نگرش کشاورزان نسبت به اثربخشی تعاونی آب‌بران در مدیریت پایدار منابع آب بخش گهواره شهرستان دالاهو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 دانشگاه کردستان-گروه اقتصاد و ترویج کشاورزی-

10.22034/ajcoop.2020.106418

چکیده

مطالعة حاضر با هدف درک نگرش کشاورزان بخش گهواره شهرستان دالاهو در استان کرمانشاه نسبت به اثربخشی تعاونی آب‌بران در مدیریت پایدار منابع آب انجام شد. جامعة آماری کلیة بهره‌برداران کشاورزی در 6 روستای حوضة سد زمکان بخش گهوارة شهرستان دالاهو بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان و با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی سیستماتیک 213 نفر از آنها برای انجام مطالعه انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که بین متغیرهای سن، میزان تحصیلات، تجربة کشاورزی، میزان زمین، تعداد قطعات زمین، نگرش نسبت به مدیریت پایدار آب، دانش نسبت به جنبه‌های مختلف تعاونی آب‌بران، هنجار اجتماعی، انسجام اجتماعی و اختلاف در مورد آب با متغیر نگرش نسبت به اثربخشی تعاونی آب‌بران در مدیریت پایدار منابع آب رابطة معنی‌داری وجود دارد. همچنین یافته‌های حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد 3 متغیر نگرش نسبت به مدیریت پایدار منابع آب، هنجار اجتماعی و دانش نسبت به جنبه‌های مختلف تعاونی آب‌بران در نگرش کشاورزان نسبت به اثربخشی این تعاونی‌ها در مدیریت پایدار منابع آب اثرگذار و قادر به تبیین حدود 35 درصد از تغییرات این متغیر بودند. در پایان، پیشنهادهایی در زمینة برنامه‌ریزی و سیاست‏گذاری برای بهبود نگرش کشاورزان نسبت به تعاونی‌های آب‌بران ارائه شد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Farmers' Attitude towards Effectiveness of the Water Users’ Cooperative in Sustainable Management of Water Resources (The Case of Gahwareh District, Dalahu Township- Kermanshah Province)

نویسندگان [English]

  • Jahanshah Poorazim 1
  • Hamideh Maleksaeidi 2
  • Farzad Eskandari 1
1 Department of Agricultural Extension and Economic, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan
2 Department of Agricultural Extension and Economic, University of Kurdistan
چکیده [English]

The present study was conducted in 2018 to understand farmers’ attitude towards the effectiveness of water supply cooperative in sustainable water resources management in Dalahu County. The statistical population of the study was all farmers of six villages in the Zemakan dam basin in Gahwareh as a district of Dalahu County in Kermanshah province. Based on Krejcie and Morgan's table and using a systematic random sampling, 213 farmers were selected for the study. The results of the study indicated that there are significant correlations between age, education level, agricultural experience, land size, number of land parcels, attitude towards sustainable water management, knowledge about different aspects of water supply cooperatives, social norm, social cohesion and water conflict with farmers' attitude toward the effectiveness of water supply cooperatives in sustainable management of water resources. Also, the results of regression indicated that three variables of attitude towards sustainable management of water resources, social norms and knowledge about various aspects of water supply cooperatives have influence on the farmers' attitude toward the effectiveness of water supply cooperatives in sustainable water management and explain a part of variance of this variable. Based on the findings of the study, suggestions for planning and policy development to improve farmers' attitudes towards the aquarium cooperatives, such as the use of various informational tools to inform farmers about the need for sustainable water resources management and providing a framework for increasing their participation in decision making, were presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Farmers
  • Water management
  • Participation
  • Social norm

مراجع

احمدوند، م. و شریف‌زاده، م. (1388). امکان‌پذیری تشکیل انجمن‌های آب‌بران: مورد مطالعه دشت کوار استان فارس. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 5(2)، 1- 14.
اخوان، ف.، حسینی، س. و چیذری، م. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای تعاونی آب‌بران در مدیریت منابع آب کشاورزی استان قزوین. فصلنامه تعاون و کشاورزی،      4(11)، 117 –  123.
امید، م.ح.، اسکندری، غ.ح.، شعبانعلی فمی، ح. واکبری، م. (1388). واکاوی مشکلات تشکل‌های آب‌بران در فرآیند انتقال مدیریت آبیاری. مجله تحقیقات آب و خاک ایران، 40(1)، 175-167.
بهبهانی‌مطلق، م.، شریف­زاده، م.ش.، عبدالله­زاده، غ.م. و محبوبی، م.ر. (1395). واکاوی رفتار کشاورزان در پذیرش فناوری آبیاری تحت­فشار در شهرستان دشتستان. علومترویجوآموزش  کشاورزیایران، 13(1)، 89 – 103.
پژوهان، ع.، عمانی، ا.ر. و سلمان‌زاده، س. (1395). تحلیل موانع مشارکت گندم‌کاران در زمینه تشکیل تشکل آب‌بران، شبکه آبیاری دز. راهبردهای توسعه روستایی، 3 (3)، 365 - 378.
تقی­پور، م.، عباسی، ع.، چیذری، م. و حیدری، ع.ق. (1392). تحلیل نگرش کشاورزان شهرستان گچساران نسبت به تشکیل تعاونی آب‌بران. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 2 (6)، 1- 9.
حسین­پور، ز.، مهناج، م.ح. و کاوسی­کلاشمی، م. (1395). ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت اعضای تعاونی آب‌بران در مدیریت منابع آب کشاورزی. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی،   1(2)، 91 - 104.
حسینی، س.ا.، پناهی، ف. و داغستانی، م. (1394). شناسایی عوامل مؤثر بر سطح مشارکت کشاورزان در مدیریت شبکه­های آبیاری و زهکشی، استان بوشهر. پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، 8 (2)، 71 - 86.
حیاتی، د. و نجفی قرقانی، ز. (1394). واکاوی سازه‌های مؤثر بر دیدگاه اعضای اتحادیة تشکل‌های آب‌بران دربارة توسعة مسئولیت‌های تشکل (مورد مطالعه: حوزة پایاب سد درودزن فارس). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 46 (1)، 143 – 155.
خدابخشی، ا.، قاسم، ج. و سیلان، ک. (1390). عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به مشارکت در تشکل­های آب‌بران (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان زنجان). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 3، 453 - 463.
خسروی‌پور، ب. و قوچانی، ا.  (1395). تبیین نگرش و نیت رفتاری کشاورزان نسبت به تعاونی آب‎بران منطقه جنوب رودخانه کرخه نور. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 5 (20)، 89 - 111.
دولتی، ن.، نادری مهدیی، ک. و سعدی، ح. (1391). شناسایی عوامل ساختاری- برون‌سازمانی مؤثر بر رکورد شرکت‌های تعاونی دهیاری‌های استان همدان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 1(4)، 85 - 102.
سالاری، ل. و آرمان، س. (1394). پایداریتشکل‌هایآب‌براندرایران (موانعومحدودیت‌ها). دومین همایش ملی آب،  انسان،  زمین، شهریور 1394، اصفهان.
سالاری، ن.، محبوبی، م.ر.، شریف‌زاده، م.ش. و عبدالله‌زاده، غ.ح. (1393). بررسی امکان‏سنجی مدیریت مشارکتی آبیاری در تعاونی‌های تولید روستایی شهرستان تایباد. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 3 (12)، 113 - 131.
شرکت مهندسی مشاور آشناب. (1397). قابل دسترس در: http://new.ashenab.com
عبدالله‌زاده، غ.، جهانگیر، ل.، محبوبی، م.ر. و قزل، ع. (1397). تأثیر الگوی مدیریت مشارکتی در بهره‌برداری بهینه آب در شهرستان آق‌قلا. پژوهش آب در کشاورزیکشاورزی (علوم آب و خاک)، 32 (1)، 131 - 145.
عطایی، پ. و ایزدی، ن. (1393). مقایسه ویژگی‌های کشاورزان پذیرنده و نپذیرنده تشکل‌های آب‌بران. پژوهش آب در کشاورزی (علوم آب و خاک)، 28(1ب)، 251  - 261.
ماقبل، ر.، نادری مهدیی، ک.، پاک‌نیا، ف. و نصیری، م. (1393). بررسی ساز وکارهای توسعه و تقویت تعاونی‌های آب‌بران (مطالعه موردی: حوزه رود ارس) کاربرد روش AHP.  اقتصادوتوسعهکشاورزی، 28 (1)، 55 – 63.   
میرزایی، آ. و میردامادی، س.م. (1391). سازه‌های مختلف تأثیرگذار بر تمایل کشاورزان استان گلستان به مشارکت در تشکل آب‌بران. روستا و توسعه، 15 (1)، 135 - 151.
نجفی، ن.، غنیان، م.، خسروی‌پور، ب.، برادران، م. و دحیماوی، ع. (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل‌های آب‌بران: دیدگاه بهره‌برداران حوزه‌های کرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 10(2)، 105 - 120.
نوری‌پور، م. و نوری، م. (1391). تحلیل نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت آب‌بران در شبکه‌ آبیاری و زهکشی: مورد دشت لیشتر. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 8 (1)، 53 – 70.
ولی‌زاده، ن.، بیژنی، م. و عباسی، ع. (1394). تحلیل محیط‏زیست‌گرایانه رفتار مشارکتی کشاورزان در حفاظت از منابع آب سطحی در حوزه جنوبی آبریز دریاچه ارومیه. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 11 (2)، 183 - 201.
Abdelgalil, E., & Bushara, A.I. (2018). Participation of water users' associations in Gash spate system management, Sudan. Water Science, 32 (1), 171-177.
Abrahamse, W., Steg, L., Gifford, R., & Vlek, C. (2009). Factors influencing car use for commuting and the intention to reduce it: a question of self-interest or morality?. Transportation research part F: traffic. Psychology and Behavior, 12 (4), 317 - 324.
Balasubramanyam, S. (2019). Effects of training duration and the role of gender on farm participation in water user associations in Southern Tajikistan: implications for irrigation management. Agricultural Water Management, 216, 1-11.
FAO (2001). Guidelines for participatory training and extension in farmers' water management. Rome, Italy.
Kosenius, A.K., & Ollikainen, M. (2019). Drivers of participation in gypsum treatment of fields as an innovation for water protection. Ecological Economics, 157, 382 – 393.
Maleksaeidi, H., Karami, E., & Zamani, Gh.H. (2015). Farm households' resilience scale under water scarcity. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 20 (18), 1305 - 1318.
Maleksaeidi, H., Karami, E., Zamani, G.H., Rezaei-Moghaddam, K., Hayati, D., & Masoudi, M. (2016). Discovering and characterizing farm households' resilience under water scarcity. Environment, Development and Sustainability, 18, 499 - 525.
Mustafa, D., Altz-Stamm, A., & Scott, L.M. (2016). Water user associations and the politics of water in Jordan. World Development, 79, 164 – 176.
Omid, M.H., Akbari, M., Zarafshani, K., Eskandari, G.H., & Shabanali Fami, H. (2012). Factors influencing the success of water user association in Iran: a case of Moqan, Tajan, and Varamin. Journal of Agricultural Science and Technology, 14, 27 _ 36.
PourSabbaghi, M. (2010). Effective factors onacceptance of social water community(Gotvand Case Study). First Conference on New Approaches of People Participation in Operation and Maintenance of Irrigation and Drainage Networks. Fars Regional Water Authority, 1-5 Jul, Shiraz.
Serun Kuuma, D., Ochom, N., & Ainembabazi, H. (2004). Collective action in canal irrigation systems management: the case of Doho Rice Scheme in Uganda. Retrievd from http://www.ifpri.org/2020/nw/nwpapers/dohabr200306.pdf. Visited: 2019/02/19s.
Valizadeh, N., Bijani, M., & Hayati, D. (2019). A comparative analysis of related behavioral theories towards farmers’ water conservation. International Journal of Agricultural Management and Development, 9 (1), 1 _ 10.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار