistic, 42.
Cahyapratama, A., & Sarno, R. (2018). Application of analytic hierarchy process (AHP) and simple additive weighting (SAW) methods in singer selection process. In 2018 International Conference on Information and Communications Technology (ICOIACT) (pp. 234-239). IEEE.
Calabrese, A., Costa, R., Levialdi, N., & Menichini, T. (2019). Integrating sustainability into strategic decision-making: a fuzzy AHP method for the selection of relevant sustainability issues. Technological Forecasting and Social Change, 139, 155-168.
Chamhuri, S. (1996). Rural development in Jomo K.S. and Ng. Siew Kiat (eds). Malaysia’s economic development experience. Kualalumpor: Pelanduk Publications, 45.
Chou, Y. C., Yen, H. Y., Dang, V. T., & Sun, C. C. (2019). Assessing the human resource in science and technology for Asian countries: application of fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS. Symmetry, 11(2), 1-16.
FAO (2002). Reducing poverty and hunger, the critical role of financing for food, agriculture and rural development. Rome, Paper Prepared for the International Conference on Financing for Development, Monterrey, Mexico, 18–22 March 2002.
FAO (2010). Study prepared for the horticultural products group raw materials, Tropical and horticultural products service. Commodities and trade division
FAO (2011). Global food losses and food waste-Extent causes and prevention. Rome. Available at: http://www.fao.org/docrep/014/mb060e/mb060e.pdf
Francesconia, W., Srinivasanb, R., Pérez-Minanac, E., Willcockd, S.P., & Quinteroe, M.  (2016). Using the soil and water assessment tool (SWAT) to model ecosystem services: a systematic review. Journal of Hydrology, 535 (6), 625-636.
Gustavsson, J., Cederberg, C., Sonesson, U., Van Otterdijk, R., & Meybeck, A. (2011). Global food losses and food waste. Rome, Italy: Food and Agricul-ture Organization of the United Nations, 598.
Heilig, K., & Gerhard, M. (2002). European rural development. International Institute for Applied System Analysis. Luxemburg, Australia, 54.
Karimi, S. (2014). Rural entrepreneurship: challenges and opportunities. Entrepreneurship in Agriculture, 1 (3), 101-119.
Kummu, M., De Moel, H., Porkka, M., Siebert, S., Varis, O., & Ward, P.J. (2012). Lost food, wasted resources: global food supply chain losses and their impacts on freshwater, cropland, and ertilizer use. Science of the Total Environment, 438, 477-489.
Lipinski, B., Hanson, C., Lomax, J., Waite, R., & Searchinger, T. (2013). Reducing food losses and waste. Working paper. Installment 2 of creating a sustainable future. Washington DC: World Resources Institute, 142.
Mahdavi, H., & Zanjiryan, E. (2005). Investigating status and feasibility recycling and valid production from agricultural wastes. The first conference prevention methods of resource waste, methods of preventing the waste of national resources, the Islamic Republic of Iran Academy of Sciences, June 21-19, 497-508.
Mbuk, E.M., Bassey, N.E., Udoh, E.S., & Udoh, E.J. (2011). Factors influencing post harvest loss of tomato in urban market in Uyo, Nigeria. Nigerian Journal of Agriculture, Food and Environment, 7(2), 40-46. Retrieved from http://www.njafe.org/njafeVol72011No2/Mbuk7.pdf.
Minaei, S. (2013). Interview with director, scientific center of ecellene: recycling and loses of strategic agricultural products. Tarbiat Modarres University, 185.
Monfared, N., Yazdanpanah, M., & Tavakoli, K. (2015). Why do they continue to use pesticides?. The case of tomato growers in Boushehr province in southern Iran.  Journal of Agricultural Science and Technology,17(3), 577-588.
MuehlfeldK., Weitzel U., & Witteloostuijn, A.( 2011). Mergers and acquisitions in the global food processing industry in 1986–2006.  Food Policy, 4, 466-479.
Nazardad, E. (2008). The effect of agricultural mechanization on rice yield and product waste. Journal of Agriculture and Natural Resources, 5(17), 52-55.
Noshad, M., Savari, M., & Roueita, G. (2018). A hybrid AHP-TOPSIS method for prospectively modeling of ultrasound-assisted osmotic dehydration of strawberry. J. Food Process Eng. 2018;e 12928. Retrieved from https://doi.org/10.1111/jfpe. 12928
Otterdijk, R. (2012). Global food losses and food waste: Extent, causes and prevention of food losses and wast., 25. Retrieved from http://www.cedia.eu/en/news/2012/rome_conf/global_food_losses.pdf
Petridou, E., & Glaveli, N. (2008). Rural women entrepreneurship within cooperatives: training support. Gender in Management (An International Journal), 23(8), 262-277.
Rahman, M., Vahter, M., Sohel, N., Yunus, M., Wahed, M.A., & Streatifeld, P.K. (2006). Arsenic exposure and age- and sex-specific risk for skin lesions: a populationbased case-referent study in Bangladesh. Environ. Health Perspect., 114 (2006), 1847–1852.
Rezvani, M.R. (2011). Rural development planning in Iran. Tehran: Ghoomes Publishing Company. Ltd. 124-125.
Rojas-Zerpa, J.C., & Yusta, J.M. (2015). Application of multicriteria decision methods for electric supply planning in rural and remote areas. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 52, 557-571.
Saljughi, K.H., Noruzi, A., & Farmohammadi, S.  (2007). Waste management. 5-15. Sayyadian, K., and Aleagha, A.B, (2006). No tillage, obstacles and challenges. Razi University Publication, 11-32.
Sekhar, C., Patwardhan, M., & Vyas, V. (2015). A Delphi-AHP-TOPSIS based framework for the prioritization of intellectual capital indicators: a SMEs perspective. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 189, 275-284.
Shadan, A. (2007). Investigation of economical dimension of agricultural losses in Iran. 6th National Conference of Agricultural Economics, Ferdowsi University of Mashhad, 75, Iran.
Sharma, K.D., Pathania, M.S., & Lai, H. (2010). Value chain analysis and financial viability of agro- processing industries in Himachal Pradesh. Agricultural Economics Research Review, 23(1), 515- 522.
Yakup, D., & Jablonsk, S. (2012). Integrated approach to factors affecting consumers purchase behavior in Poland and an empirical study. Global Journal of Management and Business Research, 12(15), 42.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار