نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 نویسندة مسئول
2 نویسنده دوم
3 نویسنده سوم
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The main purpose of this study was to investigate the role of information and communication technologies (ICTs (in empowering the members of production cooperatives rural women in Tehran Province. The research was a survey in the form of descriptive research (methodology was applied research based on the purpose and in terms of data collection was descriptive-correlation). The research population included all women members of rural production cooperatives in Tehran Province which had 835 members. According to Cochran formula, 146 people were selected by the use of simple random sampling with probability proportion. The main instrument was a questionnaire which its Cronbach's alpha coefficient estimated between 0.79-.95. Thus, according to research findings there were significant relationship in 99% level among factors such as availability, reliability, collaboration, familiarity with information and communication technology, and the age with empowering rural women members of production cooperatives in Tehran Province. The regression results indicated that familiarity with ICT and accessibility had positive role on the level of empowering rural women members of production cooperatives and these variables explained 55.6 % of the variance of the dependent variable.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
امروزه اعتقاد بر این است که پدیده موجود و محوری عصر فراصنعتی یا عصر اطلاعات، فناوری های اطلاعات و ارتباطات هستند. فناوری های اطلاعات و ارتباطات نوین مجموعه ای از ابزارها و تکنولوژیهای الکترونیکی دیجیتالی هستند که به منظور ایجاد، ذخیره، جستجو، اشاعه، ارزشافزایی و مدیریت اطلاعات و دانش به کار گرفته می شوند. بازده بالای چنین فناوری هایی باعث گرایشهای فزاینده ای برای سرمایه گذاری در این حوزه و محور قرار دادن آنها در چارچوب برنامههای توسعه و پیدایش برنامه های توسعه داناییمحور در برخی از کشورهای پیشرفته شده است. گسترش روزافزون چنین روندی در مقیاس جهانی بدان دلیل است که امروزه اطلاعات، دانش و فناوری، کلیدی در توسعه، رقابت و پیشرفت در تمام زمینه ها محسوب میگردد. در حقیقت، محور قرار دادن چنین فناوریهایی می تواند ضمن خلق فرصتها و ظرفیتهای نوین، بسیاری از پتانسیلها را به فعل درآورد و عقب ماندگیهای ناشی از اعصار کشاورزی و صنعت را نیز جبران نماید. بنابراین، بدیهی است که بسیاری از بخشها به منظور داشتن نقشی فعال و تأثیر گذار در عصر حاضر و نیز تضمین دوام و بقای خود در شرایط حال و آینده تلاش می نمایند با بهره گیری از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک ابزار به سوی آینده جهش کنند (زاهدی، 1384). از سوی دیگر، شرایط دنیای کنونی نیز ایجاب می نماید برای پیشرفت و توسعه از ساز و کارهای مناسب با اقتضائات عصر حاضر استفاده نمود که به جرئت می توان ادعا کرد که فناوری های اطلاعات و ارتباطات ابزار محوری آن است. به همین دلیل است که صاحبنظران معتقدند که فناوری اطلاعات و ارتباطات عامل توانمندساز جهانی است. البته این موضوع را می بایست در نظر داشت که فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری برای حل تمامی مشکلات بخشهای مختلف از جمله بخش روستایی نیست، بلکه به صورت بالقوه به اقشار حاشیهای از جمله زنان روستایی کمک می نماید تا با دسترسی به اطلاعات و دانش فنی، دسترسی به اطلاعات بازار، افزایش فرصتهای اشتغال و بهبود خدمات دولتی برای بخش روستایی بتوانند بسیاری از موانع توسعه را از پیش روی خود بردارند (گل محمدی و همکاران، 1386).
شرکتهای تعاونی زنان را می توان از جمله تشکلهای مردمی دانست که امکان جلب مشارکت های مردمی در جهت رسیدن به اهداف توسعه، یکپارچه کردن منابع انسانی، تجمیع سرمایه های کوچک، ایجاد اشتغال با شرایط سهل و آسان و در نتیجه بالا بردن توان اقتصادی زنان را فراهم می نمایند. زنان با حضور در تشکلها علاوه بر برخورداری از مزایای اقتصادی، فرصت کسب تجربه در زمینه رهبری و مدیریت و همچنین شکستن حصارهای جدایی آنان از نیمه دیگر جامعه را به دست می آورند. به علاوه، با فعالیت در گروه های کاری زنان حس خودباوری، یا همان پیش نیاز مشارکت در تشکلها، به دست میآید. بدون تردید، تشکلهای زنان بستر مناسبی است که چنانچه به دور از تبعیض و با رعایت برابری اعضا و در پرتوی فرهنگ مشارکت عمومی برای اشتغال شایسته زنان تشکیل شود، تأثیر بسزایی در جهت تحقق عدالت اجتماعی خواهد داشت (شعبانعلی فمی و همکاران، 1388). همچنین سازمانهای زنان روستایی مبتنی بر جامعه نیز میتوانند با اتکا و محوریت چنین فناوری هایی در فرایند توانمندسازی زنان روستایی اقدامات مؤثر و عملی انجام دهند. لذا چنانچه توانمندسازی زنان روستایی به عنوان یک هدف اساسی و متعالی مدنظر باشد، چنین تشکلها و سازمانهایی قادر خواهند بود با بهره گیری از این فناوریهای نوین به صورت موفقیتآمیزی اعتماد به نفس فردی و خود احترامی را که نیاز واقعی برای ارتقای جایگاه زنان روستایی است تقویت نمایند. بر این اساس، اگر قرار است زنان روستایی به عنوان عامل تغییر دهنده زندگی خود و جامعه شان ایفای نقش نمایند و از مشارکت فعالانه آنها در جامعه اطلاعات اطمینان حاصل گردد، لازم است زنان نه کاربران صرف این فناوری و نه مصرف کنندگان صرف اطلاعات و تولیدات شبکه های اطلاع رسانی انگاشته شوند. البته تحقق چنین آرمانی در گروی وجود محیطی توانمندساز است (همان منبع). بنابراین می توان نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات و ارتباطات ابزار قدرتمندی برای زنان روستایی است تا بر موانع، مشکلات و تبعیضات فائق آیند و از سوی دیگر، به منظور دستیابی به عدالت، برابری، رفاه، مشارکت و افزایش کیفیت زندگی خود و جامعه ای که در آن زندگی میکنند، در شرایط حال و آینده قدم بردارند (نیک نامی، 1391).
توانمندسازی برای افراد مختلف معانی متفاوتی را تداعی می کند و چند دهه از کاربرد آن می گذرد. اما آنچه جدید است، نقشی است که فناوری اطلاعات در امکان پذیر ساختن توانمندسازی منسجم و جامع ایفا می کند (دسترنج، 1383).
آیت و اعظمیان (1390) در تحقیقی تحت عنوان «تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمندسازی زنان روستایی» نشان دارند که در ابعاد بررسی شده، زنانِِ در سطوح بالای استفاده از فناوری از توانمندی بیشتری برخوردارند و همبستگی معناداری میان میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و توانمندی زنان روستایی در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و روانی وجود دارد.
نتایج تحقیق فرجی سبکبار و همکاران (1388) تحت عنوان «ارزیابی نقش ICT در توانمندسازی زنان روستایی»، که به صورت میدانی در روستای قرن آباد انجام شد، نشان میدهد که زنانِ در سطوح بالایِ استفاده از فناوری درجات بالاتری از توانمندی را دارند. در ابعاد توانمندی (اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و روانی) نیز تأثیرات ICT بر ابعاد فردی و روانی مشهودتر است. از طرفی، استفاده از فناوری رابطه معناداری را با تغییر نگرش زنان نسبت به نقش زن در جامعه روستایی نشان می دهد.
کلسیKelsey, 2008)) نشان میدهد که برگزاری کارگاه های آموزشی و استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات در این کارگاهها، در راستای ارائة خدمات ترویجی به تعاونیها، موجب افزایش مهارتها و خودکارآمدی است و میتوان آن را به نردبان توسعه تشبیه کرد.
مرکز مطالعات تعاونی دانشگاه ویسکانسین 2006) (UWCC, ضعف آموزش اعضای تعاونیها برای روبه رو شدن با فناوری نوین و سازگار شدن با آن را از مهمترین موانع رشد تعاونیها می داند.
هی سانگ (Hyesung, 2004) در تحقیقی با عنوان «عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات توسط کشاورزان» نشان داد کاربرد فناوری اطلاعات تحت تأثیر مستقیم احساس مفید بودن فناوری اطلاعات و عوامل فردی می باشد. نگرش کشاورزان نسبت به فناوری اطلاعات رابطة معنی داری با استفاده آنها از فناوری اطلاعات داشت. همچنین احساس سهولت در استفاده از فناوری اطلاعات رابطه معنی داری با احساس مفید بودن و استفاده از فناوری اطلاعات نشان داد.
توسعه تعاونی های زنان روستایی در استان تهران، همانند سایر تعاونیها، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که از مهمترین آنها می توان به توانمندسازی با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد. این دسته از عوامل ضمن فراهم کردن شرایط لازم برای گسترش فعالیت های اقتصادی می توانند در دسترسی به بازار مصرف، مواد اولیه، نیروی کار، کاهش
هزینه های تولید و در نهایت موفقیت یا عدم موفقیت شرکتهای تعاونی تأثیرگذار باشند.
با توجه به اینکه در سال های اخیر، ایجاد، تقویت و بهبود عملکرد تعاونیهای زنان به عنوان یکی از راهبردهای توانمندسازی زنان مورد توجه ویژه قرار دارد، شناخت و تسهیل شرایط موفقیت این تعاونی ها از مسائل مورد اهتمام دولتهاست. دستیابی به این هدف مستلزم شناخت عوامل و سازه های متمایز کننده تعاونی های موفق و ناموفق زنان از یکدیگر است (شعبانعلی فمی و همکاران، 1388). بنابراین، اهمیت و ضرورت این تحقیق از این منظر قابل توجه است که با بررسی کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی می توان تا حدودی به یک شناخت کلی نسبت به نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی دست یافت. بنابراین، افزایش تواناییهای علمی و عملی اعضای تعاونیهای تولید روستایی، به عنوان افرادی تأثیر گذار در عرصه کشاورزی کشور، در گروی ارتقای کمی و کیفی فعالیتهای آموزشی به ویژه استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات است که توجه به این مهم موجب شده است در تحقیق حاضر به این موضوع پرداخته شود.
با این مقدمه، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش فناوری های اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران انجام شده است .براساس هدف مذکور، اهداف اختصاصی زیر نیز مد نظر است:
1. بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش دسترسی به منابع و عوامل تولید اعضای شرکتهای تعاونی روستایی زنان استان تهران؛
2. بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش آگاهی اعضای شرکتهای تعاونی روستایی زنان استان تهران؛
3. بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در افزایش مشارکت اعضای شرکتهای تعاونی روستایی زنان استان تهران.
مواد و روشها
از آنجا که هدف تحقیق بررسی نقش فناوری های اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران می باشد، تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی – همبستگی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه میباشد. جهت تدوین پرسشنامه ابتدا مبانی نظری موضوع با توجه به منابع و مراجع مربوطه مورد بررسی قرار گرفت، سپس با در نظر گرفتن نتایج مطالعات، پرسشنامه مقدماتی تهیه گردید و پس از اطمینان از روایی و پایایی آن و انجام اصلاحات لازم، پرسشنامه نهایی طراحی شد. به منظور بررسی روایی ابزار تحقیق، پرسشنامه طراحی شده در اختیار استادان راهنما و مشاوران و متخصصان و صاحبنظران مربوط قرار گرفت که پس از انجام اصلاحات لازم و تغییر دادن برخی از سؤالات، اعتبار پرسشنامه تأیید شد. جهت آزمون پایایی ابزار، تعداد 30 پرسشنامه توسط اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی در جامعه آماری استان تهران خارج از حجم نمونه تکمیل شد و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید (95/0-79/0 =α) که برای تحقیق حاضر ضریب پایایی مناسبی بود. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه زنان عضو شرکتهای تعاونی تولید روستایی استان تهران به تعداد 835 نفر بودند که از میان آنها بر اساس فرمول کوکران، 146 نفر به عنوان نمونه به کمک روش نمونه گیری تصادفی ساده با انتساب متناسب انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از نرم‌افزار SPSS17 استفاده شد. برای بررسی ویژگیهای نمونة آماری و دیدگاه آنها از آمارههای توصیفی و به منظور بررسی رابطة بین متغیرها از آزمونهای همبستگی پیرسون و اسپیرمن و اتا و برای تبیین نقش متغیرهای مؤثر از تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد.
نتایج و بحث
بررسی ویژگیهای شخصی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان
با توجه به نتایج تحقیق، متوسط سن زنان عضو شرکتهای تعاونی تولید روستایی 34 سال می باشد که جوانترین آنها 23 سال و مسن ترین آنها 54 سال داشته اند. از نظر سطح تحصیلات، 7/15 درصد از زنان عضو تعاونی تولید روستایی دارای تحصیلات در حد خواندن و نوشتن، 1/12 درصد دارای تحصیلات سیکل، 7/15 درصد دارای تحصیلات راهنمایی، 7/5 درصد دارای تحصیلات دبیرستان، 20 درصد دارای تحصیلات دیپلم، 7/15 درصد دارای تحصیلات فوق دیپلم و 15 درصد دارای تحصیلات لیسانس و بالاتر می باشند.نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که 4/16 درصد از زنان عضو تعاونی تولید روستایی معتقدند که میزان آشناییشان با فناوری اطلاعات و ارتباطات در حد خیلی کم، 1/17 درصد در حد کم، 6/48 درصد در حد متوسط و 9/17 درصد در حد زیاد است.همچنین 14 درصد از زنان عضو تعاونی تولید روستایی معتقدند که میزان دسترسی آنان به فناوری اطلاعات و ارتباطات در حد خیلی کم، 3/20 درصد در حد کم، 4/43 درصد در حد متوسط، 2/18 درصد در حد زیاد و 2/4 درصد در حد خیلی زیاد میباشد. 6/18درصد از زنان عضو تعاونی تولید روستایی نیز معتقدند که میزان استفاده آنان از فناوری اطلاعات و ارتباطات در حد خیلی کم، 3/19 درصد در حد کم، 1/44 درصد در حد متوسط، 6/16 درصد در حد زیاد و 4/1 درصد در حد خیلی زیاد می باشد. با توجه به نتایج تحقیق، 3/73 درصد از زنان عضو تعاونی تولید روستایی از رایانه شخصی برخوردارند در حالی که 7/26 درصد از آنان رایانه ندارند.
جدول1. ویژگیهایفردی پاسخگویان (146=n)
|
متغیر |
سطوح متغیر |
فراوانی |
درصد |
نما |
||
|
سن |
31-23 |
66 |
5/48 |
|
||
|
40-32 |
33 |
3/24 |
نما: 24 سال |
|||
|
49-41 |
15 |
11 |
میانگین: 34 سال |
|||
|
58-50 |
22 |
2/16 |
انحراف معیار: 26/10 |
|||
|
تحصیلات |
خواندن نوشتن |
22 |
7/15 |
|
|
|
|
سیکل |
17 |
1/12 |
|
|
||
|
راهنمایی |
22 |
7/15 |
|
|
||
|
دبیرستان |
8 |
7/5 |
دیپلم |
|
||
|
دیپلم |
28 |
20 |
|
|
||
|
فوق دیپلم |
22 |
7/15 |
|
|
||
|
لیسانس و بالاتر |
21 |
15 |
|
|||
|
میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات |
خیلی کم |
23 |
4/16 |
|
||
|
کم |
24 |
1/17 |
|
|||
|
متوسط |
68 |
6/48 |
متوسط |
|||
|
زیاد |
25 |
9/17 |
|
|||
|
خیلی زیاد |
0 |
0 |
|
|||
|
میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات |
خیلی کم |
20 |
14 |
|
||
|
کم |
29 |
3/20 |
|
|||
|
متوسط |
62 |
4/43 |
متوسط |
|||
|
زیاد |
26 |
2/18 |
|
|||
|
خیلی زیاد |
6 |
2/4 |
|
|||
|
میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات |
خیلی کم |
27 |
6/18 |
|
||
|
کم |
28 |
3/19 |
|
|||
|
متوسط |
64 |
1/44 |
متوسط |
|||
|
زیاد |
24 |
6/16 |
|
|||
|
خیلی زیاد |
2 |
4/1 |
|
|||
|
برخورداری از رایانه شخصی |
بله |
107 |
3/73 |
-- |
||
|
|
خیر |
39 |
7/26 |
|
||
مأخذ: یافتههای تحقیق
دیدگاه زنان عضو تعاونیهای تولید روستایی در خصوص توانمندسازی اعضای این تعاونیها
به منظور شناخت دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص توانمندسازی اعضای تعاونیهای تولید روستایی از 10 گویه در قالب طیف لیکرت استفاده شد. با توجه به امتیاز خیلی زیاد (5) و خیلی کم (1)، کمترین و بیشترین امتیاز برای هر پاسخگو به ترتیب 10=1×10 و 50=5×10 می باشد. از این رو، همه گویه ها با هم جمع و مجدداً کدبندی شدند به گونهای که امتیازهای 10-17 (خیلی کم)، 18-26 (کم)، 27-35 (متوسط)، 36-44 (زیاد) و 45-50 (خیلی زیاد) طبقه بندی شدند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که اکثریت افراد مورد مطالعه (4/60 درصد) معتقدند که میزان برخورداری آنان از موارد ذکر شده در جهت توانمندسازی در حد متوسط به پایین و 6/21 درصد در حد زیاد بوده است.
جدول 2. دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص توانمندسازی اعضا (146n=)
|
طیف ارزیابی |
فراوانی |
درصد |
درصد معتبر |
درصد تجمعی |
|
خیلی کم (17-10) |
10 |
8/6 |
9 |
9 |
|
کم (26-17) |
10 |
8/6 |
9 |
18 |
|
متوسط (35-27) |
67 |
9/45 |
4/60 |
4/78 |
|
زیاد (44-36) |
24 |
4/16 |
6/21 |
100 |
|
خیلی زیاد (50-45) |
0 |
0 |
0 |
100 |
|
بدون پاسخ |
35 |
24 |
- |
- |
|
جمع |
146 |
100 |
100 |
- |
مأخذ: یافتههای تحقیق
میانه: متوسط نما: متوسط
اولویتبندی دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص توانمندسازی اعضای این تعاونیها
اولویت بندی گویه ها بر اساس میانگین نشان می دهد که بیشترین دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص برخورداری از موارد ذکر شده در جهت توانمندسازی با میانگینهای 80/3، 39/3 و 38/3 به ترتیب مربوط به روحیه اعتماد به نفس در زمینه کار عملی، اعتماد به نفس فردی و خوداحترامی در زنان و روحیه ابتکار و خلاقیت در زمینه تولید می باشد.
جدول 3. اولویت بندی دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص توانمندسازی اعضا (146=n)
|
اولویت |
گویه ها |
میانگین |
انحراف معیار |
|
1 |
روحیه اعتماد به نفس در زمینه کار عملی |
80/3 |
95/0 |
|
2 |
اعتماد به نفس فردی و خود احترامی در زنان |
39/3 |
90/0 |
|
3 |
روحیه ابتکار و خلاقیت در زمینه تولید |
38/3 |
87/0 |
|
4 |
امکان دسترسی بیشتر و سریعتر به منابع اطلاعاتی |
32/3 |
24/1 |
|
5 |
روابط مناسب میان زنان عضو تعاونی و کشاورزان |
30/3 |
15/1 |
|
6 |
فراهم نمودن پتانسیل تواناسازی برای بهبود شرایط زندگی زنان |
23/3 |
12/1 |
|
7 |
گسترش فعالیت ها (مشاغل) برای روستاییان |
07/3 |
11/1 |
|
8 |
آشنایی با مشکلات واقعی تولید |
06/3 |
84/0 |
|
9 |
روحیه کار جمعی |
03/3 |
92/0 |
|
10 |
کسب مهارت جدید در زمینه تولید محصول |
3 |
12/1 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
طیف ارزیابی :1= خیلی کم، 2= کم، 3= متوسط، 4= زیاد، 5= خیلی زیاد
اولویتبندی دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص قابلیت مشارکت فناوری، آگاهی و قابلیت دسترسی به اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی
اولویت بندی گویه ها بر اساس میانگین نشان می دهد کهبیشترین دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص قابلیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی با میانگینهای 4، 84/3 و 84/3 به ترتیب مروط به دسترسی به آموزش و مهارت ها، دسترسی به اعتبارات و دسترسی به اطلاعات تجارت محصولات کشاورزی می باشد. بیشترین دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص آگاهی از فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی با میانگینهای 82/3 و 54/3 به ترتیب مربوط به آگاهی از اخبار و اطلاعات و آگاهی از فناوریهای نوین در کشاورزی است.بیشترین دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص قابلیت مشارکت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی با میانگینهای 44/4، 79/3 و 53/3 به ترتیب مربوط به انجام فعالیت های گروهی، افزایش مشارکت اجتماعی و مشارکت در برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی میباشد.
جدول 4. اولویت بندی دیدگاه زنان عضو تعاونی تولید روستایی در خصوص قابلیت دسترسی، آگاهی و قابلیت مشارکت فناوری اطلاعات و ارتباطات در توانمندسازی (146=n)
|
|
اولویت |
گویه ها |
میانگین |
انحراف معیار |
|
|
1 |
دسترسی به آموزش و مهارت ها |
4 |
82/0 |
|
|
2 |
دسترسی به اعتبارات |
84/3 |
1 |
|
|
3 |
دسترسی به اطلاعات تجارت محصولات کشاورزی |
84/3 |
01/1 |
|
|
4 |
دسترسی سریع به منابع اطلاعاتی |
77/3 |
73/0 |
|
قابلیت دسترسی |
5 |
دسترسی به اطلاعات کیفیت بازار محصولات کشاورزی |
75/3 |
94/0 |
|
|
6 |
دسترسی به منابع مالی |
67/3 |
19/1 |
|
|
7 |
دسترسی به امکانات آموزشی |
67/3 |
23/1 |
|
|
8 |
دسترسی به فرصت های شغلی |
60/3 |
03/1 |
|
|
9 |
دسترسی به عوامل تولید |
45/3 |
05/1 |
|
|
1 |
آگاهی از اخبار و اطلاعات |
82/3 |
87/0 |
|
آگاهی |
2 |
اگاهی از فناوری های نوین در کشاورزی |
54/3 |
16/1 |
|
|
3 |
آگاهی از وضعیت اقتصادی |
53/3 |
97/0 |
|
|
4 |
آگاهی از مشکلات تعاونیهای روستایی |
50/3 |
18/1 |
|
|
1 |
انجام فعالیت های گروهی |
44/4 |
15/1 |
|
|
2 |
افزایش مشارکت اجتماعی |
79/3 |
97/0 |
|
|
3 |
مشارکت در برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی |
53/3 |
07/1 |
|
قابلیت مشارکت |
4 |
مشارکت در فرایند تصمیم گیری خانواده و جامعه |
50/3 |
99/0 |
|
|
5 |
شرکت در انتخابات شورا |
48/3 |
11/1 |
|
|
6 |
همکاری با همسایگان |
35/3 |
14/1 |
|
|
7 |
مشارکت در شناسایی مشکلات |
15/3 |
1 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
طیف ارزیابی :1= خیلی کم، 2= کم، 3= متوسط، 4= زیاد، 5= خیلی زیاد
به منظور تعیین رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته (توانمندسازی اعضا) از ضریب همبستگی پیرسون، اسپیرمن و اتا و برای مطالعه تبیین تأثیر یک یا چند متغیر مستقل بر متغیر وابسته از روش رگرسیون چند گانه به روش گام به گام استفاده گردید.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی حاکی از آن است که بین متغیرهای قابلیت دسترسی، قابلیت مشارکت، میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات با توانمندسازی رابطه معنی داری مثبت در سطح 99% وجود دارد. همچنین بین متغیر سن با میزان توانمندسازی رابطه معنی داری منفی در سطح 99% وجود داشته است. سایر متغیرها نیز همبستگی معنی داری با توانمندسازی نداشتند.
جدول 5. همبستگی بین متغیرهای تحقیق با توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران
|
ردیف |
متغیر های اول |
نوع ضریب همبستگی |
r |
p |
|
1 |
قابلیت دسترسی |
پیرسون |
**407/0 |
000/0 |
|
2 |
آگاهی |
پیرسون |
069/0- |
527/0 |
|
3 |
قابلیت مشارکت |
پیرسون |
**370/0 |
000/0 |
|
4 |
سن |
پیرسون |
**450/0- |
000/0 |
|
5 |
سطح تحصیلات |
اسپیرمن |
008/0 |
936/0 |
|
6 |
میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات |
اسپیرمن |
**515/0 |
000/0 |
|
7 |
میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات |
اسپیرمن |
**499/0 |
000/0 |
|
8 |
میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات |
اسپیرمن |
145/0 |
131/0 |
|
9 |
داشتن رایانه شخصی |
اتا |
160/0 |
255/0 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
* معنی داری در سطح 95/0 ** معنی داری در سطح 99/0
به منظور تبیین تغییرات واریانس توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران، متغیرهای معنی دار وارد تحلیل رگرسیونی گام به گام شدند. نتایج تحلیل در جداول 6 و 7 آمده است.
طبق جدول 6، متغیرهای میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و قابلیت دسترسی به ترتیب و به روش گام به گام وارد معادله شدند. در اولین گام، متغیر میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات وارد معادله رگرسیونی شد و توانست 48% از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کند. در گام دوم، متغیر قابلیت دسترسی به همراه متغیر قبلی 6/55 % تغییرات را تبیین کرد. در مجموع، با وارد شدن این متغیرها ضریب تعیین تعدیل شده برابر 556/0 به دست آمد. این ضریب نشان می دهد که 6/55% تغییرات واریانس توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران به این دو متغیر مربوط می شود و بقیه (4/44%) به عوامل دیگر بستگی دارد. معنی دار بودن رگرسیون نیز به وسیله F محاسبه شد که در سطح 99% (000/0=Sig) معنی دار است.
جدول 6. خلاصه نتایج تحلیل رگرسیونی گام به گام
|
متغیر |
R |
R2 |
R2 Adj |
Std |
|
میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات(1(x |
701/0 |
491/0 |
480/0 |
581/0 |
|
قابلیت دسترسی (2(x |
759/0 |
576/0 |
556/0 |
537/0 |
مأخذ: یافتههای تحقیق
جدول 7. ضرایب متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون
|
متغیر |
B |
خطای استاندارد B |
Beta |
t |
Sig |
|
میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات (1(x |
565/0 |
090/0 |
632/0 |
266/6 |
000/0 |
|
قابلیت دسترسی (2(x |
019/0 |
007/0 |
298/0 |
957/2 |
005/0 |
|
عدد ثابت |
125/2 |
388/0 |
- |
- |
- |
مأخذ: یافتههای تحقیق
با توجه به معادله خط رگرسیون.... + 2X 2b +1X +1b + a Y=، معادله (بر حسب β) به شرح زیر می باشد:
2x298/0 + 1x632/ 0 Y=
نتیجهگیری و پیشنهادها
نتایج رگرسیون نشان داد، متغیر میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات با مقدار 480/0=Ad2R مهمترین متغیر تأثیرگذار بر توانمندسازی می باشد به طوری که این متغیر به تنهایی حدود 48 درصد از تغییرات متغیر وابسته (توانمندسازی اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران) را تبیین نموده است. هر چه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی با فناوریهای اطلاعات و ارتباطات بیشتر آشنا گردند بهتر می توانند در امور کاری خویش پیشرفت نمایند. آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات همچنین منجر به توانمندسازی اعضای تعاونیها میگردد زیرا آنان با فناوریهای روز آشنا می شوند و دیدشان نسبت به مسائل اجتماعی بازتر میشود و در نتیجه در فعالیتهای خویش موفق خواهند بود. این یافته در راستای نتایج حاصل از تحقیق ایدکس (IDEX,2004) میباشد. با اضافه شدن قابلیت دسترسی در معادله رگرسیون مقدار ضریب تعیین 556/0 به دست آمد. به این ترتیب، مشخص میشود که دو متغیر میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات و قابلیت دسترسی 6/55 درصد تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمودهاند. دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات زمینه پیشرفت اعضای تعاونی های تولید روستایی را در امر تولید و فعالیتهای مربوط به شرکت فراهم مینماید. با دسترسی به فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، اطلاعات تجاری مربوط به محصولات کشاورزی و اطلاعات مربوط به کیفیت بازار محصولات کشاورزی بیشتر می گردد. توجه به فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث می شود تا اعضای شرکت های تعاونی تولید روستایی به فرصت های شغلی و امکانات آموزشی نیز دسترسی یابند و بتوانند در فعالیت های شرکت موفق تر عمل نمایند. با توجه به اینکه یکی از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات شبکه اینترنت می باشد، اعضای شرکت های تعاونی با دسترسی به اینترنت می توانند با منابع اطلاعاتی روز بیشتر آشنا گردند. این یافته مطابق با نتایج حاصل از تحقیق کلسیKelsey, 2008) )، هیسانگ (Hyesung, 2004) و شعبانعلی فمی و همکاران (1388) می باشد.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین قابلیت دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نشان داد که رابطه معنیداری در این زمینه وجود دارد. نتایجحاصل از تحقیق کلسی(Kelsey, 2008) ، هیسانگ (Hyesung, 2004) و شعبانعلی فمی و همکاران (1388) نیز یافته فوق را تأیید میکنند.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین آگاهی از فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نشان داد که رابطه معنیداری در این باره وجود ندارد، در حالی که نتایج مطالعه کلسی (Kelsey, 2008)،
(IDEX, 2004) و امینی و همکاران (1387) رابطه معنی داری را در این زمینه به دست آوردند.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین قابلیت مشارکت فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نمایان ساخت که در این زمینه رابطه معنیداری وجود دارد. این یافته مطابق با نتایج تحقیق لیزارالد و اتکبریا (Lizarralde & Etxeberria, 2005) ، شعبانعلی فمی و همکاران (1388) و امینی و همکاران (1387) می باشد.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین سن از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نشاندهندة آن است که رابطه منفی و معنیداری در این باره وجود دارد، در حالی که آجیلی و همکاران (1388) در این زمینه به رابطه معنی داری دست نیافتند.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین سطح تحصیلات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی مبین آن بود که رابطه معنیداری در این زمینه وجود ندارد. این یافته مطابق نتایج حاصل از تحقیق آجیلی و همکاران (1388) و رسولی آذر (1383) می باشد.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین میزان آشنایی با فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نشان داد که در این باره رابطة معنیداری وجود دارد. این یافته مطابق با نتایج حاصل از تحقیق ایدکس
(IDEX, 2004) می باشد.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نمایان ساخت که در این زمینه رابطه معنیداری وجود دارد. این یافته همراستا با نتایج حاصل از تحقیق رسولی آذر (1383) می باشد.
نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه اعضای شرکتهای تعاونی تولید روستایی زنان استان تهران با توانمندسازی نشان داد که در این زمینه رابطه معنی داری وجود ندارد، در حالی که هی سانگ (Hyesung, 2004) ، لیزارالد و اتکیریا Lizarralde & Etxeberria, 2005))، آیت و همکاران (1390)، فرجی سبکبار و همکاران (1388) و رسولی آذر (1383) در این باره به رابطه معنی داری دست یافتند.
با توجه به یافته های به دست آمده از تحقیق، پیشنهادهایی به شرح زیر ارائه می گردد:
- برنامههای آموزشی به منظور قدرت پس انداز کردن توأم با آموزشهای تخصصی، طراحی و در برنامه های آتی جهاد کشاورزی و مراکز خدمات کشاورزی در نظر گرفته شود تا با این کار سطح آموزشی زنان روستایی ارتقا یابد و اعضا بتوانند با پس اندازهای خود به رفاه بیشتری دست یابند.
-گروه های پس انداز خودگردان برای تأمین بخشی از نیازهای مالی شرکت تشکیل گردند تا زنانِ دارای مشکل مالی و تمایل به فعالیت بدون دغدغه به کار خویش ادامه دهند.
- ارائه وام هایی با بازپرداخت طولانیمدت به اعضای تعاونی تولید روستایی و گرفتن اولین قسط آن حداقل بعد از یک سال به منظور توانایی باز پرداخت بهموقع وام توصیه میشود.
- برای اعضای شرکت های تعاونی تولید روستایی کلاسهای آموزشی ترویجی ای برگزار گردد که در آنها از ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات بیشتر استفاده شود تا اعضا بهتر بتوانند به مهارتهایی که باعث پیشرفت آنان می گردد دسترسی یابند.
- سیستمهای اعتباری کوچک به منظور ارائه تسهیلات به اعضای شرکت های تعاونی تولید روستایی، مانند تأسیس بانک روستایی، میتواند زمینه دسترسی اعضا را به فناوری اطلاعات موجب گردد.
- با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات، مانند در اختیار گذاشتن سی دی های آموزشی، میتوان زمینه دسترسی اعضا را به اطلاعات تجاری محصولات کشاورزی افزایش داد.
- بایستی شرایط مناسبی برای استفاده اعضا از رایانه مهیا شود تا بتوانند از طریق دستیابی به اطلاعات کمیاب، افزایش میزان دسترسی به کتابها و منابع تخصصی، دسترسی به جدیدترین یافته های علمی در زمینه های تخصصی و کسب آموزش، بر توانمندی های حرفه ای خود بیفزایند.
- با تهیه برنامه های آموزشی و تلویزیونی، اخبار و اطلاعات مورد نیاز در اختیار اعضای تعاونی تولید روستایی قرار گیرد.
- با استفاده از فناوری های اطلاعات و ارتباطات در زمینه فناوری های نوین کشاورزی، دانش و آگاهی کافی به اعضا داده شود.
- شرایطی فراهم گردد تا اعضای تعاونی های تولید روستایی به فعالیت های گروهی تشویق شوند و بتوانند با اتحاد و یکپارچگی، فعالیت های شرکت را مدیریت نمایند.
- اعضای تعاونی های تولید روستایی به مشارکت اجتماعی و مشارکت در برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی مربوط به شرکت ترغیب شوند.
)